2019-10-11 09:40:19
Μια πρώτη απόπειρα θεωρίας των λάικ του facebook. Ένα κείμενο που δημοσιεύθηκε στο τεύχος 61 του Books' Journal, Δεκεμβρίου 2015.
Μέρος πρώτο – τα λάικ
1. Το ''κανονικό'' ή ''κυριολεκτικό'' λάικ: κάνω λάικ σε κάτι απλώς και μόνο επειδή μου αρέσει ή συμφωνώ, χωρίς άλλες συνυποδηλώσεις.
2. Το φιλικό λάικ: κάνω λάικ στο φίλο μου επειδή είναι φίλος μου, ακόμα κι αν δεν συμφωνώ (ή συμφωνώ μόνο εν μέρει).
3. Το ανταποδοτικό λάικ: μου κάνεις, σου κάνω. Συνήθως -αλλά όχι μόνο- σε κάποιον που δεν είναι ακριβώς η λατρεία μας ή κολλητός μας, με τον οποίο διατηρούμε μια οριοθετημένη quid pro quo σχέση.
4. Το δημοσιοσχετίστικο (''πιαριτζίδικο'') λάικ: λάικ κατά ριπάς, για να τα έχουμε καλά με όλους, συνήθως σε ''ανώδυνα'' ποστ που δεν εκφράζουν γνώμη: φωτογραφίες, check in σε ταβέρνες και λοιπές χαριτωμενιές.
5. Το ειρωνικό λάικ: λάικ σε κάποιον που μας τα χώνει, για να δείξουμε πόσο ανώτεροι άνθρωποι είμαστε. Συνήθως γίνεται σε σχόλια, όταν διεξάγεται έντονο debate, αλλά και σε αυτοτελή ποστ (φωτογραφικά / αμένσιοτα ή ονομαστικά)
6. Το λάικ του ελέους (''mercy like'', κατά το ''mercy fuck''): όταν κάποιος δεν έχει τίποτα πραγματικά αξιόλογο για να του κάνεις κανονικό λάικ. Ή όταν κάποιος σε έχει λούσει στα κομπλιμέντα και νιώθεις άσχημα που δεν ανταποκρίνεσαι στα αισθήματα του. Ή όταν κάποιος παίρνει γενικώς ελάχιστα λάικ και τον λυπάσαι. Η περιπτωσιολογία του mercy like είναι αχανής.
7. Το προειδοποιητικό / ''απειλητικό'' λάικ: όταν γράψεις κάτι που δεν μου αρέσει –κατά κανόνα σε τοίχο άλλου- σου κάνω λάικ που ισοδυναμεί με το ''σε είδα'' (keep an eye on you / έχω το νου μου, μη νομίζεις ότι είμαι μαλάκας)
8. Το αμέσως αναιρούμενο λάικ: κάνω λάικ και σε κλάσματα δευτερολέπτου το παίρνω πίσω. Ενίοτε γίνεται κατά λάθος, αλλά η φούρια της άμεσης αναίρεσης κάτι μαρτυρεί. Αν γίνει σκόπιμα είναι για σπάσιμο νεύρων. Το λες και κβαντικό λάικ, σαν τη γάτα του Σρέντιγκερ που υπάρχει και συγχρόνως δεν υπάρχει.
9. To αντι-λάικ: από τα πιο ύπουλα και πούστικα μαζί με το προειδοποιητικό: παρεμβαίνεις και επιβραβεύεις αιχμηρό σχόλιο ενός ''αντιπάλου'' κάποιου που αντιπαθείς. Πετάγεσαι σαν κρυφοπορδή σε ένα ντημπέιτ, όχι τόσο επειδή συμφωνείς με έναν από τους δύο διαλεγόμενους αλλά για να τον αβαντάρεις ενάντια στον άλλον. Ψιλο-hater κατάσταση.
10. Το μη-λάικ που εντούτοις συνοδεύεται από (θετικό) σχόλιο. Η φάση είναι: ''σου έγραψα θετικό σχόλιο, μη θες και λάικ τώρα, όχι όλα δικά σου''.
11. Το κοροϊδευτικό λάικ: όταν γράψεις κάτι που είναι εξώφθαλμα λάθος, σου κάνω λάικ για να σου δείξω ότι το κατάλαβα, δεν μου ξέφυγε. Συγγενεύει κάπως με το ειρωνικό λάικ αλλά δεν είναι το ίδιο. Ετούτο εδώ είναι πιο αθώο, με την έννοια πως αφορά πραγματολογικά λάθη, ευκόλως διαπιστώσιμα από οποιονδήποτε, χωρίς να απαιτείται insideinformation. Σου κάνω π.χ. λάικ αν γράψεις ένα pearl όπως ''το καλοκαίρι θα επισκεφθώ το υπέροχο νησί της Πάργας!''
12. Το συναδελφικό λάικ: όταν έχουμε την ίδια στάση απέναντι σε ένα φλέγον ζήτημα της επικαιρότητας, έστω κι αν εσύ το διατυπώνεις με κάπως άτσαλο / ακραίο / ουγκ τρόπο, που δεν εγκρίνω. Μπορούμε να το πούμε και ''τελεολογικό'' ή ''στρατευμένο'' λάικ, καθότι και οι δυο κατατείνουμε στον ίδιο στόχο (π.χ. να πέσει η κυβέρνηση), ασχέτως αν εσύ έχεις υπερβεί τα όρια του πολιτικώς ορθού.
13. Το γκομενικό λάικ: δείχνω το ενδιαφέρον μου. Αν και συνήθως όταν γουστάρεις ΠΟΛΥ κάποια είσαι μετρημένος στα λάικ, σύνθετο φαινόμενο που σηκώνει ξεχωριστό ποστ.
14. Το ξεκαρφωτικό λάικ. Λιώνω για πάρτη σου αλλά σου κάνω λάικ σε φωτογραφία με το γκόμενό σου, α) για να δείξω άνετος και κουλ· β) για να είμαι κάπως in good terms με τον τύπο ώστε να μη ζηλεύει και σε βάλει να με διαγράψεις.
15. Το διπλωματικό ή εθιμοτυπικό λάικ: έχουμε τσακωθεί, φιλιώνουμε και μετά αλληλολαϊκιζόμαστε καναδυό φορές απανωτά για να επισφραγίσουμε την εκεχειρία. Σαν τις γκόμενες που φιλιούνται σταυρωτά στα μάγουλα από απόσταση ασφαλείας, χωρίς να αγγίζονται πετσί με πετσί. Συγγενές με το δημοσιοσχετίστικο αλλά όχι το ίδιο.
16. Το αυτολάικ. Πολλοί το κοροϊδεύουν αλλά έχει και φανατικούς υπερμάχους που μάλιστα το θεωρητικοποιούν, είτε με έναν αταβιστικό, κοελικό τρόπο (''με γεμίζει τόσο ο εαυτός μου''), είτε πιο μεταμοντέρνα (''ο εαυτός είναι ένας άλλος'', Lacan, Foucaultetc).
17. Το κατευναστικό λάικ: σου τα χώνω κάπως υπερβολικά σε ένα ποστ και κατόπιν σου κάνω λάικ σε ένα άλλο, π.χ. μια φώτο, για να δείξω ότι δεν τρέχει κάτι μεταξύ μας και είναι όλα οκ. Μοιάζει με το διπλωματικό.
