2014-02-10 10:25:35
«Λοιπόν, ποιος θέλει να μας βοηθήσει σε αυτό το πρότζεκτ;». Η Λίζα Τσαλίκη το ήξερε ότι θα ακολουθούσε πανδαιμόνιο στην αίθουσα και έκανε μια παύση έως ότου καταλαγιάσει το σούσουρο. Ήξερε πολύ καλά ότι στην... Ελλάδα ακόμα και ως λέξη η πορνογραφία σκανδαλίζει και απέναντί της είχε ένα αμφιθέατρο πλημμυρισμένο από φοιτητικές ορμόνες. Η έρευνα για την οποία ζητούσε εθελοντές αφορούσε την ανάλυση της εγχώριας παραγωγής πορνό, σύγκριση των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών των ταινιών, συνεντεύξεις των πρωταγωνιστών, χαρτογράφηση του κοινού. Αυτό ήταν το «The Greek Porn Project». Η καλύτερη εργασία που μπορεί να σου τύχει στο πανεπιστήμιο. Ήταν αρχές του 2013.
Με έναν τρόπο όσοι συμμετείχαν θα έγραφαν ιστορία. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, μια τέτοια έρευνα θα θεωρούνταν αδιανόητη, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Αντίστοιχες μελέτες έχουν διεξαχθεί μόνο στην Αυστραλία και τη Βρετανία. «Παραδοσιακά, η πορνογραφία εκλαμβάνεται σαν κάτι “προβληματικό”, κάτι που ασκεί συγκεκριμένες επιδράσεις στην ανθρώπινη συμπεριφορά, “βλαβερό”» μου λέει η Λίζα Τσαλίκη -επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών- που εδώ και χρόνια ασχολείται με το συγκεκριμένο χώρο σε ένα θεωρητικό πλαίσιο. Αντιμετωπίζει την πορνογραφία σφαιρικά, «απογυμνωμένη» από όσα της προσδίδουμε. «Όπως οι περισσότεροι, έτσι και τα νέα παιδιά έχουν μια στερεοτυπική, ηθικολογική άποψη για το θέμα. Όταν όμως τους μιλάς για τις διαφορετικές πτυχές της πορνογραφίας, εξηγώντας τους ότι, το πώς την αντιλαμβανόμαστε είναι σε μεγάλο βαθμό διαμορφωμένο κοινωνικά και έχει άμεση σχέση με το εθνικό πλαίσιο, είναι πολύ πρόθυμα να ακούσουν. Για παράδειγμα αλλιώς αντιλαμβάνεται την πορνογραφία η μέση Αμερική, αλλιώς η Ιαπωνία και αλλιώς οι Σκανδιναβικές χώρες».
Οι 13 φοιτητές που τελικά πλαισίωσαν τους ερευνητές (εκτός από την κ. Τσαλίκη, τον υποψήφιο διδάκτορα του ΕΜΜΕ Σταμάτη Πουλακιδάκο και την μεταπτυχιακή απόφοιτη Δέσποινα Χρονάκη) διαπίστωσαν πολύ γρήγορα ότι δεν θα έσπαγαν και πολύ πλάκα. «Όλα τα κάναμε μόνοι μας. Εντοπίσαμε τις ταινίες, τις είδαμε, τις αναλύσαμε, ψάξαμε και βρήκαμε τους πρωταγωνιστές, άλλους στο Λονδίνο άλλους στο Παρίσι [στις ελληνικές παραγωγές έπαιζαν και πολλοί ξένοι ή Έλληνες που τώρα κάνουν καριέρα στο εξωτερικό]». Εννοείται ότι για την έρευνα δεν υπήρξε κάποιου είδους χρηματοδότηση. «Είναι ούτως ή άλλως δύσκολο να βρεθεί χρηματοδότηση για ερευνητικά προγράμματα στην Ελλάδα, πόσω μάλλον για μια μελέτη της πορνογραφίας». Βέβαια, για την ιστορία το αντίστοιχο πρόγραμμα στην Αυστραλία είχε πραγματοποιηθεί κατά παραγγελία της κυβέρνησης.
