2012-12-07 10:25:03
Του Μάριου Ευρυβιάδη*
Με κάτεργο παρομοίασε πρόσφατα ο Υπουργός Οικονομικών Γ. Στουρνάρας τη σχέση της Ελλάδας με την Τρόικα (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Eurogroup, και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) σε μια στιγμή απελπισίας όταν διαπραγματεύετο στις Βρυξέλλες την τελευταία «δόση» της Τρόικας για την Ελλάδα. Συμβούλεψε μάλιστα την Κύπρο να αποφύγει το «κάτεργο της Τρόικας».
Ήταν ωστόσο πολύ αργά για να αποφευχθεί το κάτεργο. Η Κύπρος έχει υπογράψει το Μνημόνιο αν και δεν έχουν ακόμα εξειδικευτεί οι όροι του. Μεταξύ των θεμάτων που παραμένουν ανοικτά είναι και αυτό των ιδιωτικοποιήσεων επικερδών ημικρατικών οργανισμών. Στην ιδιωτικοποίηση των οργανισμών αυτών επιμένει το τρίτο μέλος της Τρόικας, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Διαφορετικά, αρνείται να συμμετάσχει. Το ΔΝΤ επιμένει, διότι ισχυρίζεται ότι το χρέος της Κύπρου δεν είναι «βιώσιμο» και, κατά το καταστατικό του, δεν επιτρέπεται να συμμετέχει με δανεισμό για μη «βιώσιμα» χρέη κρατών.
Κατ’ αναλογία πληθυσμού και Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), ο ισχυρισμός του ΔΝΤ είναι ότι η Κύπρος βρίσκεται στην ίδια αν όχι σε -χειρότερη θέση από την Ελλάδα! Όπως και στην Ελλάδα δηλαδή έχει δημιουργηθεί «μαύρη τρύπα» ή βαρέλι χωρίς πάτο σε ό,τι αφορά στο κρατικό και τραπεζικό χρέος. Και στην περίπτωση της Κύπρου, λέει το ΔΝΤ, αυτό μπορεί να θεραπευτεί εφόσον το κράτος ξεφορτωθεί όλους τους ημικρατικούς οργανισμούς ώστε να μην επιβαρύνεται με το οποιοδήποτε κόστος. Με τις ιδιωτικοποιήσεις θα μπούν λεφτά στο ταμείο τα οποία, πάντοτε κατά το ΔΝΤ, θα πάνε στην αποπληρωμή του χρέους. Κάτι τέτοιο θα κάνει τη διαφορά ανάμεσα στη βιωσιμότητα ή μη του χρέους και έτσι το ΔΝΤ θα μπορεί επίσημα να συμμετέχει ως το «τρίτο» μέρος της Τρόικας. Αλλιώς το ΔΝΤ απειλεί να μην συμμετάσχει και αυτό θα περιπλέξει τα πράγματα.
Δεν κατέχω την οικονομική επιστήμη για να αξιολογήσω τη θέση του ΔΝΤ. Καταθέτω ωστόσο δυο επισημάνσεις. Η πρώτη προέρχεται από μια ανάλυση που διάβασα πρόσφατα στο αμερικανικό περιοδικό The Atlantic (Δεκεμβρίου 3, 2012) με τον εντυπωσιακό τίτλο “The Biggest Bank Bailouts in History” (#2 Is Happening Right Now)” και έμεινα άφωνος. Σας μεταφέρω πως αρχίζει το κείμενο του Mathew O’ Brien: «Το ακούσατε αυτό; Όχι; Λοιπόν ίσως να μην είναι η αναμενόμενη καταστροφή, αλλά η διάσωση των κυπριακών τραπεζών αποτελεί σημαντικό ορόσημο. Είναι, σε σχέση με το ΑΕΠ, η δεύτερη πιο ακριβή διάσωση τραπεζών που έχει καταγραφεί στον κόσμο. Μια διάσωση της τάξης των 10 δις δολαρίων σε μια οικονομία 18 δις δολαρίων, σημαίνει ότι για να διασωθούν οι κυπριακές τράπεζες χρειάζεται το εκπληκτικό 56% του ΑΕΠ. Η διάσωση των κυπριακών τραπεζών είναι η μεγαλύτερη μετά από αυτήν της Ινδονησίας το 1997». Προς επίρρωση, ο συγγραφέας καταθέτει συγκριτικό γραφικό με πρώτη την Ινδονησία (1997), δεύτερη την Κύπρο (2012), ακολουθούν Ισλανδία (2008), Αργεντινή (1980), Ιαμαϊκή (1996), Ταϋλάνδη (1997), Χιλή (1981), Ιρλανδία (2008), Σκόπια (1993), Τουρκία (2000) και Κορέα (1997).