18. Το φοβισμένο λάικ, σε περιπτώσεις που δεν ξέρεις αν πρέπει να κάνεις ή όχι: ανακοινώσεις θανάτων, φωτογραφίες νεκρών παιδιών κλπ. Μπορεί να παρεξηγηθεί ότι επικροτείς το τραγικό συμβάν. Αν πράγματι επικροτείς, τότε μιλάμε για το...
19. Το κακιασμένο λάικ: δείχνεις ότι χαίρεσαι με τον πόνο του άλλου, π.χ. αν πεθάνει κάποιος αντιπαθής σελέμπριτι. Προϋποθέτει η ανάρτηση να έχει το αντίθετο ηθικό-ψυχολογικό πρόσημο, δηλ. να πενθεί.
20. Το ''πάω με το ρεύμα'' λάικ: όταν μια ανάρτηση πάρει πάρα πολλά λάικ, ξεπερνάς τις ενδεχόμενες αρχικές σου αναστολές / διαφωνίες και λαϊκίζεις και συ, για να μη θεωρηθείς μίζερος / αντιδραστικός / ντεμοντέ. Συγγενές είναι το...
21. Μιμητικό λάικ: κάνεις λάικ κάπου διότι έκανε και κάποιος άλλος τον οποίο εκτιμάς / θαυμάζεις / γλείφεις κλπ. Κάνω π.χ. λάικ σε μια ανάρτηση που δεν συμφωνώ επειδή της έκανε και ο επιβλέπων καθηγητής μου.
22. Το πολιτικάντικο λάικ: φοριέται πολύ σε προεκλογικές περιόδους, το δουλεύουν εντατικά οι διάφοροι υποψήφιοι ή μάλλον οι χαμάληδες που έχουν να τους χειρίζονται τα προφίλ. Υποκατηγορία του δημοσιοσχετίστικου.
23. Το λάικ του προβάτου: όταν αναγκάζεσαι να πατήσεις λάικ για να σου ανοίξει μια ιντερνετική σελίδα (που συνήθως έχει τίποτα πορνό ή κουτσομπολίστικα). Μακριά κι αλάργα.
24. Το ad hominem λάικ: δεν είναι στενός φίλος σου και δεν συμφωνείς 100% με το συγκεκριμένο ποστ, όμως τον εκτιμάς και συμφωνείς με τη γενικότερη φιλοσοφία του, οπότε του το χαρίζεις. Το αντίστοιχο σε Όσκαρ θα ήταν το «Όσκαρ συνολικής προσφοράς στον Κινηματογράφο».
25. Το εκβιαστικό λάικ: όταν κάποιος στενός φίλος ή φίλη σου ζητούν πριβέ να λαϊκίσεις ένα ποστ ή σχόλιο τους, είτε σε ένδειξη υποστήριξης είτε γενικότερα για να φαίνονται πιο δημοφιλείς.
26. Το λάικ σε κοινοποίηση δικού σου ποστ από άλλον. Ήπια μορφή αυτο-λαϊκισμού, ιδίως αν η κοινοποίηση είναι ''στεγνή'', χωρίς δηλαδή ο κοινοποιών να προσθέτει μια δική του πινελιά ως προεισαγωγικό σχόλιο.
27. Το εικαστικό λάικ. Δεν πατάς το κουμπάκι αλλά βάζεις στα σχόλια το ημότικον του λάικ, το γνωστό thumbup (του οποίου εκτός από την «κλασική» λιτή εκδοχή κυκλοφορούν και άπειρες πιο φαντεζί και εμπλουτισμένες)
28. Γραπτό λάικ: γράφεις τη λέξη like ή λάικ ή λάηκ ή λίκε ή λάκι στα σχόλια. Αυτό και το προηγούμενο είναι τα φορμαλιστικά λάικ, που συνήθως υποκαθιστούν το «κανονικό» της κατηγορίας 1.
29. Το ευχαριστήριο λάικ (μόνο για σχόλια): με αυτό ευχαριστείς κάποιον που μπήκε στον κόπο να σχολιάσει με καλή διάθεση ένα ποστ σου. Μπορεί να θεωρείς μαλακία το ''δώρο'' (ήτοι να μη συμφωνείς με το σχόλιο) αλλά επειδή σου έμαθαν καλούς τρόπους πρέπει να προσποιηθείς ότι χάρηκες.
30. Το πληρωμένο λάικ: αυτά που αγοράζουν κάποιοι κομπλεξικοί από ειδικές σελίδες στο διαδίκτυο που διατηρούν χιλιάδες ψεύτικα προφίλ για να βγάζουν λεφτά.
31. Το επαναληπτικό λάικ. Έχεις ήδη κάνει λάικ, όμως ξεκάνεις και ξανακάνεις, έτσι για την αλητεία, να δείξεις πόσο γουστάρεις. Συνήθως σε φωτογραφίες με μαγιό. Thuglife, ΥΟLO και τα σχετικά.
32. Το κομπλεξικό λάικ ή λάικ ''της μισής καρδιάς''. Αντί να κάνεις λάικ στην κύρια ανάρτηση κάνεις σε κάποιο σχόλιο του αναρτήσαντος, που διασαφηνίζει κάποιο μέρος της ανάρτησης. Αυτό μπορεί να σημαίνει α) ότι η σχέση σας περνάει κάποιου είδους κρίση· β) ότι θες να ξεκόψεις αλλά όχι απότομα, οπότε περνάς από το λάικ-στις-αναρτήσεις στο λάικ-σε-σχόλια, ώσπου να το κόψεις στο τέλος κι αυτό. Μπορεί όμως να μην σημαίνει και τίποτα: να είμαστε πάντα εγρήγοροι στον κίνδυνο του over-explanation.
33. Το διακριτικό λάικ. Φαινομενικά ίδιο με το κομπλεξικό (γίνεται δηλ. στα σχόλια και όχι την ανάρτηση) αλλά διαφέρει ως προς το κίνητρο. Δεν κάνεις λάικ στην ανάρτηση για να μην καρφωθείς σε άλλους φίλους, οι οποίοι έχουν στη μπούκα τον αναρτήσαντα. Αν παρόλα αυτά το τολμήσεις και κάνεις λάικ σε άναρτηση μιας personanongrata, τότε μιλάμε για το...
34. Το επικίνδυνο λάικ. Αριστερίζοντες φίλοι μου έχουν συχνά εξομολογηθεί ότι τα λάικ τους σε αναρτήσεις μου τους κόστισαν καμιά δεκαριά unfriend από ομοϊδεάτες και συνοδοιπορούντες.
35. Το ινσεψιολογικό (inception) λάικ. Όταν κάνεις λάικ σε σχόλιο που περιέχει εικαστικό ημότικον λάικ ή γραπτό. Λάικ επί λάικ δηλαδή.
35. Το μεταμοντέρνο λάικ. Προσοχή ΔΕΝ ταυτίζεται με το ειρωνικό. Ειρωνικό είναι π.χ. σε ένα ποστ που εξυμνεί τη Χούντα να έρθει ένας αριστερός να κάνει λάικ. Το μεταμοντέρνο είναι πιο πολύπλοκο. Προϋποθέτει μια ήδη ειρωνική-παρωδιακή-σαρκαστική ανάρτηση, π.χ. αυτές που μιμούνται τον ξύλινο λόγο της αριστεράς (βλ. ΚΚΕ generator). O μεταμοντέρνος έρχεται εκεί και σου κάνει λάικ ορίτζιναλ, σοβαρό, κανονικό. Αναπτύσσει μια στρατηγική η οποία αποδομεί / ακυρώνει / αναστρέφει το ειρωνικό status του ποστ, διεκδικώντας την πρόσληψή του ως κυριολεξίας.