Η έρευνα κράτησε αρκετούς μήνες. Αναλύθηκαν καρέ καρέ 25 ταινίες, με συνολικά 182 σκηνές σεξ. Οι 12 ήταν παραγωγές της περιόδου 1970-1990 και οι 13 είχαν γυριστεί μετά το 2000. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε έρευνα κοινού και συνεντεύξεις με 10 Έλληνες και ξένους ηθοποιούς και παραγωγούς. Μολονότι η ομάδα δεν έχει ακόμα ολοκληρώσει την επεξεργασία όλων των δεδομένων, η κ. Τσαλίκη παραθέτει κάποια πρώτα συμπεράσματα. «Στις ταινίες τα πράγματα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό στερεοτυπικά. Δηλαδή, θέλουμε τις γυναίκες όλο και πιο μικρές σε ηλικία, όλο και πιο αδύνατες, γεγονός που δείχνει ότι η βιομηχανία ακολουθεί την ευρύτερη δυναμική -αυτό που θεωρείται ωραίο σώμα από τη βιομηχανία των μίντια. Ένα ακόμα ενδιαφέρον συμπέρασμα είναι ότι πολλοί από τους καταναλωτές διαχωρίζουν αυτό που βλέπουν με αυτό που κάνουν στην ζωή τους. Αυτό που βλέπουν και τους ικανοποιεί μπορεί να αναπαριστά τις γυναίκες με συγκεκριμένο τρόπο, αλλά δεν αντανακλά την άποψή τους για τις γυναίκες. Ακόμα και οι γυναίκες δηλώνουν ότι έχουν φαντασίωση να παίζουν κάποιο ρόλο στο σεξ, αλλά ότι δεν θεωρούν ότι στη ζωή τους είναι το θύμα. Όπως ακριβώς εάν βλέπεις αστυνομική ταινία, μετά δεν πας να κλέψεις. Σε ό,τι αφορά τους πρωταγωνιστές διαπιστώσαμε ότι δηλώνουν κυρίαρχοι του εαυτού τους, ότι εάν δεν θέλουν να κάνουν κάτι δεν το κάνουν και εμφανίζονται περήφανοι για τη δουλειά τους. Συχνά η πορνογραφία εξισώνεται με την πορνεία και το εμπόριο λευκής σαρκός, αλλά από την έρευνα προκύπτει ότι για τους περισσότερους ήταν επιλογή, κάτι από το οποίο αντλούν ικανοποίηση».
ΠΗΓΗ: vice.com
Με έναν τρόπο όσοι συμμετείχαν θα έγραφαν ιστορία. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, μια τέτοια έρευνα θα θεωρούνταν αδιανόητη, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Αντίστοιχες μελέτες έχουν διεξαχθεί μόνο στην Αυστραλία και τη Βρετανία. «Παραδοσιακά, η πορνογραφία εκλαμβάνεται σαν κάτι “προβληματικό”, κάτι που ασκεί συγκεκριμένες επιδράσεις στην ανθρώπινη συμπεριφορά, “βλαβερό”» μου λέει η Λίζα Τσαλίκη -επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών- που εδώ και χρόνια ασχολείται με το συγκεκριμένο χώρο σε ένα θεωρητικό πλαίσιο. Αντιμετωπίζει την πορνογραφία σφαιρικά, «απογυμνωμένη» από όσα της προσδίδουμε. «Όπως οι περισσότεροι, έτσι και τα νέα παιδιά έχουν μια στερεοτυπική, ηθικολογική άποψη για το θέμα. Όταν όμως τους μιλάς για τις διαφορετικές πτυχές της πορνογραφίας, εξηγώντας τους ότι, το πώς την αντιλαμβανόμαστε είναι σε μεγάλο βαθμό διαμορφωμένο κοινωνικά και έχει άμεση σχέση με το εθνικό πλαίσιο, είναι πολύ πρόθυμα να ακούσουν. Για παράδειγμα αλλιώς αντιλαμβάνεται την πορνογραφία η μέση Αμερική, αλλιώς η Ιαπωνία και αλλιώς οι Σκανδιναβικές χώρες».
