2017-10-01 16:00:22
Φωτογραφία για Γιόγκα – Ὅταν ἡ Θρησκεία γίνεται Γυμναστική.
Μὲ τὸ ὄνομα γιόγκα (Yoga) νοοῦνται οἱ σωματικές, νοητικὲς καὶ πνευματικὲς πρακτικές, ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὴν ἀρχαία Ἰνδία κι᾿ ἔχουν σὰ στόχο, ὅπως δηλώνουν οἱ ὀπαδοί της, τὴν ἐπίτευξη μίας μόνιμης εἰρήνης τοῦ νοῦ, ὥστε νὰ βιώσει τὸν ἀληθινό του ἑαυτό. Ἀκόμη, ἡ γιόγκα πρεσβεύει τὴν ἕνωση τῆς ψυχῆς μὲ τὸ θεὸ ὅπως τουλάχιστον ὁ ἰνδουϊσμὸς ἀντιλαμβάνεται τὸ θεό, μέσω συγκεκριμένων μεθόδων, κυρίως τοῦ διαλογισμοῦ.

Την γιόγκα συστηματοποίησε ὁ περίφημος Ἰνδὸς Γιόγκι Πατάντζαλι (Patanjali), 2 ἢ κατ' ἄλλους 4 αἰῶνες πρὶν τὴ γέννηση τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τὶς μέχρι τότε προφορικὰ μεταδιδόμενες διδασκαλίες, συγγράφοντας τὶς περίφημες 196 Sutras, τοὺς «ἀφορισμούς», δηλαδή, τοῦ Πατάντζαλι.

Ἡ γιόγκα στὴ Δύση.

Ἡ γιόγκα ἀπέσπασε τὴν προσοχὴ τοῦ κοινοῦ τῆς Δυτικῆς διανόησης στὰ μέσα τοῦ 19ου αἰώνα, μαζὶ μὲ ἄλλα χαρακτηριστικὰ στοιχεῖα τῆς ἰνδικῆς φιλοσοφίας. Ὅμως ὁ κυρίως ὑπεύθυνος γιὰ τὴ διείσδυση τῆς γιόγκα στὴ Δύση ὑπῆρξε ὁ Ἰνδὸς Σουάμι Βιβεκανάντα.


Ὁ Βιβεκανάντα συμμετεῖχε στὸ «Ἀ' Κοινοβούλιο τῶν Θρησκειῶν τοῦ Κόσμου», στὸ Σικάγο 1893, ὅπου μίλησε γιὰ τὴν ἑνότητα τῶν θρησκειῶν καὶ προσφώνησε τοὺς συνέδρους ὡς ἑξῆς: «ἂν κάποιος ἀπὸ αὐτὸ τὸ ἀκροατήριο ἐλπίζει ὅτι αὐτὴ ἡ ἑνότητα θὰ ἔρθει μὲ τὸ θρίαμβο μίας ὁποιασδήποτε θρησκείας καὶ τὸν ἀφανισμὸ τῶν ἄλλων, σ' αὐτὸν δὲν ἔχω παρὰ νὰ πῶ: Ἀδερφέ μου οἱ ἐλπίδες σου θὰ διαψευσθοῦν. Μήπως ἐπιθυμῶ οἱ Χριστιανοὶ νὰ γίνουν Ἰνδουϊστές; Πρὸς Θεοῦ! Μήπως ἐπιθυμῶ οἱ Ἴνδουϊστὲς ἢ οἱ Βουδιστὲς νὰ γίνουν Χριστιανοί; Πρὸς Θεοῦ! ... Οἱ Χριστιανοὶ δὲν πρέπει νὰ γίνουν Ἰνδουϊστές, οὔτε Βουδιστὲς οὔτε καὶ αὐτοὶ νὰ γίνουν Χριστιανοί. Ἀλλὰ κάθε θρησκεία θὰ πρέπει νὰ ἀφομοιώσει τὸ πνεῦμα τῶν ἄλλων θρησκειῶν, διατηρώντας ὡστόσο τὶς ἰδιαιτερότητές της, προκειμένου νὰ ἀναπτυχθεῖ σύμφωνα μὲ τοὺς δικούς της νόμους».

Ἡ ὑποδοχὴ ποὺ ἐπιφύλαξαν οἱ Δυτικοὶ στὸ Βιβεκανάντα ὑπῆρξε ἰδιαίτερα θερμή.