36. Το λάικ του σπασίματος. Ξέρω ότι ένας φίλος έχει μια συγκεκριμένη άποψη, π.χ. δεν γουστάρει τον Τζήμερο, και για να του τη σπάσω πάω και κάνω λάικ σε όλα τα ποστ που είναι υπέρ του Τζήμερου.
37. Το λάικ της ζήλιας. Στρατηγικό λάικ, συγγενές με το παραπάνω. Κάνω λάικ σε άλλες γκόμενες για να ζηλέψει η δικιά μου.
38. To random λάικ. Το κάνεις κατά λάθος, αλλά μετά ντρέπεσαι να το πάρεις πίσω.
39. Το λάικ του στίγματος. Κάνω ένα οποιοδήποτε λάικ ώστε να αφήσω ψηφιακό ίχνος και να καταλάβει κάποιο πρόσωπο που με ενδιαφέρει ότι είμαι online. Ωμό εργαλειακό λάικ, σύμπτωμα αλλοτρίωσης.
40. Το παραπλανητικό λάικ. Δεν συμφωνώ με το ποστ, όμως θέλω να σε καλοπιάσω για να κάνεις αποδεκτό το αίτημα φιλίας μου και να μπορώ π.χ. να σε κατασκοπεύω.
41. Το εξισορροπητικό λάικ (1). Συνήθως σε σχόλια, σε ντημπέιτ. Κάνεις ειλικρινές λάικ σε δηκτικό σχόλιο εναντίον φίλου σου, και κατόπιν κάνεις λάικ και στην απάντηση του φίλου σου για να μην τον κακοκαρδίσεις, παρόλο που σε πείθει το επιχείρημα του άλλου πιο πολύ. Συγγενεύει με το κατευναστικό λάικ, νο. 17. Παραλλαγή του εξισορροπητικού είναι το λεγόμενο «λάικ της έδρας»: όταν είσαι φιλοξενούμενος σε έναν τοίχο που γίνεται ντημπέιτ, προσπαθείς να διαμοιράζεις κάπως ισόποσα τα λάικ μεταξύ του τοιχοδεσπότη και των λοιπών σχολιαστών, έστω και αν συμφωνείς περισσότερο με τους τελευταίους.
42. Το εξισορροπητικό λάικ (2). Όταν σε μια συζήτηση κάποιος δέχεται ομαδικά πυρά («τρώει ξύλο») του βάζεις κανένα λάικ χαριστικά, λίγο από λύπηση και λίγο από θαυμασμό στον αγώνα του να τα βάζει μόνος εναντίον όλων. Συγγενεύει κάπως με το mercy like, το νο. 6.
43. Το λάικ του κλεισίματος μιας συζήτησης (''ακροτελεύτιο λάικ''). Όταν μια ανταλλαγή έχει τραβήξει σε μάκρος και θέλουμε να απεμπλακούμε, κάνουμε λάικ στο τελευταίο σχόλιο του συνομιλητή μας, έστω κι αν δεν συμφωνούμε, για να το λήξουμε ευγενικά και smoothly.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ – ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ
1. Το λάικ νο. 1 (κανονικό / κυριολεκτικό) μπορεί να αφορά μόνο τη φόρμα (''σου κάνω λάικ για την ωραία διατύπωση παρόλο που διαφωνώ με το συμπέρασμα'') ή, ιδανικά, και τη φόρμα και το περιεχόμενο. Εάν αφορά μόνο το περιεχόμενο αλλά όχι τη φόρμα, τότε ίσως εμπίπτει στην κατηγορία νο. 12 (συναδελφικό / στρατευμένο).
2. Το μέγα θέμα πληθωρικών joie de vivre ανθρώπων που κάνουν λάικ σε τελείως αντιφατικές μεταξύ τους αναρτήσεις. Mια καλή μου φίλη π.χ. κάνει συνεχώς λάικ σε μένα και μετά καπάκι στον Χατζηστεφάνου, που εύχεται να βγάλουν καρκίνο οι μνημονιακοί. Συμπεριφορά που θα έκανε τον Αριστοτέλη να παθαίνει απανωτές φρίκες. Τα δύο αντιφατικά λάικ υπάγονται συνήθως σε διαφορετικές κατηγορίες: κάνω π.χ. λάικ στον μνημονιακό διότι συμφωνώ μαζί του (νο. 1) και στον αντιμνημονιακό διότι μου αρέσει η μανιέρα του ή η élanvitalπου βγάζει ή διότι θέλω να πηγαίνω με το συρμό και να ανήκω στη φαντασιακή κοινότητα των γκρούπις του (νο. 20).
3. Τα λάικ δεν είναι αμιγή παρά σπανίως. Συνήθως συναιρούνται σε ένα λάικ δύο ή και περισσότερες κατηγορίες. Κάνω π.χ. σε κάποιον επειδή συμφωνώ αλλά επειδή είναι και ωραίος γκόμενος. Στην περίπτωση αυτή, για τον χαρακτηρισμό, ισχύει συνήθως ο κανόνας ''το ειδικό υπερισχύει του γενικού'', δηλαδή το νο. 1 («κανονικό») υποχωρεί.
4. Τα προκαταβολικά λάικ. Μερικές φορές βάζουμε λάικ σε κλάσμα δευτερολέπτου, πριν διαβάσουμε την ανάρτηση. Αυτό το λάικ μπορεί να εμπίπτει σε διάφορες κατηγορίες: φιλικό, γκομενικό, δημοσιοσχετίστικο κ.ά. Δεν είναι αυτοτελής κατηγορία.
Μέρος δεύτερο – Τα μη λάικ
Μετά τα είδη των λάικ σειρά έχουν τα ''μη-λάικ'' και η τυπολογία τους. Θέμα αυξημένης δυσκολίας, αν ήταν πανεπιστημιακό μάθημα θα το είχαμε στο Β' εξάμηνο ενώ τα λάικ στο Α'.
Τι είναι όμως το μη-λάικ;
Το μη-λάικ είναι το ματαιωμένο λάικ, το παρ' ολίγον λάικ, αυτό που υπήρξε ως σκέψη ή πρόθεση στο μυαλό του αναγνώστη αλλά για διάφορους λόγους δεν πραγματοποιήθηκε. Ένα κουμπί που πατήθηκε νοερώς, χωρίς η ιδέα να γίνει πράξη. Προσοχή: μην συγχέουμε το μη-λάικ με το αντιλάικ. Το δεύτερο έγινε κανονικότατα και στρέφεται εναντίον κάποιου.
1. Το ad hominem μη-λάικ. Η κλασικότερη κατηγορία. Σου αρέσει το ποστ, δεν γουστάρεις όμως αυτόν που το έγραψε. Το θέμα έχει γίνει αντικείμενο σχοινοτενών συζητήσεων και οι χρήστες του μέσου θα μπορούσαν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: αυτούς που κάνουν (ή ισχυρίζονται πως κάνουν) λάικ σε οποιοδήποτε ποστ τους αρέσει, ασχέτως υπογραφής, και αυτούς που πρώτα κοιτούν ποιος το έγραψε.