Οι 13 φοιτητές που τελικά πλαισίωσαν τους ερευνητές (εκτός από την κ. Τσαλίκη, τον υποψήφιο διδάκτορα του ΕΜΜΕ Σταμάτη Πουλακιδάκο και την μεταπτυχιακή απόφοιτη Δέσποινα Χρονάκη) διαπίστωσαν πολύ γρήγορα ότι δεν θα έσπαγαν και πολύ πλάκα. «Όλα τα κάναμε μόνοι μας. Εντοπίσαμε τις ταινίες, τις είδαμε, τις αναλύσαμε, ψάξαμε και βρήκαμε τους πρωταγωνιστές, άλλους στο Λονδίνο άλλους στο Παρίσι [στις ελληνικές παραγωγές έπαιζαν και πολλοί ξένοι ή Έλληνες που τώρα κάνουν καριέρα στο εξωτερικό]». Εννοείται ότι για την έρευνα δεν υπήρξε κάποιου είδους χρηματοδότηση. «Είναι ούτως ή άλλως δύσκολο να βρεθεί χρηματοδότηση για ερευνητικά προγράμματα στην Ελλάδα, πόσω μάλλον για μια μελέτη της πορνογραφίας». Βέβαια, για την ιστορία το αντίστοιχο πρόγραμμα στην Αυστραλία είχε πραγματοποιηθεί κατά παραγγελία της κυβέρνησης.
Η έρευνα κράτησε αρκετούς μήνες. Αναλύθηκαν καρέ καρέ 25 ταινίες, με συνολικά 182 σκηνές σεξ. Οι 12 ήταν παραγωγές της περιόδου 1970-1990 και οι 13 είχαν γυριστεί μετά το 2000. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε έρευνα κοινού και συνεντεύξεις με 10 Έλληνες και ξένους ηθοποιούς και παραγωγούς. Μολονότι η ομάδα δεν έχει ακόμα ολοκληρώσει την επεξεργασία όλων των δεδομένων, η κ. Τσαλίκη παραθέτει κάποια πρώτα συμπεράσματα. «Στις ταινίες τα πράγματα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό στερεοτυπικά. Δηλαδή, θέλουμε τις γυναίκες όλο και πιο μικρές σε ηλικία, όλο και πιο αδύνατες, γεγονός που δείχνει ότι η βιομηχανία ακολουθεί την ευρύτερη δυναμική -αυτό που θεωρείται ωραίο σώμα από τη βιομηχανία των μίντια. Ένα ακόμα ενδιαφέρον συμπέρασμα είναι ότι πολλοί από τους καταναλωτές διαχωρίζουν αυτό που βλέπουν με αυτό που κάνουν στην ζωή τους. Αυτό που βλέπουν και τους ικανοποιεί μπορεί να αναπαριστά τις γυναίκες με συγκεκριμένο τρόπο, αλλά δεν αντανακλά την άποψή τους για τις γυναίκες. Ακόμα και οι γυναίκες δηλώνουν ότι έχουν φαντασίωση να παίζουν κάποιο ρόλο στο σεξ, αλλά ότι δεν θεωρούν ότι στη ζωή τους είναι το θύμα. Όπως ακριβώς εάν βλέπεις αστυνομική ταινία, μετά δεν πας να κλέψεις. Σε ό,τι αφορά τους πρωταγωνιστές διαπιστώσαμε ότι δηλώνουν κυρίαρχοι του εαυτού τους, ότι εάν δεν θέλουν να κάνουν κάτι δεν το κάνουν και εμφανίζονται περήφανοι για τη δουλειά τους. Συχνά η πορνογραφία εξισώνεται με την πορνεία και το εμπόριο λευκής σαρκός, αλλά από την έρευνα προκύπτει ότι για τους περισσότερους ήταν επιλογή, κάτι από το οποίο αντλούν ικανοποίηση».
ΠΗΓΗ: vice.com
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
