2018-02-13 07:15:41
Γεώργιος Χρ. Τσιγάρας
Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης
Μνημειακή ζωγραφική τον 19ο αιώνα στο Άγιον Όρος: Οι τοιχογραφίες των παρεκκλησίων Αγίων Αναργύρων, Κοιμήσεως της Θεοτόκου και Αγίας Ευφημίας της Μονής Ξενοφώντος
Περίληψη της Εισήγησης:
Η μνημειακή ζωγραφική τον 19ο αιώνα στο Άγιον Όρος παρουσιάζει ιδιαίτερο καλλιτεχνικό και ιδεολογικό ενδιαφέρον. Οι θεολογικές αναζητήσεις που καταγράφονται στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα (Κολλυβαδική Αναγέννηση, Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης) και οι νέες ιστορικές συγκυρίες (Ελληνική Επανάσταση, ίδρυση του Νεοελληνικού Βασιλείου, Τανζιμάτ) επέδρασαν και στην εξέλιξη της εκκλησιαστικής τέχνης στον Άθωνα.
Στον αιώνα αυτό καταγράφονται δύο μεγάλες καλλιτεχνικές τάσεις: Η πρώτη έχει την αφετηρία της στις εικαστικές αρχές που εισήγαγε ο Διονύσιος εκ Φουρνά
. Βασικοί φορείς του πνεύματος του Διονυσίου είναι τα δύο μεγάλα καλλιτεχνικά εργαστήρια που δραστηριοποιούνται στον Άθωνα, οι Καρπενησιώτες και οι Γαλατσιάνοι ζωγράφοι, καθώς επίσης και μεμονωμένοι ζωγράφοι, η συμβολή των οποίων δεν θα πρέπει να παραγνωριστεί. Τα εργαστήρια αυτά και οι ζωγράφοι διαμορφώνουν μια ιδιαίτερη, τοπική, αγιορείτικη εικαστική γλώσσα, με αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά τα οποία προέρχονται από την μεταβυζαντινή καλλιτεχνική παράδοση εμπλουτισμένη με στοιχεία από το μπαρόκ και το ροκοκό. Η τάση αυτή, λόγω της πνευματικής ακτινοβολίας του Αγίου Όρους, εξακτινώνεται και σε άλλες περιοχές του βαλκανικού χώρου, ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιοχή της Ροδόπης. Η δεύτερη τάση εμφανίζεται περί τα μέσα του 19ου αιώνα και εκπροσωπείται από το εργαστήριο της συνοδείας των Ιωασαφαίων ζωγράφων. Η τάση αυτή δέχεται ισχυρές επιδράσεις από την τέχνη των Ναζαρηνών και διαμορφώνει ιδιαίτερα καλλιτεχνικά, αγιορείτικα, χαρακτηριστικά. Ενδιαφέρον δε παρουσιάζει το γεγονός ότι γνωρίζει ευρύτατη διάδοση σε όλο τον Ορθόδοξο χώρο, όχι μόνο της βαλκανικής και της Ρωσσίας, αλλά γίνεται αποδεκτή από κύκλους κληρικών και λογίων του Οικουμενικού Πατριαρχείου, καθώς και των άλλων τριών Πρεσβυγενών Πατριαρχείων στη Μέση Ανατολή.
Τα τελευταία χρόνια η ζωγραφική της περιόδου αυτής αποτέλεσε το ερευνητικό αντικείμενο αρκετών ιστορικών της τέχνης και ήδη έχουν δημοσιευθεί μελέτες σχετικά με την τέχνη της εποχής στο Άγιον Όρος.