Το άρθρο είναι επικριτικό των συνεπειών της παγκοσμιοποίησης και της νεοφιλελεύθερης φιλοσοφίας του άκρατου καπιταλισμού και της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων. Ο συγγραφέας εισηγείται τον έλεγχο της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων (hedge funds), τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα μέχρι να οικοδομηθεί ένα καινούριο αποτελεσματικό παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αλλιώς θα επέλθει καταστροφή – παγκόσμια καταστροφή.
Η δεύτερη επισήμανσή μου, είναι ότι όλη η φιλοσοφία του ΔΝΤ εδράζεται στο νεοφιλελευθερισμός και τις ιδιωτικοποιήσεις. Και όπως αποδεικνύουν τα πράγματα, σε κάθε χώρα που έδρασε το ΔΝΤ οι συνέπειες είναι καταστροφικές. Παρουσία του ΔΝΤ σημαίνει λεηλασία των παραγωγικών πόρων με την εκλογίκευση της «ελευθερίας των αγορών» και του «ελεύθερου αντωγωνισμού».
Μπορεί, και εκτιμώ ότι περί αυτού πρόκειται, το ΔΝΤ (και οι εσωτερικοί θιασώτες και υποστηρικτές του) να «λιμπίζεται» τους υγιείς ημικρατικούς οργανισμούς της Κύπρου και να προαλείφεται για τη λεηλασία που θα ακολουθήσει. Βρίσκονται δηλαδή οι Κύπριοι διαπραγματευτές είτε μπροστά από μια μπλόφα του ΔΝΤ ή,στην χειρότερη περίπτωση αν θέλετε, μπροστά σε ένα στυγνό εκβιασμό κάτι πολύ σύνηθες για το ΔΝΤ. Πόσο είναι «δεμένα» τα χέρια των Κύπριων διαπραγματευτών από την «μαύρη τρύπα» δεν γνωρίζω. Εδώ όμως θα διαφανούν οι ικανότητές τους να διασφαλίσουν τα συμφέροντα του κράτους και τη μη πτώχευση των πολιτών.
Επανέρχομαι ωστόσο στο κείμενο του Atlantic και ρωτώ όπως ρωτά ο κόσμος όλος. Πως μας κατάντησαν έτσι; Τόση ανικανότητα; Τόση ανεπάρκεια; Τόση ανευθυνότητα; Τόση ιδιοτέλεια; Τόση βουλιμία; Τόση καμαρίλλα; Τόση διαφθορά;
Έχω επανειλημμένα τοποθετηθεί στο ζήτημα της πολιτικής ευθύνης για την κατάρρευση της οικονομίας του τόπου την οποία θεωρώ ως πολιτικό έγκλημα πρώτου μεγέθους που υστερεί ενός μόνο σκαλοπατιού από το προδοτικό πραξικόπημα του 1974. Φταίνε τα δημοσιονομικά του τόπου και η διαχείρισή τους από διαδοχικές κυβερνήσεις με την κυβέρνηση Χριστόφια να έχει φέρει την οικονομία στο χείλος του γκρεμού. Αλλά μέσα στον γκρεμό την έριξαν οι «πτωχοτραπεζίτες» και οι ενεργούμενοί τους. Στον γκρεμό την οικονομία του τόπου την έριξε η αιμομικτική, λευκωσιάτικη, κυρίως, νομενκλατούρα αυτών που δεν πλήρωσαν ποτέ «τελωνείο» σε αυτόν τον τόπο. Οι καταβολές τους της ελιτιστικής αυτής τάξης πάει πίσω στην αγγλοκρατία, τότε που τα μέλη της ως ατζέντηδες των αποικιοκρατών, απέκτησαν πρώτα οικονομική ισχύ και επί ανεξαρτησίας απέκτησαν και την πολιτική ισχύ της καμαρίλλας και της κολλεγιάς.
Είναι αυτοί που δεν λογοδότησαν ποτέ σε κανέναν. Είναι αυτοί που στις αρχές του 1990, όταν απαγορευόταν η εξαγωγή συναλλάγματος από την Κύπρο είχαν τοποθετημένα στο εξωτερικό με βάση τα επίσημα στοιχεία του ΔΝΤ, πέντε δις δολάρια. Όλα μαύρα.
