Σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, το είδος μας πάντα είχε εμμονή με τη φωτιά. Από τα πρώτα γρυλίσματα γύρω απ’ τις υπαίθριες φωτιές της Πλειστόκαινου εποχής μέχρι την εξαιρετική ερμηνεία του Κερτ Ράσελ στην ταινία «Κύματα φωτιάς» , η φωτιά ανέκαθεν κατείχε κεντρικό ρόλο στις κοινωνίες και τη φαντασία μας.
Αλλά η λέξη φωτιά είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια καύσιμη ύλη, μια χημική αντίδραση, και τα προϊόντα που παράγουν μαζί. To ερώτημα του τίτλου δεν αναφέρεται σ’ αυτό, αλλά μάλλον στην ίδια τη φλόγα. Που είναι και πολύ συναρπαστική. Αλλά: Η φλόγα δεν είναι στην πραγματικότητα ουσία. Η φλόγα είναι η σε εξέλιξη χημική μεταβολή της καύσιμης ύλης από οξειδωτικά αέρια, που παράγει θερμική ενέργεια και φως.
Για να δημιουργηθεί μια φλόγα υπάρχουν τρία βασικά προαπαιτούμενα: 1) καύσιμη ύλη, 2) οξυγόνο (ή άλλο οξειδωτικό αέριο, αλλά εδώ ας μείνουμε στο παλιό καλό Ο2) και 3) μια πηγή θερμότητας για να ξεκινήσει η αντίδραση. Η καύσιμη ύλη (είτε πρόκειται για ένα κούτσουρο είτε για οτιδήποτε άλλο) περιέχει χημικούς δεσμούς. Σ’ αυτούς τους χημικούς δεσμούς είναι αποθηκευμένη μια ποσότητα ενέργειας, η οποία λαχταράει ν’ απελευθερωθεί. Η φλόγα είναι η απελευθέρωση αυτής της ενέργειας – ενέργειας που αρχικά ήταν αποθηκευμένη στους χημικούς δεσμούς μεταξύ των ατόμων του κούτσουρου και απελευθερώνεται με τη χαρακτηριστική θερμότητα και το φως της φλόγας.
Η φλόγα είναι ενέργεια. Είναι η χημική αντίδραση που συμβαίνει μεταξύ του οξυγόνου και των μοριακών δεσμών της καύσιμης ύλης. Αν και είναι λίγο πολύπλοκο για να το εξηγήσουμε εδώ, σε αυτή την αντίδραση κάποιοι δεσμοί σπάνε, άλλοι σχηματίζονται και ηλεκτρόνια αλλάζουν θέση.
Κάτι ενδιαφέρον σχετικά με τη φλόγα είναι ότι έχει διακριτές στρώσεις, στις οποίες λαμβάνουν χώρα διαφορετικά στάδια της χημικής αντίδρασης. Αν έχεις ποτέ κοιτάξει από κοντά τη φλόγα ενός κεριού, σίγουρα θα έχεις δει αυτές τις στρώσεις. Πιο κοντά στην καύσιμη ύλη είναι η εσωτερική στρώση – αυτή είναι το λιγότερο ζεστό σημείο και περιέχει ένα μείγμα καυτών υδρατμών απ΄την καύσιμη ύλη και λίγο οξυγόνο. Η μεσαία στρώση της φλόγας είναι το μέρος όπου η αντίδραση αρχίσει να δυναμώνει – είναι πολύ πιο ζεστή και φωτεινή από την εσωτερική στρώση. Τέλος, η εξωτερική στρώση είναι το μέρος που η χημική αντίδραση προχωράει για τα καλά – είναι η πιο ζεστή και η πιο λεπτή στρώση της φλόγας.
Έτσι λοιπόν, την επόμενη φορά που θα βρίσκεσαι δίπλα στο τζάκι, μην ξεχάσεις να ευχαριστήσεις τη θερμογόνο ανταλλαγή ηλεκτρονίων που πραγματοποιείται στα ιδιαιτέρως οξειδωτικά αέρια στην ατμόσφαιρά μας, τα οποία αναπνέεις κιόλας.
απόσπασμα από το βιβλίο της Εlson Leah, (ΔΕΝ) ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΧΑΖΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ, εκδόσεις Παπαδόπουλος
tinanantsou.blogspot.gr