Ἂν κι᾿ ὁ λόγος τοῦ Βιβεκανάντα, ὅπως καὶ πολλῶν ἄλλων συγχρόνων «δασκάλων» τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν καὶ τοῦ ἀποκρυφισμοῦ, ἀκούγεται λογικὸς καὶ πανανθρώπινος στὸν ἀνυποψίαστο ἀκροατή, ἡ συνέχεια ἀποδεικνύει ὅτι ὁ Ἰνδὸς Γκουροὺ δὲν ὑπῆρξε καὶ τόσο εἰλικρινής. Χαρακτηριστικό, ἄλλὰ καὶ ἀποκαλυπτικὸ εἶναι τὸ ἀκόλουθο ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸν πύρινο λόγο του σὲ φοιτητὲς στὸ Madras κατὰ τὴν ἐπιστροφή του στὴν Ἰνδία, ὅπου τοῦ ἔγινε ἀποθεωτικὴ ὑποδοχή:

«... αὐτὸ εἶναι τὸ μεγάλο ἰδανικὸ ποὺ βρίσκεται μπροστά μας καὶ ὁ καθένας πρέπει γι' αὐτὸ νὰ ὁπλιστεῖ ἡ ἅλωση τοῦ κόσμου ἀπὸ τὴν Ἰνδία τίποτε τὸ λιγότερο ἀπὸ αὐτό, καὶ ὅλοι ἐμεῖς πρέπει νὰ ὁπλιστοῦμε καὶ νὰ τεντώσουμε γι' αὐτὸ τὸ σκοπὸ κάθε νεῦρο... σήκω, Ἰνδία, καὶ κυρίευσε τὸν κόσμο μὲ τὴν πνευματικότητά σου... Αὐτὸ ποὺ πρέπει νὰ κυριεύσει τὴ Δύση εἶναι ἡ πνευματικότητα...».

Ἕνας ἄλλος ὑπεύθυνος γιὰ τὴ διάδοση τῆς γιόγκα στὴ Δύση καὶ ὄχι μόνο, εἶναι καὶ ἡ θεοσοφία. Ἡ θεοσοφία εἶναι ἕνα σύστημα ἀποκρυφιστικῶν δοξασιῶν μὲ ἔντονα συγκρητιστικὸ χαρακτήρα, τὸ ὁποῖο στηρίζεται στὴν πεποίθηση ὅτι ψήγματα τῆς θεϊκῆς ἢ αἰώνιας ἀλήθειας μποροῦν νὰ ἀναζητηθοῦν σὲ ὅλες τὶς θρησκεῖες τῆς ἀνθρωπότητας. Τὸ σύστημα αὐτὸ ἀναπτύχθηκε κυρίως μέσα ἀπὸ τὰ γραπτά τῆς Ἕλενας Μπλαβάτσκυ, ποὺ ὑπῆρξε μέντιουμ καὶ ἀποκρυφίστρια καὶ ποὺ ἵδρυσε τὸ 1875 τὴ «Θεοσοφικὴ Ἑταιρεία», ἀλλὰ καὶ τῶν διαδόχων της: Ἄννυ Μπεζάν καὶ Ἀλίκης Μπέιλη.

Ἡ θεοσοφία εἶχε εἰδικὰ μεγάλη ἐπιρροὴ στὴν προβολὴ τῆς γιόγκα στὸ ἀμερικανικὸ κοινό. Οἱ Η.Π.Α., λόγω τῆς θρησκευτικῆς των πολυμορφίας καὶ τῆς ἔκπτωσης τῶν παραδοσιακῶν Χριστιανικῶν ὁμολογιῶν, ὑπῆρξαν καὶ τὸ πιὸ πρόσφορο ἔδαφος γιὰ τὴν ἐξάπλωση τοῦ ἰνδουϊσμοῦ ἀπὸ τοὺς δεκάδες ἰνδοὺς γκουρού, ποὺ ἀπὸ τὴ δεκαετία τοῦ 1960, ἑλκόμενοι ἀπὸ τὸ «ζεστό» τότε ἀμερικανικὸ χρῆμα, ἔπαιρναν πίσω τὸ αἷμα τους ἐκδικούμενοι παράλληλα τοὺς δυὸ καὶ πλέον αἰῶνες βρετανικῆς ἀποικιοκρατίας.

Εἶναι ἡ γιόγκα γυμναστική; Εἶναι ἄσκηση γιὰ τὴ βελτίωση τῆς ὑγείας;

Ἀφοῦ ἅλωσε τὴ Δύση, ἡ γιόγκα διαφημίζεται σήμερα ἀπὸ ἑκατοντάδες ἱστοσελίδες τοῦ διαδικτύου σὰν γυμναστική, ποὺ προσφέρει χαλάρωση, εὐεξία ψυχοσωματική, διώχνει τὸ ἄγχος, δυναμώνει τὸ ἀνοσοποιητικὸ σύστημα τοῦ ὀργανισμοῦ καθὼς καὶ τὸ νευρικὸ σύστημα. Ἀκόμα, ὅτι βελτιώνει τὴν κυκλοφορία τοῦ αἵματος, ἐξισορροπεῖ τὴ λειτουργία τοῦ ἐγκεφάλου, αὐξάνει ἀκόμη καὶ τὸν «δείκτη νοημοσύνης» (IQ). Ὑπάρχουν ἰσχυρισμοὶ ὅτι θεραπεύει ἀκόμη καὶ τὸν καρκίνο. Ὅμως, ὅλα αὐτὰ παραμένουν ἰσχυρισμοί, χωρὶς ἐπιστημονικὴ τεκμηρίωση, ποὺ καθιστοῦν τὴ γιόγκα ἕνα ὁλιστικὸ σύστημα, ποὺ προϋποθέτει πίστη σὲ ξένες θεότητες, ποὺ ὑπόσχεται τὴν αὐτοθέωση τοῦ ἀνθρώπου.