2. Το τιμωρητικό μη-λάικ. Δεν είναι ότι δεν γουστάρεις καθόλου τον αναρτήσαντα, όμως του επιβάλλεις ένα πρόσκαιρο εμπάργκο στα λάικ για να νιώσει κάποια μαλακία που έκανε ή είπε. Αργότερα ίσως αναθεωρήσεις.
3. Το ντετεκτιβίστικο μη-λάικ. Όταν αμφισβητείς την ειλικρίνεια των γραφομένων. Αν π.χ. γράψω ότι σήμερα έδωσα σε έναν φτωχό 100 ευρώ -μια αξιέπαινη πράξη κατά τα άλλα, που αν γίνει στάτους τινάζει τη μπάνκα των λάικ στον αέρα- κάποιοι θα σκεφτούν ότι ψεύδομαι.
4. Το κομφορμιστικό μη-λάικ. Όταν φοβάσαι να κάνεις λάικ σε μια αμφιλεγόμενη φβ περσόνα διότι σκέφτεσαι πώς θα το πάρουν οι φίλοι σου, μήπως σε διαγράψουν, σου βάλουν χέρι κλπ.
5. Το μη-λάικ της ντίβας. Ντίβες ορίζονται όσοι δεν κάνουν παρά έναν ορισμένο αριθμό ημερησίων λάικ (quota) και πέραν τούτου ουδέν. Οι ντίβες πορεύονται με βάση το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Πιστεύουν ότι αν λαϊκίζουν αβέρτα, χωρίς αυτοσυγκράτηση, το λάικ τους θα καταντήσει νόμισμα πληθωριστικό χωρίς αντίκρισμα, καταρρακώνοντας έτσι το e-κύρος τους.
Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε και ''μη-λάικ του Ηγεμόνα εκ Δυτικής Λιβύης'', πούχε κουβέντες στοιβαγμένες μέσα του και δεν άνοιγε το στόμα του για να καμώνεται τον λιγόλογο σοφό στους άθλιους αλεξαντρινούς.
6. Το μη-λάικ της απόκρυψης. Θες να κάνεις λάικ αλλά συγκρατιέσαι διότι δεν θες να δει κάποιος ή κάποιοι ότι βρίσκεσαι ονλάιν εκείνη τη στιγμή.
7. Το ''ου μπλέξεις'' μη-λάικ. Δεν κάνεις λάικ σε κάποιον για να μη του δώσεις θάρρος και σου γίνει κολλητσίδα. Το συγκεκριμένο μη-λάικ μοντελαρίστηκε στην κλασική περίπτωση της ωραίας γκόμενας που αποφεύγει να κάνει λάικ σε αρσενικά διότι φοβάται τα πεσίματα που ίσως ακολουθήσουν.
8. Το κομπλεξικό μη-λάικ. Σου αρέσει αυτό που βλέπεις (π.χ. φώτο από διακοπές στα νησιά Φίτζι με δυο μοντέλα) όμως το ζηλεύεις και δεν κάνεις λάικ. Μπορεί ακόμα και να συμπαθείς τον αναρτήσαντα. Αυτό όμως που αποδοκιμάζεις είναι η σύνδεση των δύο: ο συγκεκριμένος άνθρωπος να απολαμβάνει κάτι που θα λαχταρούσες εσύ.
9. Το μη-λάικ της διάκρισης (Bourdieu). Θες να κάνεις λάικ αλλά βλέπεις ότι έχει προλάβει να κάνει και κάποιος άλλος που τον θεωρείς ρυπαρό και τρισάλθιο, οπότε απέχεις για να μην ταυτιστείς μαζί του. Ισχύει κατεξοχήν όσον αφορά σχόλια, διότι εκεί κατά κανόνα τα λάικ είναι λιγότερα και άρα πιο ''εμφανή''.
Εδώ πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν για την εκκρεμότητα του νοήματος των κειμένων, που τελεί υπό συνεχή επαναδιαπραγμάτευση χωρίς να σταθεροποιείται. Ένα λάικ, όσο απλό και αθώο και να φαίνεται, εκπροσωπεί μια ορισμένη ανάγνωση και προωθεί μια ορισμένη ερμηνεία του ποστ, που δεν συμπίπτει κατ΄ ανάγκη με την ερμηνεία αυτού που το έγραψε ή άλλων λαϊκισάντων. Τα λάικ, ως ένα είδος λογοτεχνικής κριτικής, αλλοιώνουν και τροποποιούν τα κείμενα στα οποία προσαρτώνται. Γίνονται αναπόσπαστο μέρος τους, δεν είναι απλώς μια θαυμαστική εξωτερικότητα.
10. Το μη-λάικ της διάκρισης (2). Όταν ένα ποστ έχει πάρα πολλά λάικ εσύ απέχεις επιδεικτικά για να μην εξισωθείς με τη μάζα. Ντιβίστικη συμπεριφορά.
11. Το μη-λάικ του σχολίου. Κάνεις ένα θετικό σχόλιο για το ποστ, θεωρώντας πως είναι too much να κάνεις ΚΑΙ λάικ.
12. Το γκομενικό μη-λάικ. Κάνω λάικ σε άλλες αναρτήσεις σου, ποτέ όμως σε φωτογραφίες για να μην καρφωθώ ότι σε γουστάρω.
13. Το μη-λάικ της έδρας, ή του πρωτοκόλλου. Αποφεύγεις να κάνεις λάικ σε κάποιον που αντιπολιτεύεται τον τοιχοδεσπότη, σεβόμενος το ιεραρχικό του προβάδισμά (εφόσον είναι «σπίτι του») και τη φιλοξενία που σου παρέχει. Δεν είναι απαραίτητο να αντιπαθείς τον σχολιάσαντα, διότι τότε πάμε κατευθείαν στο νο. 1 (adhominem).
Το μη-λάικ της έδρας μοιάζει με το νο. 4 (''κομφορμίστικο''), ωστόσο εδώ δεν απαιτείται ο σχολιάσας να είναι κάποια αμφιλεγόμενη σοσιαλμηντιάδικη προσωπικότητα. Αρκεί που εναντιώνεται στον αμφιτρύωνα, faux pas που δεν πρέπει να ενθαρρύνεται ακόμα κι αν η εναντίωση εκφράζεται με τρόπο κόσμιο.
14. Το μη-λάικ του φόβου. Όταν ψοφάς να κάνεις λάικ σε κάτι πολύ εξτρήμ, π.χ. ψόφους, κατάρες, καρκίνους, αλλά σκέφτεσαι ότι θα αποτελέσει στίγμα για το μετριοπαθές ιντελεκτουέλ προφίλ που επιμελώς καλλιεργείς. Μοιάζει με το κομφορμίστικο, μόνο που είναι ad rem και όχι ad hominem όπως εκείνο.
15. Το μη-λάικ της μετριοφροσύνης. Όταν κάποιος σε λούζει σε επαίνους αποφεύγεις να κάνεις λάικ (ακόμα κι αν έχεις χεστεί από τη χαρά σου) διότι θες να δείξεις στοχαστικός και μετριόφρων, που α) δεν ψωνίστηκε από την επιτυχία αλλά παραμένει απλός και ταπεινός· β) είναι φιλοσοφημένος και έχει αναπτύξει ανοσία στην κολακεία.