Η εισήγηση εντάσσεται στο πλαίσιο ευρύτερης έρευνας που πραγματοποιείται για τη μνημειακή ζωγραφική στο Άγιον Όρος κατά τον 19ο αιώνα (καλλιτεχνικές τάσεις και αισθητικές προτιμήσεις). Παρουσιάζονται οι αδημοσίευτες τοιχογραφίες των παρεκκλησίων των Αγίων Αναργύρων, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του νάρθηκα του παρεκκλησίου της Αγίας Ευφημίας της Μονής Ξενοφώντος. Οι τοιχογραφίες είναι έργο των ζωγράφων από τη Γαλάτιστα, όπως συνάγεται από την επιγραφή (παρεκκλήσιο των Αγίων Αναργύρων), καθώς και από τα τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά (παρεκκλήσιο Κοιμήσεως της Θεοτόκου και νάρθηκας του παρεκκλησίου της Αγίας Ευφημίας). Το εικονογραφικό πρόγραμμα των ναϋδρίων αυτών παρουσιάζει καλλιτεχνικό και εικονολογικό ενδιαφέρον, γιατί σ’ αυτό αντανακλώνται οι καλλιτεχνικές τάσεις, καθώς και οι ιδεολογικές αναζητήσεις που καταγράφονται στο α΄ μισό του 19ου αιώνα στον Άθωνα. Επιπρόσθετα, η επιλογή από τους Ξενοφωντινούς μοναχούς του συγκεκριμένου εργαστηρίου για τη φιλοτέχνηση των τοιχογραφιών στα παρεκκλήσια της νέας πτέρυγας αντανακλά τις αισθητικές προτιμήσεις κύκλων λογίων μοναχών που εγκαταβίωναν στη Μονή Ξενοφώντος, ενώ ταυτόχρονα εκφράζει και την πνευματική παράδοση που 17 δημιουργήθηκε στη μονή μετά τη μετατροπή της σε κοινόβιο, περί το 1784, υπό τον Καυσοκαλυβίτη ιερομόναχο Παΐσιο.
http://www.agioritikiestia.gr
Σχετικά:
9891 - Δεύτερο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας
9896 - Το πρόγραμμα του 2ου Επιστημονικού Εργαστηρίου της Αγιορειτικής Εστίας
9898 - Περιλήψεις των εισηγήσεων της Επιστημονικής Ημερίδας «Ο ναός του Πρωτάτου και ο ζωγράφος του: Έργα συντήρησης και νέα δεδομένα»
9913 - Περιλήψεις ομιλητών του 2ου Επιστημονικού Εργαστηρίου της Αγιορειτικής Εστίας
9928 - Νέα στοιχεία για την ταυτότητα των ζωγράφων του ναού του Πρωτάτου, στις Καρυές του Αγίου Όρους
9929 - Προκαλούν αίσθηση οι αποκαλύψεις για το μνημείο - θρύλο του Αγίου Όρους!
9945 - Ολοκληρώθηκε με επιτυχία το 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας
ΗΜΕΡΙΔΑ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ, 8 Δεκεμβρίου 2017
10053 - Τοιχογραφίες Πρωτάτου: Η συντήρηση ενός έργου τέχνης στην καρδιά της αθωνικής μοναστικής πολιτείας.(Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Ι. Κανονίδη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10054 - Σχόλια για την ιστορία του Αγίου Όρους στα χρόνια των πρώτων Παλαιολόγων. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Κρ. Χρυσοχοΐδη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10074 - Ο Ναός του Πρωτάτου στα πλαίσια της Μεσοβυζαντινής Ναοδομίας (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Σταύρου Μαμαλούκου στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10079 - Η συντήρηση των τοιχογραφιών του Πρωτάτου. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Στέλιου Στεφανίδη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10085 - Πρωτάτου επανεπίσκεψις. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση της κ. Ανδρομάχης Νάστου στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10091 - Αναζητώντας απαντήσεις για τη ζωγραφική του Πρωτάτου. Ζητήματα της ιστορίας της έρευνας. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Νικολάου Σιώμκου στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10098 - Οι τοιχογραφίες του Ναού του Πρωτάτου: Ερευνητικά ζητήματα μετά την συντήρησή τους. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Κωνσταντίνου Μ. Βαφειάδη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10107 - Τα χρώματα του Πρωτάτου. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Ανέστη Βασιλακέρη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10116 - Ιστορική τοποθέτησις, ανάγνωσις και γενική εξήγησις της «Καινής Εικόνος» της Ιστορήσεως Πρωτάτου.(Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Δημητρίου Εμμ. Καλομοιράκη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10137 - Πρωτάτο ΙΙΙ: Επανερμηνεία του ρόλου κεντρικών παραστάσεων με παρεπόμενα για την όλη δομή του εικονογραφικού προγράμματος. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Παντελή Φουντά στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10144 - Μερική έκλειψη Πανσελήνου: μια αναμενόμενη έκπληξη. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Γιώργου Φουστέρη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
2ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ, 9 - 10 Δεκεμβρίου 2017
10149 - Ο αφορισμός του βασιλιά Ντουσάν (το ανάθεμα του Καλλίστου) – μερικές παρατηρήσεις βάσει εγγράφων στα αγιορείτικα αρχεία. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Srđan Pirivatrić στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10150 - Η έκδοση των μεσαιωνικών αρχείων του Αγίου Όρους στη σειρά Archives de l’Athos: Ο τρίτος τόμος εγγράφων της μονής Βατοπεδίου και οι νέες εκδόσεις. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Κωστή Σμυρλή στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10160 - Η συμβολή Σέρβων επιστημόνων στην έκδοση σερβικών εγγράφων από το αρχείο της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου.(Βιντεοσκοπημένη εισήγηση της κ. Mirjana Živojinović στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10165 - Το Νεώτερο Αρχείο της μονής Ιβήρων. Μεθοδολογικά προβλήματα ταξινομήσεως και καταλογραφήσεως ενός Αθωνικού αρχείου. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση των κ.κ. Κρ. Χρυσοχοΐδη και Νίκ. Λιβανού στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10177 - Η συμβολή των μοναστηριών του Αγίου Όρους στην ανάπτυξη της Εκπαίδευσης στην αιγυπτιοκρατούμενη Θάσο του 19ου αιώνα. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Γεωργίου Χαλκιά στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10192 - «Πώς ταξιδεύουν οι σταχώσεις;» Παραγωγή και κυκλοφορία των παραδοσιακών και των εναλλακτικών μεταβυζαντινών σταχώσεων στο Άγιον Όρος τον 16ο και 17ο αιώνα. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Μιχαήλ Κακούρου στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10201 - Τα ακατάγραφα χειρόγραφα της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος Αγίου Όρους. Προλεγόμενα σε ένα συμπληρωματικό Κατάλογο των χειρογράφων της Μονής. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Δημοσθένη Κακλαμάνου στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10209 - «Η καταλογογράφηση των κωδίκων αρ. 328-400 και των παλαιότερων εντύπων (15ος και 16ος αι.) της Μονής Ιβήρων. Δύο παράλληλα προγράμματα» (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Ζήση Μελισσάκη στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10217 - Των Αγιορειτών Υμνογράφων ο χορός. Η καταγραφή της υμνογραφικής παραγωγής στο Άγιον Όρος (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του Μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτου στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10233 - Τα κατεστραμμένα βυζαντινά Μοναστήρια του Αγίου Όρους: ιστορία, αρχιτεκτονική και γλυπτός διάκοσμος (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Πασχάλη Ανδρούδη στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
agioritikesmnimes
Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης
Μνημειακή ζωγραφική τον 19ο αιώνα στο Άγιον Όρος: Οι τοιχογραφίες των παρεκκλησίων Αγίων Αναργύρων, Κοιμήσεως της Θεοτόκου και Αγίας Ευφημίας της Μονής Ξενοφώντος
Περίληψη της Εισήγησης:
Η μνημειακή ζωγραφική τον 19ο αιώνα στο Άγιον Όρος παρουσιάζει ιδιαίτερο καλλιτεχνικό και ιδεολογικό ενδιαφέρον. Οι θεολογικές αναζητήσεις που καταγράφονται στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα (Κολλυβαδική Αναγέννηση, Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης) και οι νέες ιστορικές συγκυρίες (Ελληνική Επανάσταση, ίδρυση του Νεοελληνικού Βασιλείου, Τανζιμάτ) επέδρασαν και στην εξέλιξη της εκκλησιαστικής τέχνης στον Άθωνα.
Στον αιώνα αυτό καταγράφονται δύο μεγάλες καλλιτεχνικές τάσεις: Η πρώτη έχει την αφετηρία της στις εικαστικές αρχές που εισήγαγε ο Διονύσιος εκ Φουρνά
Τα τελευταία χρόνια η ζωγραφική της περιόδου αυτής αποτέλεσε το ερευνητικό αντικείμενο αρκετών ιστορικών της τέχνης και ήδη έχουν δημοσιευθεί μελέτες σχετικά με την τέχνη της εποχής στο Άγιον Όρος.
