ΝΕΑ VIDEO NEA PHOTO NEA

 | 

Ομόλογα Έργου: Μία πιθανή απάντηση στην χρηματοδότηση της ανάπτυξης

Εξαιρετικού ενδιαφέροντος είναι η κουβέντα γύρω από τα ομόλογα έργου και τη χρήση τους στην νέα οικονομική συγκυρία. Τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία στα δημόσια έργα, όπως τα ομόλογα έργων (project bonds), βρίσκονται πλέον στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος  και στην ελληνική αγορά,  προσφέροντας  εναλλακτική λύση στο χρηματοδοτικό κενό που θα προκύψει  λόγω των περικοπών του  Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, των κονδυλίων των  διαρθρωτικών ταμείων και των τραπεζών.  

Πρόκειται για ομόλογα που εκδίδει ο ανάδοχος του έργου και αφορούν το συγκεκριμένο και μόνο έργο.  Στην Ελλάδα τα ομόλογα έργου θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποτελέσουν χρηματοδοτικό εργαλείο για έργα παραχώρησης, όπως τα οδικά συγχρηματοδοτούμενα έργα, το αεροδρόμιο στο Καστέλι, ή μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων, δηλαδή για έργα όπου είναι εφικτός ο υπολογισμός, σε σημαντικό βαθμό, των μελλοντικών εσόδων.

Τι είναι όμως ακριβώς ένα ομόλογο έργου;  Στην πρώτη αυτή γνωριμία μας ξεναγεί μέσα από περιεκτικές ερωτήσεις και απαντήσεις η κ. Δέσποινα Δοξάκη, διεθνής εταίρος της Chadbourne & Parke (London).  Σημειώνεται ότι η  Δοξάκη από κοινού  με τον κ. P. Partha, επίσης εταίρο της Chadbourne & Parke (London), τον κ. Αν. Κουμίδη  Διευθύνοντα  Σύμβουλο  και Αντιπρόεδρο  McBains Cooper Hellas Τεχνική Συμβουλευτική και τον κ. Π. Λάμπρου, Διευθυντή  Κανονιστικής Συμμόρφωσης του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών θα καταθέσουν την  ευρωπαϊκή και διεθνή εμπειρία  των ομολόγων έργου για τη χρηματοδότηση υποδομών, νομικά θέματα όπως επίσης και θέματα που σχετίζονται με το τεχνικό Due Dilligence των έργων κατά τη διάρκεια του συνεδρίου « ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ».

         

Απαντήσεις σε 10 ερωτήματα

1. Τι είναι ένα ομόλογο έργου;

Είναι ένας εναλλακτικός τρόπος χρηματοδότησης έργων μέσω έκδοσης  τίτλων (ομολόγων) που αγοράζουν επενδυτές.

    2. Σε ποια έργα αφορά;

Κυρίως Έργα Υποδομών με τη συμμετοχή φορέων του Δημοσίου όπου το κόστος κατασκευής η λειτουργία έργου αλλά και το ρίσκο ανήκει στο Δημόσιο ή  και σε Ιδιωτικά Χρηματοδοτούμενα Έργα όπου το κόστος κατασκευής, λειτουργίας αλλά και το ρίσκο ανήκει στον ιδιώτη μέσω δανεισμού

3. Σε ποιους κυρίως τομείς;

 Στους τομείς μεταφορών, ενέργειας, δικτύων τεχνολογίας και κοινωνικών υποδομών.

4. Γιατί στα συγκεκριμένα έργα;

-Γιατί έχουν γενικά προβλέψιμα, περιοδικά και σταθερά έσοδα

- Γιατί έχουν μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής άρα μεγάλη διάρκεια εσόδων

- Γιατί τα έσοδα προέρχονται από μία δραστηριότητα και είναι ring fenced («προστατευμένα» και «εξασφαλισμένα»)

-Γιατί έχουν μικρό default ratio (δείκτη παραβιάσεων/αστοχιών)

- Γιατί έχουν μεγάλο recovery ratio (δείκτη επανόρθωσης) παραβιάσεων/αστοχιών

5. Ποια η διαφορά με τα εταιρικά ομόλογα;

Στα εταιρικά ομόλογα ενώ υπάρχει νομικό πρόσωπο με δεδομένη περιουσία και σαφή οικονομικά στοιχεία, το business plan το υλοποιεί η διοίκηση ενώ τα έσοδα είναι από διαφορετικές πηγές δραστηριοτήτων που αλληλεπιδρούν στο οικονομικό αποτέλεσμα της εταιρείας.  Στα ομόλογα έργου,  ο φορέας υλοποίησης δεν έχει περιουσία παρά μόνον το Έργο. Όμως το Έργο ελέγχεται σε κάθε στάδιό του τόσο και η  διοίκησή του, ενώ τα έσοδα είναι εξασφαλισμένα ως αποτέλεσμα της λειτουργίας του Έργου.

6. Είναι «ασφαλής» επένδυση;

Απόλυτα ασφαλής Επένδυση σημαίνει πρακτικά απόλυτα εγγυημένη απόδοση.

7.  Ποιος παίρνει το όποιο ρίσκο;

Το ρίσκο το παίρνει ο Επενδυτής.