Γιάννης Μαύρος
Γιάννης Μαύρος. Υποψήφιος διδάκτορας Φιλοσοφίας της Ιστορίας στο τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
via
olalathos
Μέρος πρώτο – τα λάικ
1. Το ''κανονικό'' ή ''κυριολεκτικό'' λάικ: κάνω λάικ σε κάτι απλώς και μόνο επειδή μου αρέσει ή συμφωνώ, χωρίς άλλες συνυποδηλώσεις.
2. Το φιλικό λάικ: κάνω λάικ στο φίλο μου επειδή είναι φίλος μου, ακόμα κι αν δεν συμφωνώ (ή συμφωνώ μόνο εν μέρει).
3. Το ανταποδοτικό λάικ: μου κάνεις, σου κάνω. Συνήθως -αλλά όχι μόνο- σε κάποιον που δεν είναι ακριβώς η λατρεία μας ή κολλητός μας, με τον οποίο διατηρούμε μια οριοθετημένη quid pro quo σχέση.
4. Το δημοσιοσχετίστικο (''πιαριτζίδικο'') λάικ: λάικ κατά ριπάς, για να τα έχουμε καλά με όλους, συνήθως σε ''ανώδυνα'' ποστ που δεν εκφράζουν γνώμη: φωτογραφίες, check in σε ταβέρνες και λοιπές χαριτωμενιές.
5. Το ειρωνικό λάικ: λάικ σε κάποιον που μας τα χώνει, για να δείξουμε πόσο ανώτεροι άνθρωποι είμαστε. Συνήθως γίνεται σε σχόλια, όταν διεξάγεται έντονο debate, αλλά και σε αυτοτελή ποστ (φωτογραφικά / αμένσιοτα ή ονομαστικά)
6. Το λάικ του ελέους (''mercy like'', κατά το ''mercy fuck''): όταν κάποιος δεν έχει τίποτα πραγματικά αξιόλογο για να του κάνεις κανονικό λάικ. Ή όταν κάποιος σε έχει λούσει στα κομπλιμέντα και νιώθεις άσχημα που δεν ανταποκρίνεσαι στα αισθήματα του. Ή όταν κάποιος παίρνει γενικώς ελάχιστα λάικ και τον λυπάσαι. Η περιπτωσιολογία του mercy like είναι αχανής.
7. Το προειδοποιητικό / ''απειλητικό'' λάικ: όταν γράψεις κάτι που δεν μου αρέσει –κατά κανόνα σε τοίχο άλλου- σου κάνω λάικ που ισοδυναμεί με το ''σε είδα'' (keep an eye on you / έχω το νου μου, μη νομίζεις ότι είμαι μαλάκας)
8. Το αμέσως αναιρούμενο λάικ: κάνω λάικ και σε κλάσματα δευτερολέπτου το παίρνω πίσω. Ενίοτε γίνεται κατά λάθος, αλλά η φούρια της άμεσης αναίρεσης κάτι μαρτυρεί. Αν γίνει σκόπιμα είναι για σπάσιμο νεύρων. Το λες και κβαντικό λάικ, σαν τη γάτα του Σρέντιγκερ που υπάρχει και συγχρόνως δεν υπάρχει.
9. To αντι-λάικ: από τα πιο ύπουλα και πούστικα μαζί με το προειδοποιητικό: παρεμβαίνεις και επιβραβεύεις αιχμηρό σχόλιο ενός ''αντιπάλου'' κάποιου που αντιπαθείς. Πετάγεσαι σαν κρυφοπορδή σε ένα ντημπέιτ, όχι τόσο επειδή συμφωνείς με έναν από τους δύο διαλεγόμενους αλλά για να τον αβαντάρεις ενάντια στον άλλον. Ψιλο-hater κατάσταση.
10. Το μη-λάικ που εντούτοις συνοδεύεται από (θετικό) σχόλιο. Η φάση είναι: ''σου έγραψα θετικό σχόλιο, μη θες και λάικ τώρα, όχι όλα δικά σου''.
11. Το κοροϊδευτικό λάικ: όταν γράψεις κάτι που είναι εξώφθαλμα λάθος, σου κάνω λάικ για να σου δείξω ότι το κατάλαβα, δεν μου ξέφυγε. Συγγενεύει κάπως με το ειρωνικό λάικ αλλά δεν είναι το ίδιο. Ετούτο εδώ είναι πιο αθώο, με την έννοια πως αφορά πραγματολογικά λάθη, ευκόλως διαπιστώσιμα από οποιονδήποτε, χωρίς να απαιτείται insideinformation. Σου κάνω π.χ. λάικ αν γράψεις ένα pearl όπως ''το καλοκαίρι θα επισκεφθώ το υπέροχο νησί της Πάργας!''
12. Το συναδελφικό λάικ: όταν έχουμε την ίδια στάση απέναντι σε ένα φλέγον ζήτημα της επικαιρότητας, έστω κι αν εσύ το διατυπώνεις με κάπως άτσαλο / ακραίο / ουγκ τρόπο, που δεν εγκρίνω. Μπορούμε να το πούμε και ''τελεολογικό'' ή ''στρατευμένο'' λάικ, καθότι και οι δυο κατατείνουμε στον ίδιο στόχο (π.χ. να πέσει η κυβέρνηση), ασχέτως αν εσύ έχεις υπερβεί τα όρια του πολιτικώς ορθού.
13. Το γκομενικό λάικ: δείχνω το ενδιαφέρον μου. Αν και συνήθως όταν γουστάρεις ΠΟΛΥ κάποια είσαι μετρημένος στα λάικ, σύνθετο φαινόμενο που σηκώνει ξεχωριστό ποστ.
14. Το ξεκαρφωτικό λάικ. Λιώνω για πάρτη σου αλλά σου κάνω λάικ σε φωτογραφία με το γκόμενό σου, α) για να δείξω άνετος και κουλ· β) για να είμαι κάπως in good terms με τον τύπο ώστε να μη ζηλεύει και σε βάλει να με διαγράψεις.
15. Το διπλωματικό ή εθιμοτυπικό λάικ: έχουμε τσακωθεί, φιλιώνουμε και μετά αλληλολαϊκιζόμαστε καναδυό φορές απανωτά για να επισφραγίσουμε την εκεχειρία. Σαν τις γκόμενες που φιλιούνται σταυρωτά στα μάγουλα από απόσταση ασφαλείας, χωρίς να αγγίζονται πετσί με πετσί. Συγγενές με το δημοσιοσχετίστικο αλλά όχι το ίδιο.
16. Το αυτολάικ. Πολλοί το κοροϊδεύουν αλλά έχει και φανατικούς υπερμάχους που μάλιστα το θεωρητικοποιούν, είτε με έναν αταβιστικό, κοελικό τρόπο (''με γεμίζει τόσο ο εαυτός μου''), είτε πιο μεταμοντέρνα (''ο εαυτός είναι ένας άλλος'', Lacan, Foucaultetc).
17. Το κατευναστικό λάικ: σου τα χώνω κάπως υπερβολικά σε ένα ποστ και κατόπιν σου κάνω λάικ σε ένα άλλο, π.χ. μια φώτο, για να δείξω ότι δεν τρέχει κάτι μεταξύ μας και είναι όλα οκ. Μοιάζει με το διπλωματικό.