Ο αριθμός των «πατρίκιων» αυτών δεν είναι πολύ μεγάλος. Πως όμως πέτυχαν τόσοι λίγοι τόσα πολλά; Τα πέτυχαν διευρύνοντας επιλεκτικά τον κύκλο τους με τους «νεόπλουτους» της Ανεξαρτησίας, καθιστώντας υπηρέτες τους πολιτικούς μέσω της διαπλοκής και πετώντας κόκαλα, στη «μεσαία τάξη» της Κύπρου. Η τελευταία επαναπαύθηκε ή ακόμα χειρότερα «αποχαυνώθηκε» με τον καταναλωτισμό αλλά κυρίως με την αυταπάτη ότι κατάφεραν τα μέλη της να γίνουν αφέντες του εαυτού τους και του οίκου τους.
Αυτή η μεσαία τάξη της Κύπρου, απαραίτητος κορμός κάθε υγιούς κοινωνίας παίρνει τώρα πρώτη το δρόμο για το κάτεργο της Τρόικας. Και οι κατεργάρηδες που τους έβαλαν μέσα βρίσκονται έξω διαβεβαιώνοντας τους ότι οσονούπω θα τους απελευθερώσουν.
Υ.Γ: Όσοι ενδιαφέρονται να μάθουν τα δεινά που υπέστησαν οι πολίτες κρατών που εντάχθηκαν σε διεθνή προγράμματα «δημοσιονομικής εξυγίανσης» υπάρχει εκτενής βιβλιογραφία. Συστήνω ανεπιφύλακτα τρία εξαιρετικά βιβλία εκ των οποίων τα δυο πρώτα είναι εύκολα προσβάσιμα. Της Naomi Clein, Το Δόγμα Σοκ (Λιβάνης, 2010), του Γιάνη Βααρουφάκη, Ο Παγκόμσιος Μινώταυρος (Λιβάνης 2012) και το εκπληκτικό που διαβάζεται ως μυθιστόρημα φαντασίας αλλά που μόνο τέτοιο δεν είναι, Confessions of an Economic Hit Man του John Perkins που πρωτοκυκλοφόρησε το 2004 στις ΗΠΑ και μεταφράστηκε από τις εκδόσεις Αιώρα.
*Ο Μάριος Ευρυβιάδης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
I-Reporter
Με κάτεργο παρομοίασε πρόσφατα ο Υπουργός Οικονομικών Γ. Στουρνάρας τη σχέση της Ελλάδας με την Τρόικα (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Eurogroup, και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) σε μια στιγμή απελπισίας όταν διαπραγματεύετο στις Βρυξέλλες την τελευταία «δόση» της Τρόικας για την Ελλάδα. Συμβούλεψε μάλιστα την Κύπρο να αποφύγει το «κάτεργο της Τρόικας».
Ήταν ωστόσο πολύ αργά για να αποφευχθεί το κάτεργο. Η Κύπρος έχει υπογράψει το Μνημόνιο αν και δεν έχουν ακόμα εξειδικευτεί οι όροι του. Μεταξύ των θεμάτων που παραμένουν ανοικτά είναι και αυτό των ιδιωτικοποιήσεων επικερδών ημικρατικών οργανισμών. Στην ιδιωτικοποίηση των οργανισμών αυτών επιμένει το τρίτο μέλος της Τρόικας, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Διαφορετικά, αρνείται να συμμετάσχει. Το ΔΝΤ επιμένει, διότι ισχυρίζεται ότι το χρέος της Κύπρου δεν είναι «βιώσιμο» και, κατά το καταστατικό του, δεν επιτρέπεται να συμμετέχει με δανεισμό για μη «βιώσιμα» χρέη κρατών.
Κατ’ αναλογία πληθυσμού και Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), ο ισχυρισμός του ΔΝΤ είναι ότι η Κύπρος βρίσκεται στην ίδια αν όχι σε -χειρότερη θέση από την Ελλάδα! Όπως και στην Ελλάδα δηλαδή έχει δημιουργηθεί «μαύρη τρύπα» ή βαρέλι χωρίς πάτο σε ό,τι αφορά στο κρατικό και τραπεζικό χρέος. Και στην περίπτωση της Κύπρου, λέει το ΔΝΤ, αυτό μπορεί να θεραπευτεί εφόσον το κράτος ξεφορτωθεί όλους τους ημικρατικούς οργανισμούς ώστε να μην επιβαρύνεται με το οποιοδήποτε κόστος. Με τις ιδιωτικοποιήσεις θα μπούν λεφτά στο ταμείο τα οποία, πάντοτε κατά το ΔΝΤ, θα πάνε στην αποπληρωμή του χρέους. Κάτι τέτοιο θα κάνει τη διαφορά ανάμεσα στη βιωσιμότητα ή μη του χρέους και έτσι το ΔΝΤ θα μπορεί επίσημα να συμμετέχει ως το «τρίτο» μέρος της Τρόικας. Αλλιώς το ΔΝΤ απειλεί να μην συμμετάσχει και αυτό θα περιπλέξει τα πράγματα.