8. Τελικά τι είναι απαραίτητο για την εξασφάλιση των εσόδων του έργου;

Η κατανόηση, αξιολόγηση και κατανομή των κινδύνων του Έργου, συνολικότερα

η σωστή αξιολόγηση Ασφάλειας του Έργου σε σχέση με: Περιβαλλοντικά ζητήματα,

νομοθετικά ζητήματα, τρόπος και αμεσότητα καταβολής αποζημιώσεων και ποσών καταγγελίας εκ μέρους του Δημοσίου Φορέα

9. Ποια είναι η  διαδικασία δημοπράτησης;

- Έλεγχος επάρκειας (τεχνικής + πιστοληπτικής) των συμβαλλομένων στο Έργο

-Η συμβατική δομή υλοποίησης του Έργου

-Η διαθεσιμότητα της πληροφόρησης κατά τη διάρκεια ολοκλήρωσης και λειτουργίας του

- Ο τρόπος λήψεως των αποφάσεων

10. Ποια είναι τα σημεία προσοχής για την αποφυγή κινδύνων;

- Δυνατότητα και αμεσότητα εφαρμογής διαδικασιών αντι (υπό) κατάστασης συμβαλλομένων σε περιπτώσεις που κινδυνεύει το Έργο

- Αξιολόγηση της ταχύτητας και του συστήματος απονομής δικαιοσύνης και των διαδικασιών καταγγελίας, επίσπευσης και ρευστοποίησης  εξασφαλίσεων

-Αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των παρεχόντων τις σχετικές με το Έργο Ε/Ε

-Πιστοληπτική ικανότητα και αξιολόγηση χώρας στην οποία υλοποιείται το Έργο

11. Πώς εξασφαλίζεται ο  έλεγχος και η τυποποίηση;

- Έλεγχος (τεχνικός, νομικός) του ΄Εργου

- Σαφές και τυποποιημένο σύστημα δημοπράτησης

-Τυποποίηση των συμβατικών δομών

- Μητρώο Ενημέρωσης Έργου ή διαθεσιμότητα πληροφόρησης στους επενδυτές της πορείας και της εξέλιξης του Έργου ανά  στάδιο (ενημέρωση περί παρεκκλίσεων, περί καταπτώσεων Ε/Ε,  περί καταβολής από ζημιώσεων, ποινικών ρητρών, περί  τροποποιήσεων όρων κλπ)

- Σαφές πλαίσιο αρμοδιοτήτων και ευθυνών Εκπρόσωπου  Επενδυτών

- Τυποποιημένη και ταχεία διαδικασία λήψεως αποφάσεων

- Κοινές παραδοχές στις διαδικασίες αντι(υποκατάστασης) (step in)

- Κοινές παραδοχές στον τρόπο και μέσα επίλυσης διαφορών και προσφυγής στη δικαιοσύνη

-  Άμεση και αυτοματοποιημένη μηχανισμοί καταβολής  αποζημιώσεων από όποιον έχει αναλάβει τον κίνδυνο πληρωμής τους

- Μηχανισμοί ενίσχυσης πιστοληπτικής αξιολόγησης

12. Ποια η νομική προσέγγιση;

Κοινή αντιμετώπιση των Ομολόγων Έργου ως asset class («αυτοτελές περιουσιακό στοιχείο»)

Κοινή αντιμετώπιση των ανακοινώσιμων και διαθέσιμων πληροφοριών σε σχέση με το Έργο στο prospectus.

Ο ρόλος του Χρηματιστηρίου ( πλαισιο)

Σημαντικό ρόλο στην έλευση και στην Ελλάδα των ομολόγων έργων μπορεί να διαδραματίσει και το Χρηματιστήριο Αθηνών. Το ελληνικό χρηματιστήριο στηρίζει τον συγκεκριμένο τρόπο χρηματοδότησης και δρομολογεί σχετικές συναντήσεις σε χρηματοοικονομικούς οίκους του εξωτερικού.

Η εμπλοκή του χρηματιστηρίου είναι σημαντική, καθώς για να λειτουργήσει σωστά η αγορά ομολόγων έργων, προϋποθέτει την ύπαρξη σημαντικών εργαλείων ενημέρωσης των επενδυτών και κανόνων εποπτείας και διαφάνειας. Ως εκ τούτου, είναι επιβεβλημένη η διαπραγμάτευση των εν λόγω ομολόγων σε μια οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά.

Εξίσου σημαντική προϋπόθεση είναι και η ύπαρξη μιας καλά δομημένης δημόσιας και ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς, καθώς τα ταμεία και οι ασφαλιστικοί όμιλοι αποτελούν τους βασικούς υποψήφιους επενδυτές για τη συγκεκριμένη αγορά ομολόγων. Σημαντική πηγή κεφαλαίων μπορούν επίσης να αποτελέσουν τα αμοιβαία κεφάλαια και οι εταιρείες διαχείρισης επενδύσεων της χώρας.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την σχετική πρόσφατη μελέτη της PwC  η διεθνής ζήτηση για έργα υποδομών είναι τεράστια παγκοσμίως και υπολογίζεται ότι για τα επόμενα 20 χρόνια θα ανέρχεται σε 3 τρισ. δολάρια ετησίως. Εκ των πραγμάτων, οι ανάγκες αυτές δεν μπορούν να καλυφθούν πλέον αποκλειστικά από τα κράτη, ιδίως από τη στιγμή που οι ανάγκες δημοσιονομικής σταθερότητας είναι σήμερα πολλαπλάσιες. Στο σημείο αυτό, η έκδοση ομολόγων έργων μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά, γεφυρώνοντας το χρηματοδοτικό κενό για μια σειρά έργων υποδομής.
Πηγή Tromaktiko