18. Το φοβισμένο λάικ, σε περιπτώσεις που δεν ξέρεις αν πρέπει να κάνεις ή όχι: ανακοινώσεις θανάτων, φωτογραφίες νεκρών παιδιών κλπ. Μπορεί να παρεξηγηθεί ότι επικροτείς το τραγικό συμβάν. Αν πράγματι επικροτείς, τότε μιλάμε για το...
19. Το κακιασμένο λάικ: δείχνεις ότι χαίρεσαι με τον πόνο του άλλου, π.χ. αν πεθάνει κάποιος αντιπαθής σελέμπριτι. Προϋποθέτει η ανάρτηση να έχει το αντίθετο ηθικό-ψυχολογικό πρόσημο, δηλ. να πενθεί.
20. Το ''πάω με το ρεύμα'' λάικ: όταν μια ανάρτηση πάρει πάρα πολλά λάικ, ξεπερνάς τις ενδεχόμενες αρχικές σου αναστολές / διαφωνίες και λαϊκίζεις και συ, για να μη θεωρηθείς μίζερος / αντιδραστικός / ντεμοντέ. Συγγενές είναι το...
21. Μιμητικό λάικ: κάνεις λάικ κάπου διότι έκανε και κάποιος άλλος τον οποίο εκτιμάς / θαυμάζεις / γλείφεις κλπ. Κάνω π.χ. λάικ σε μια ανάρτηση που δεν συμφωνώ επειδή της έκανε και ο επιβλέπων καθηγητής μου.
22. Το πολιτικάντικο λάικ: φοριέται πολύ σε προεκλογικές περιόδους, το δουλεύουν εντατικά οι διάφοροι υποψήφιοι ή μάλλον οι χαμάληδες που έχουν να τους χειρίζονται τα προφίλ. Υποκατηγορία του δημοσιοσχετίστικου.
23. Το λάικ του προβάτου: όταν αναγκάζεσαι να πατήσεις λάικ για να σου ανοίξει μια ιντερνετική σελίδα (που συνήθως έχει τίποτα πορνό ή κουτσομπολίστικα). Μακριά κι αλάργα.
24. Το ad hominem λάικ: δεν είναι στενός φίλος σου και δεν συμφωνείς 100% με το συγκεκριμένο ποστ, όμως τον εκτιμάς και συμφωνείς με τη γενικότερη φιλοσοφία του, οπότε του το χαρίζεις. Το αντίστοιχο σε Όσκαρ θα ήταν το «Όσκαρ συνολικής προσφοράς στον Κινηματογράφο».
25. Το εκβιαστικό λάικ: όταν κάποιος στενός φίλος ή φίλη σου ζητούν πριβέ να λαϊκίσεις ένα ποστ ή σχόλιο τους, είτε σε ένδειξη υποστήριξης είτε γενικότερα για να φαίνονται πιο δημοφιλείς.
26. Το λάικ σε κοινοποίηση δικού σου ποστ από άλλον. Ήπια μορφή αυτο-λαϊκισμού, ιδίως αν η κοινοποίηση είναι ''στεγνή'', χωρίς δηλαδή ο κοινοποιών να προσθέτει μια δική του πινελιά ως προεισαγωγικό σχόλιο.
27. Το εικαστικό λάικ. Δεν πατάς το κουμπάκι αλλά βάζεις στα σχόλια το ημότικον του λάικ, το γνωστό thumbup (του οποίου εκτός από την «κλασική» λιτή εκδοχή κυκλοφορούν και άπειρες πιο φαντεζί και εμπλουτισμένες)
28. Γραπτό λάικ: γράφεις τη λέξη like ή λάικ ή λάηκ ή λίκε ή λάκι στα σχόλια. Αυτό και το προηγούμενο είναι τα φορμαλιστικά λάικ, που συνήθως υποκαθιστούν το «κανονικό» της κατηγορίας 1.
29. Το ευχαριστήριο λάικ (μόνο για σχόλια): με αυτό ευχαριστείς κάποιον που μπήκε στον κόπο να σχολιάσει με καλή διάθεση ένα ποστ σου. Μπορεί να θεωρείς μαλακία το ''δώρο'' (ήτοι να μη συμφωνείς με το σχόλιο) αλλά επειδή σου έμαθαν καλούς τρόπους πρέπει να προσποιηθείς ότι χάρηκες.
30. Το πληρωμένο λάικ: αυτά που αγοράζουν κάποιοι κομπλεξικοί από ειδικές σελίδες στο διαδίκτυο που διατηρούν χιλιάδες ψεύτικα προφίλ για να βγάζουν λεφτά.
31. Το επαναληπτικό λάικ. Έχεις ήδη κάνει λάικ, όμως ξεκάνεις και ξανακάνεις, έτσι για την αλητεία, να δείξεις πόσο γουστάρεις. Συνήθως σε φωτογραφίες με μαγιό. Thuglife, ΥΟLO και τα σχετικά.
32. Το κομπλεξικό λάικ ή λάικ ''της μισής καρδιάς''. Αντί να κάνεις λάικ στην κύρια ανάρτηση κάνεις σε κάποιο σχόλιο του αναρτήσαντος, που διασαφηνίζει κάποιο μέρος της ανάρτησης. Αυτό μπορεί να σημαίνει α) ότι η σχέση σας περνάει κάποιου είδους κρίση· β) ότι θες να ξεκόψεις αλλά όχι απότομα, οπότε περνάς από το λάικ-στις-αναρτήσεις στο λάικ-σε-σχόλια, ώσπου να το κόψεις στο τέλος κι αυτό. Μπορεί όμως να μην σημαίνει και τίποτα: να είμαστε πάντα εγρήγοροι στον κίνδυνο του over-explanation.
33. Το διακριτικό λάικ. Φαινομενικά ίδιο με το κομπλεξικό (γίνεται δηλ. στα σχόλια και όχι την ανάρτηση) αλλά διαφέρει ως προς το κίνητρο. Δεν κάνεις λάικ στην ανάρτηση για να μην καρφωθείς σε άλλους φίλους, οι οποίοι έχουν στη μπούκα τον αναρτήσαντα. Αν παρόλα αυτά το τολμήσεις και κάνεις λάικ σε άναρτηση μιας personanongrata, τότε μιλάμε για το...
34. Το επικίνδυνο λάικ. Αριστερίζοντες φίλοι μου έχουν συχνά εξομολογηθεί ότι τα λάικ τους σε αναρτήσεις μου τους κόστισαν καμιά δεκαριά unfriend από ομοϊδεάτες και συνοδοιπορούντες.
35. Το ινσεψιολογικό (inception) λάικ. Όταν κάνεις λάικ σε σχόλιο που περιέχει εικαστικό ημότικον λάικ ή γραπτό. Λάικ επί λάικ δηλαδή.
35. Το μεταμοντέρνο λάικ. Προσοχή ΔΕΝ ταυτίζεται με το ειρωνικό. Ειρωνικό είναι π.χ. σε ένα ποστ που εξυμνεί τη Χούντα να έρθει ένας αριστερός να κάνει λάικ. Το μεταμοντέρνο είναι πιο πολύπλοκο. Προϋποθέτει μια ήδη ειρωνική-παρωδιακή-σαρκαστική ανάρτηση, π.χ. αυτές που μιμούνται τον ξύλινο λόγο της αριστεράς (βλ. ΚΚΕ generator). O μεταμοντέρνος έρχεται εκεί και σου κάνει λάικ ορίτζιναλ, σοβαρό, κανονικό. Αναπτύσσει μια στρατηγική η οποία αποδομεί / ακυρώνει / αναστρέφει το ειρωνικό status του ποστ, διεκδικώντας την πρόσληψή του ως κυριολεξίας.