Τὰ τελευταῖα χρόνια αὐξάνονται στὴ χώρα μας τὰ διάφορα κέντρα «γιόγκα». Οἱ γνώσεις ὅμως καὶ οἱ ἀντιλήψεις γι’ αὐτὴν παραμένουν πενιχρές, γενικὲς καὶ συγκεχυμένες στὸν ἁπλὸ ἄνθρωπο. Δημόσια, ἡ γιόγκα προβάλλεται σὰν «εἶδος γυμναστικῆς» καὶ συνήθως γίνεται λόγος ἀποκλειστικὰ καὶ μόνο γιὰ τὶς ἀσκήσεις τῶν μυϊκῶν καὶ νευροφυτικῶν κέντρων, γιὰ τὶς ἀσκήσεις ἀναπνοῆς καὶ τὰ παρόμοια.

Ἀρκετὲς ἰδιωτικὲς σχολὲς προσπαθοῦν νὰ παρουσιάσουν αὐτὰ τὰ γυμνάσματα χωρὶς τὸ θρησκευτικὸ χαρακτήρα τους, χωρὶς τὸ ἰνδουϊστικὸ φιλοσοφικὸ περιεχόμενό τους, ὥστε νὰ γίνονται εὐκολότερα ἀποδεκτὰ ἀπὸ τὸν μέσο Ἕλληνα. Ἄλλοι ἐπιχειροῦν νὰ βεβαιώσουν ὅτι ἡ «γιόγκα» δὲν εἶχε ποτὲ οὔτε καὶ ἔχει θρησκευτικὸ χαρακτήρα καὶ μιλοῦν ἁπλῶς γιὰ «ἐπιστήμη», «πνευματικὴ ἐπίγνωση», «ψυχοσωματικὴ ἄσκηση». Ὅσο ὅμως κι᾿ ἂν ἐπιστρατεύονται ἰδιόμορφες καὶ μεγαλόστομες ἐκφράσεις, γιὰ νὰ καλύψουν τὴν πραγματικότητα, γεγονὸς παραμένει ὅτι ὁ καθ' ὁλοκληρίαν προσανατολισμὸς τῆς ἰνδικῆς αὐτῆς τεχνικῆς ἦταν καὶ εἶναι θρησκευτικὸς ἢ παραθρησκευτικός.

Αὐτὸν τὸν «θρησκευτικὸ πυρήνα» ἀποσιωποῦν καὶ καλύπτουν τὰ διάφορα καταστατικὰ τῶν Κέντρων γιόγκα μὲ γενικὲς φράσεις. Ἰσχυρίζονται π.χ. ὅτι σκοπὸς τους εἶναι «ἡ δημιουργία ἀνθρώπων ὁλοκληρωμένων φυσικά, διανοητικὰ καὶ πνευματικά».

Ὁλοκληρώνοντας θὰ ὑπογραμμίσουμε ὅτι γιὰ ὅποιον θέλει νὰ ἀθληθεῖ, ὑπάρχουν καταξιωμένα συστήματα γυμναστικῆς, μὲ μεγάλη ποικιλία σωματικῶν ἀσκήσεων, ὅπως ἡ Σουηδικὴ Γυμναστική, ἡ Ἀεροβικὴ Ἄσκηση (aerobics) κ.ἄ, ποὺ δὲν συνδέονται μὲ θρησκευτικὲς πρακτικές, οὔτε ἀποτελοῦν κίνδυνο γιὰ τὴ λογικὴ ἢ καὶ τὴ ζωὴ τοῦ ἀσκουμένου. Ὅποιος θέλει νὰ ἀθληθεῖ, μπορεῖ κάλλιστα νὰ ἐπιλέξει ἕνα ἀπὸ αὐτά.

Βέβαια δὲν μποροῦμε, οὔτε καὶ εἶναι σωστό, νὰ ἐπιβάλλουμε σὲ κανέναν νὰ μὴν ἀκολουθήσει τὰ «μονοπάτια» τῆς γιόγκα, τοῦ ἰνδουϊσμοῦ, τοῦ βουδισμοῦ ἢ τῆς «Νέας Ἐποχῆς τοῦ Ὑδροχόου» (New Age), ἐὰν τὸ ἐπιλέξει «συνειδητά». Πρέπει ὅμως, ἐὰν θέλει νὰ κάνει σωστὴ ἐπιλογή, νὰ γνωρίζει τὰ πάντα σχετικὰ μὲ τὸ θέμα καὶ ὄχι μόνο ὅσα παρουσιάζουν οἱ διάφοροι «δάσκαλοι» τοὺς ὁποίους σεβόμαστε ὡς πρόσωπα καὶ οἱ σχολὲς τῆς γιόγκα, ποὺ παρουσιάζουν τὴν γιόγκα μόνο σὰν «γυμναστική», ἀποσιωπώντας τὸ θεολογικό της ὑπόβαθρο καὶ τοὺς σωματικοὺς καὶ πνευματικοὺς κινδύνους της.

 

Ἰωάννης Μηλιώνης.
 
olalathos
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