Η εισήγηση εντάσσεται στο πλαίσιο ευρύτερης έρευνας που πραγματοποιείται για τη μνημειακή ζωγραφική στο Άγιον Όρος κατά τον 19ο αιώνα (καλλιτεχνικές τάσεις και αισθητικές προτιμήσεις). Παρουσιάζονται οι αδημοσίευτες τοιχογραφίες των παρεκκλησίων των Αγίων Αναργύρων, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του νάρθηκα του παρεκκλησίου της Αγίας Ευφημίας της Μονής Ξενοφώντος. Οι τοιχογραφίες είναι έργο των ζωγράφων από τη Γαλάτιστα, όπως συνάγεται από την επιγραφή (παρεκκλήσιο των Αγίων Αναργύρων), καθώς και από τα τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά (παρεκκλήσιο Κοιμήσεως της Θεοτόκου και νάρθηκας του παρεκκλησίου της Αγίας Ευφημίας). Το εικονογραφικό πρόγραμμα των ναϋδρίων αυτών παρουσιάζει καλλιτεχνικό και εικονολογικό ενδιαφέρον, γιατί σ’ αυτό αντανακλώνται οι καλλιτεχνικές τάσεις, καθώς και οι ιδεολογικές αναζητήσεις που καταγράφονται στο α΄ μισό του 19ου αιώνα στον Άθωνα. Επιπρόσθετα, η επιλογή από τους Ξενοφωντινούς μοναχούς του συγκεκριμένου εργαστηρίου για τη φιλοτέχνηση των τοιχογραφιών στα παρεκκλήσια της νέας πτέρυγας αντανακλά τις αισθητικές προτιμήσεις κύκλων λογίων μοναχών που εγκαταβίωναν στη Μονή Ξενοφώντος, ενώ ταυτόχρονα εκφράζει και την πνευματική παράδοση που 17 δημιουργήθηκε στη μονή μετά τη μετατροπή της σε κοινόβιο, περί το 1784, υπό τον Καυσοκαλυβίτη ιερομόναχο Παΐσιο.
http://www.agioritikiestia.gr
Σχετικά:
9891 - Δεύτερο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας
9896 - Το πρόγραμμα του 2ου Επιστημονικού Εργαστηρίου της Αγιορειτικής Εστίας
9898 - Περιλήψεις των εισηγήσεων της Επιστημονικής Ημερίδας «Ο ναός του Πρωτάτου και ο ζωγράφος του: Έργα συντήρησης και νέα δεδομένα»
9913 - Περιλήψεις ομιλητών του 2ου Επιστημονικού Εργαστηρίου της Αγιορειτικής Εστίας
9928 - Νέα στοιχεία για την ταυτότητα των ζωγράφων του ναού του Πρωτάτου, στις Καρυές του Αγίου Όρους
9929 - Προκαλούν αίσθηση οι αποκαλύψεις για το μνημείο - θρύλο του Αγίου Όρους!