36. Το λάικ του σπασίματος. Ξέρω ότι ένας φίλος έχει μια συγκεκριμένη άποψη, π.χ. δεν γουστάρει τον Τζήμερο, και για να του τη σπάσω πάω και κάνω λάικ σε όλα τα ποστ που είναι υπέρ του Τζήμερου.
37. Το λάικ της ζήλιας. Στρατηγικό λάικ, συγγενές με το παραπάνω. Κάνω λάικ σε άλλες γκόμενες για να ζηλέψει η δικιά μου.
38. To random λάικ. Το κάνεις κατά λάθος, αλλά μετά ντρέπεσαι να το πάρεις πίσω.
39. Το λάικ του στίγματος. Κάνω ένα οποιοδήποτε λάικ ώστε να αφήσω ψηφιακό ίχνος και να καταλάβει κάποιο πρόσωπο που με ενδιαφέρει ότι είμαι online. Ωμό εργαλειακό λάικ, σύμπτωμα αλλοτρίωσης.
40. Το παραπλανητικό λάικ. Δεν συμφωνώ με το ποστ, όμως θέλω να σε καλοπιάσω για να κάνεις αποδεκτό το αίτημα φιλίας μου και να μπορώ π.χ. να σε κατασκοπεύω.
41. Το εξισορροπητικό λάικ (1). Συνήθως σε σχόλια, σε ντημπέιτ. Κάνεις ειλικρινές λάικ σε δηκτικό σχόλιο εναντίον φίλου σου, και κατόπιν κάνεις λάικ και στην απάντηση του φίλου σου για να μην τον κακοκαρδίσεις, παρόλο που σε πείθει το επιχείρημα του άλλου πιο πολύ. Συγγενεύει με το κατευναστικό λάικ, νο. 17. Παραλλαγή του εξισορροπητικού είναι το λεγόμενο «λάικ της έδρας»: όταν είσαι φιλοξενούμενος σε έναν τοίχο που γίνεται ντημπέιτ, προσπαθείς να διαμοιράζεις κάπως ισόποσα τα λάικ μεταξύ του τοιχοδεσπότη και των λοιπών σχολιαστών, έστω και αν συμφωνείς περισσότερο με τους τελευταίους.
42. Το εξισορροπητικό λάικ (2). Όταν σε μια συζήτηση κάποιος δέχεται ομαδικά πυρά («τρώει ξύλο») του βάζεις κανένα λάικ χαριστικά, λίγο από λύπηση και λίγο από θαυμασμό στον αγώνα του να τα βάζει μόνος εναντίον όλων. Συγγενεύει κάπως με το mercy like, το νο. 6.
43. Το λάικ του κλεισίματος μιας συζήτησης (''ακροτελεύτιο λάικ''). Όταν μια ανταλλαγή έχει τραβήξει σε μάκρος και θέλουμε να απεμπλακούμε, κάνουμε λάικ στο τελευταίο σχόλιο του συνομιλητή μας, έστω κι αν δεν συμφωνούμε, για να το λήξουμε ευγενικά και smoothly.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ – ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ
1. Το λάικ νο. 1 (κανονικό / κυριολεκτικό) μπορεί να αφορά μόνο τη φόρμα (''σου κάνω λάικ για την ωραία διατύπωση παρόλο που διαφωνώ με το συμπέρασμα'') ή, ιδανικά, και τη φόρμα και το περιεχόμενο. Εάν αφορά μόνο το περιεχόμενο αλλά όχι τη φόρμα, τότε ίσως εμπίπτει στην κατηγορία νο. 12 (συναδελφικό / στρατευμένο).
2. Το μέγα θέμα πληθωρικών joie de vivre ανθρώπων που κάνουν λάικ σε τελείως αντιφατικές μεταξύ τους αναρτήσεις. Mια καλή μου φίλη π.χ. κάνει συνεχώς λάικ σε μένα και μετά καπάκι στον Χατζηστεφάνου, που εύχεται να βγάλουν καρκίνο οι μνημονιακοί. Συμπεριφορά που θα έκανε τον Αριστοτέλη να παθαίνει απανωτές φρίκες. Τα δύο αντιφατικά λάικ υπάγονται συνήθως σε διαφορετικές κατηγορίες: κάνω π.χ. λάικ στον μνημονιακό διότι συμφωνώ μαζί του (νο. 1) και στον αντιμνημονιακό διότι μου αρέσει η μανιέρα του ή η élanvitalπου βγάζει ή διότι θέλω να πηγαίνω με το συρμό και να ανήκω στη φαντασιακή κοινότητα των γκρούπις του (νο. 20).
3. Τα λάικ δεν είναι αμιγή παρά σπανίως. Συνήθως συναιρούνται σε ένα λάικ δύο ή και περισσότερες κατηγορίες. Κάνω π.χ. σε κάποιον επειδή συμφωνώ αλλά επειδή είναι και ωραίος γκόμενος. Στην περίπτωση αυτή, για τον χαρακτηρισμό, ισχύει συνήθως ο κανόνας ''το ειδικό υπερισχύει του γενικού'', δηλαδή το νο. 1 («κανονικό») υποχωρεί.
4. Τα προκαταβολικά λάικ. Μερικές φορές βάζουμε λάικ σε κλάσμα δευτερολέπτου, πριν διαβάσουμε την ανάρτηση. Αυτό το λάικ μπορεί να εμπίπτει σε διάφορες κατηγορίες: φιλικό, γκομενικό, δημοσιοσχετίστικο κ.ά. Δεν είναι αυτοτελής κατηγορία.
Μέρος δεύτερο – Τα μη λάικ
Μετά τα είδη των λάικ σειρά έχουν τα ''μη-λάικ'' και η τυπολογία τους. Θέμα αυξημένης δυσκολίας, αν ήταν πανεπιστημιακό μάθημα θα το είχαμε στο Β' εξάμηνο ενώ τα λάικ στο Α'.
Τι είναι όμως το μη-λάικ;
Το μη-λάικ είναι το ματαιωμένο λάικ, το παρ' ολίγον λάικ, αυτό που υπήρξε ως σκέψη ή πρόθεση στο μυαλό του αναγνώστη αλλά για διάφορους λόγους δεν πραγματοποιήθηκε. Ένα κουμπί που πατήθηκε νοερώς, χωρίς η ιδέα να γίνει πράξη. Προσοχή: μην συγχέουμε το μη-λάικ με το αντιλάικ. Το δεύτερο έγινε κανονικότατα και στρέφεται εναντίον κάποιου.
1. Το ad hominem μη-λάικ. Η κλασικότερη κατηγορία. Σου αρέσει το ποστ, δεν γουστάρεις όμως αυτόν που το έγραψε. Το θέμα έχει γίνει αντικείμενο σχοινοτενών συζητήσεων και οι χρήστες του μέσου θα μπορούσαν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: αυτούς που κάνουν (ή ισχυρίζονται πως κάνουν) λάικ σε οποιοδήποτε ποστ τους αρέσει, ασχέτως υπογραφής, και αυτούς που πρώτα κοιτούν ποιος το έγραψε.