9945 - Ολοκληρώθηκε με επιτυχία το 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας
ΗΜΕΡΙΔΑ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ, 8 Δεκεμβρίου 2017
10053 - Τοιχογραφίες Πρωτάτου: Η συντήρηση ενός έργου τέχνης στην καρδιά της αθωνικής μοναστικής πολιτείας.(Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Ι. Κανονίδη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10054 - Σχόλια για την ιστορία του Αγίου Όρους στα χρόνια των πρώτων Παλαιολόγων. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Κρ. Χρυσοχοΐδη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10074 - Ο Ναός του Πρωτάτου στα πλαίσια της Μεσοβυζαντινής Ναοδομίας (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Σταύρου Μαμαλούκου στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10079 - Η συντήρηση των τοιχογραφιών του Πρωτάτου. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Στέλιου Στεφανίδη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10085 - Πρωτάτου επανεπίσκεψις. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση της κ. Ανδρομάχης Νάστου στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10091 - Αναζητώντας απαντήσεις για τη ζωγραφική του Πρωτάτου. Ζητήματα της ιστορίας της έρευνας. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Νικολάου Σιώμκου στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10098 - Οι τοιχογραφίες του Ναού του Πρωτάτου: Ερευνητικά ζητήματα μετά την συντήρησή τους. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Κωνσταντίνου Μ. Βαφειάδη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10107 - Τα χρώματα του Πρωτάτου. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Ανέστη Βασιλακέρη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10116 - Ιστορική τοποθέτησις, ανάγνωσις και γενική εξήγησις της «Καινής Εικόνος» της Ιστορήσεως Πρωτάτου.(Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Δημητρίου Εμμ. Καλομοιράκη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10137 - Πρωτάτο ΙΙΙ: Επανερμηνεία του ρόλου κεντρικών παραστάσεων με παρεπόμενα για την όλη δομή του εικονογραφικού προγράμματος. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Παντελή Φουντά στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
10144 - Μερική έκλειψη Πανσελήνου: μια αναμενόμενη έκπληξη. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Γιώργου Φουστέρη στην Ημερίδα της Αγιορειτικής Εστίας)
2ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ, 9 - 10 Δεκεμβρίου 2017
10149 - Ο αφορισμός του βασιλιά Ντουσάν (το ανάθεμα του Καλλίστου) – μερικές παρατηρήσεις βάσει εγγράφων στα αγιορείτικα αρχεία. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Srđan Pirivatrić στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10150 - Η έκδοση των μεσαιωνικών αρχείων του Αγίου Όρους στη σειρά Archives de l’Athos: Ο τρίτος τόμος εγγράφων της μονής Βατοπεδίου και οι νέες εκδόσεις. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Κωστή Σμυρλή στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10160 - Η συμβολή Σέρβων επιστημόνων στην έκδοση σερβικών εγγράφων από το αρχείο της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου.(Βιντεοσκοπημένη εισήγηση της κ. Mirjana Živojinović στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10165 - Το Νεώτερο Αρχείο της μονής Ιβήρων. Μεθοδολογικά προβλήματα ταξινομήσεως και καταλογραφήσεως ενός Αθωνικού αρχείου. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση των κ.κ. Κρ. Χρυσοχοΐδη και Νίκ. Λιβανού στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10177 - Η συμβολή των μοναστηριών του Αγίου Όρους στην ανάπτυξη της Εκπαίδευσης στην αιγυπτιοκρατούμενη Θάσο του 19ου αιώνα. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Γεωργίου Χαλκιά στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10192 - «Πώς ταξιδεύουν οι σταχώσεις;» Παραγωγή και κυκλοφορία των παραδοσιακών και των εναλλακτικών μεταβυζαντινών σταχώσεων στο Άγιον Όρος τον 16ο και 17ο αιώνα. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Μιχαήλ Κακούρου στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10201 - Τα ακατάγραφα χειρόγραφα της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος Αγίου Όρους. Προλεγόμενα σε ένα συμπληρωματικό Κατάλογο των χειρογράφων της Μονής. (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Δημοσθένη Κακλαμάνου στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10209 - «Η καταλογογράφηση των κωδίκων αρ. 328-400 και των παλαιότερων εντύπων (15ος και 16ος αι.) της Μονής Ιβήρων. Δύο παράλληλα προγράμματα» (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Ζήση Μελισσάκη στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10217 - Των Αγιορειτών Υμνογράφων ο χορός. Η καταγραφή της υμνογραφικής παραγωγής στο Άγιον Όρος (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του Μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτου στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
10233 - Τα κατεστραμμένα βυζαντινά Μοναστήρια του Αγίου Όρους: ιστορία, αρχιτεκτονική και γλυπτός διάκοσμος (Βιντεοσκοπημένη εισήγηση του κ. Πασχάλη Ανδρούδη στο 2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)
agioritikesmnimes
VIDEO
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΕΑΚΠ: Ρήξη με τα φερέφωνα τού κυβερνητικού συνδικαλισμού
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
![Αναδρομικά: Αυτή είναι η εισήγηση του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου [αναλυτικοί πίνακες με τα ποσά]](https://www.newsnowgr.com/static/gfx/nn124x78.gif)