2. Το τιμωρητικό μη-λάικ. Δεν είναι ότι δεν γουστάρεις καθόλου τον αναρτήσαντα, όμως του επιβάλλεις ένα πρόσκαιρο εμπάργκο στα λάικ για να νιώσει κάποια μαλακία που έκανε ή είπε. Αργότερα ίσως αναθεωρήσεις.
3. Το ντετεκτιβίστικο μη-λάικ. Όταν αμφισβητείς την ειλικρίνεια των γραφομένων. Αν π.χ. γράψω ότι σήμερα έδωσα σε έναν φτωχό 100 ευρώ -μια αξιέπαινη πράξη κατά τα άλλα, που αν γίνει στάτους τινάζει τη μπάνκα των λάικ στον αέρα- κάποιοι θα σκεφτούν ότι ψεύδομαι.
4. Το κομφορμιστικό μη-λάικ. Όταν φοβάσαι να κάνεις λάικ σε μια αμφιλεγόμενη φβ περσόνα διότι σκέφτεσαι πώς θα το πάρουν οι φίλοι σου, μήπως σε διαγράψουν, σου βάλουν χέρι κλπ.
5. Το μη-λάικ της ντίβας. Ντίβες ορίζονται όσοι δεν κάνουν παρά έναν ορισμένο αριθμό ημερησίων λάικ (quota) και πέραν τούτου ουδέν. Οι ντίβες πορεύονται με βάση το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Πιστεύουν ότι αν λαϊκίζουν αβέρτα, χωρίς αυτοσυγκράτηση, το λάικ τους θα καταντήσει νόμισμα πληθωριστικό χωρίς αντίκρισμα, καταρρακώνοντας έτσι το e-κύρος τους.
Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε και ''μη-λάικ του Ηγεμόνα εκ Δυτικής Λιβύης'', πούχε κουβέντες στοιβαγμένες μέσα του και δεν άνοιγε το στόμα του για να καμώνεται τον λιγόλογο σοφό στους άθλιους αλεξαντρινούς.
6. Το μη-λάικ της απόκρυψης. Θες να κάνεις λάικ αλλά συγκρατιέσαι διότι δεν θες να δει κάποιος ή κάποιοι ότι βρίσκεσαι ονλάιν εκείνη τη στιγμή.
7. Το ''ου μπλέξεις'' μη-λάικ. Δεν κάνεις λάικ σε κάποιον για να μη του δώσεις θάρρος και σου γίνει κολλητσίδα. Το συγκεκριμένο μη-λάικ μοντελαρίστηκε στην κλασική περίπτωση της ωραίας γκόμενας που αποφεύγει να κάνει λάικ σε αρσενικά διότι φοβάται τα πεσίματα που ίσως ακολουθήσουν.
8. Το κομπλεξικό μη-λάικ. Σου αρέσει αυτό που βλέπεις (π.χ. φώτο από διακοπές στα νησιά Φίτζι με δυο μοντέλα) όμως το ζηλεύεις και δεν κάνεις λάικ. Μπορεί ακόμα και να συμπαθείς τον αναρτήσαντα. Αυτό όμως που αποδοκιμάζεις είναι η σύνδεση των δύο: ο συγκεκριμένος άνθρωπος να απολαμβάνει κάτι που θα λαχταρούσες εσύ.
9. Το μη-λάικ της διάκρισης (Bourdieu). Θες να κάνεις λάικ αλλά βλέπεις ότι έχει προλάβει να κάνει και κάποιος άλλος που τον θεωρείς ρυπαρό και τρισάλθιο, οπότε απέχεις για να μην ταυτιστείς μαζί του. Ισχύει κατεξοχήν όσον αφορά σχόλια, διότι εκεί κατά κανόνα τα λάικ είναι λιγότερα και άρα πιο ''εμφανή''.
Εδώ πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν για την εκκρεμότητα του νοήματος των κειμένων, που τελεί υπό συνεχή επαναδιαπραγμάτευση χωρίς να σταθεροποιείται. Ένα λάικ, όσο απλό και αθώο και να φαίνεται, εκπροσωπεί μια ορισμένη ανάγνωση και προωθεί μια ορισμένη ερμηνεία του ποστ, που δεν συμπίπτει κατ΄ ανάγκη με την ερμηνεία αυτού που το έγραψε ή άλλων λαϊκισάντων. Τα λάικ, ως ένα είδος λογοτεχνικής κριτικής, αλλοιώνουν και τροποποιούν τα κείμενα στα οποία προσαρτώνται. Γίνονται αναπόσπαστο μέρος τους, δεν είναι απλώς μια θαυμαστική εξωτερικότητα.
10. Το μη-λάικ της διάκρισης (2). Όταν ένα ποστ έχει πάρα πολλά λάικ εσύ απέχεις επιδεικτικά για να μην εξισωθείς με τη μάζα. Ντιβίστικη συμπεριφορά.
11. Το μη-λάικ του σχολίου. Κάνεις ένα θετικό σχόλιο για το ποστ, θεωρώντας πως είναι too much να κάνεις ΚΑΙ λάικ.
12. Το γκομενικό μη-λάικ. Κάνω λάικ σε άλλες αναρτήσεις σου, ποτέ όμως σε φωτογραφίες για να μην καρφωθώ ότι σε γουστάρω.
13. Το μη-λάικ της έδρας, ή του πρωτοκόλλου. Αποφεύγεις να κάνεις λάικ σε κάποιον που αντιπολιτεύεται τον τοιχοδεσπότη, σεβόμενος το ιεραρχικό του προβάδισμά (εφόσον είναι «σπίτι του») και τη φιλοξενία που σου παρέχει. Δεν είναι απαραίτητο να αντιπαθείς τον σχολιάσαντα, διότι τότε πάμε κατευθείαν στο νο. 1 (adhominem).
Το μη-λάικ της έδρας μοιάζει με το νο. 4 (''κομφορμίστικο''), ωστόσο εδώ δεν απαιτείται ο σχολιάσας να είναι κάποια αμφιλεγόμενη σοσιαλμηντιάδικη προσωπικότητα. Αρκεί που εναντιώνεται στον αμφιτρύωνα, faux pas που δεν πρέπει να ενθαρρύνεται ακόμα κι αν η εναντίωση εκφράζεται με τρόπο κόσμιο.
14. Το μη-λάικ του φόβου. Όταν ψοφάς να κάνεις λάικ σε κάτι πολύ εξτρήμ, π.χ. ψόφους, κατάρες, καρκίνους, αλλά σκέφτεσαι ότι θα αποτελέσει στίγμα για το μετριοπαθές ιντελεκτουέλ προφίλ που επιμελώς καλλιεργείς. Μοιάζει με το κομφορμίστικο, μόνο που είναι ad rem και όχι ad hominem όπως εκείνο.
15. Το μη-λάικ της μετριοφροσύνης. Όταν κάποιος σε λούζει σε επαίνους αποφεύγεις να κάνεις λάικ (ακόμα κι αν έχεις χεστεί από τη χαρά σου) διότι θες να δείξεις στοχαστικός και μετριόφρων, που α) δεν ψωνίστηκε από την επιτυχία αλλά παραμένει απλός και ταπεινός· β) είναι φιλοσοφημένος και έχει αναπτύξει ανοσία στην κολακεία.
Γιάννης Μαύρος
Γιάννης Μαύρος. Υποψήφιος διδάκτορας Φιλοσοφίας της Ιστορίας στο τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
via
olalathos
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Συνελήφθη ο δημοσιογράφος Θανάσης Λάλας
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