Δεν κατέχω την οικονομική επιστήμη για να αξιολογήσω τη θέση του ΔΝΤ. Καταθέτω ωστόσο δυο επισημάνσεις. Η πρώτη προέρχεται από μια ανάλυση που διάβασα πρόσφατα στο αμερικανικό περιοδικό The Atlantic (Δεκεμβρίου 3, 2012) με τον εντυπωσιακό τίτλο “The Biggest Bank Bailouts in History” (#2 Is Happening Right Now)” και έμεινα άφωνος. Σας μεταφέρω πως αρχίζει το κείμενο του Mathew O’ Brien: «Το ακούσατε αυτό; Όχι; Λοιπόν ίσως να μην είναι η αναμενόμενη καταστροφή, αλλά η διάσωση των κυπριακών τραπεζών αποτελεί σημαντικό ορόσημο. Είναι, σε σχέση με το ΑΕΠ, η δεύτερη πιο ακριβή διάσωση τραπεζών που έχει καταγραφεί στον κόσμο. Μια διάσωση της τάξης των 10 δις δολαρίων σε μια οικονομία 18 δις δολαρίων, σημαίνει ότι για να διασωθούν οι κυπριακές τράπεζες χρειάζεται το εκπληκτικό 56% του ΑΕΠ. Η διάσωση των κυπριακών τραπεζών είναι η μεγαλύτερη μετά από αυτήν της Ινδονησίας το 1997». Προς επίρρωση, ο συγγραφέας καταθέτει συγκριτικό γραφικό με πρώτη την Ινδονησία (1997), δεύτερη την Κύπρο (2012), ακολουθούν Ισλανδία (2008), Αργεντινή (1980), Ιαμαϊκή (1996), Ταϋλάνδη (1997), Χιλή (1981), Ιρλανδία (2008), Σκόπια (1993), Τουρκία (2000) και Κορέα (1997).
Το άρθρο είναι επικριτικό των συνεπειών της παγκοσμιοποίησης και της νεοφιλελεύθερης φιλοσοφίας του άκρατου καπιταλισμού και της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων. Ο συγγραφέας εισηγείται τον έλεγχο της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων (hedge funds), τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα μέχρι να οικοδομηθεί ένα καινούριο αποτελεσματικό παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αλλιώς θα επέλθει καταστροφή – παγκόσμια καταστροφή.
Η δεύτερη επισήμανσή μου, είναι ότι όλη η φιλοσοφία του ΔΝΤ εδράζεται στο νεοφιλελευθερισμός και τις ιδιωτικοποιήσεις. Και όπως αποδεικνύουν τα πράγματα, σε κάθε χώρα που έδρασε το ΔΝΤ οι συνέπειες είναι καταστροφικές. Παρουσία του ΔΝΤ σημαίνει λεηλασία των παραγωγικών πόρων με την εκλογίκευση της «ελευθερίας των αγορών» και του «ελεύθερου αντωγωνισμού».
Μπορεί, και εκτιμώ ότι περί αυτού πρόκειται, το ΔΝΤ (και οι εσωτερικοί θιασώτες και υποστηρικτές του) να «λιμπίζεται» τους υγιείς ημικρατικούς οργανισμούς της Κύπρου και να προαλείφεται για τη λεηλασία που θα ακολουθήσει. Βρίσκονται δηλαδή οι Κύπριοι διαπραγματευτές είτε μπροστά από μια μπλόφα του ΔΝΤ ή,στην χειρότερη περίπτωση αν θέλετε, μπροστά σε ένα στυγνό εκβιασμό κάτι πολύ σύνηθες για το ΔΝΤ. Πόσο είναι «δεμένα» τα χέρια των Κύπριων διαπραγματευτών από την «μαύρη τρύπα» δεν γνωρίζω. Εδώ όμως θα διαφανούν οι ικανότητές τους να διασφαλίσουν τα συμφέροντα του κράτους και τη μη πτώχευση των πολιτών.
Επανέρχομαι ωστόσο στο κείμενο του Atlantic και ρωτώ όπως ρωτά ο κόσμος όλος. Πως μας κατάντησαν έτσι; Τόση ανικανότητα; Τόση ανεπάρκεια; Τόση ανευθυνότητα; Τόση ιδιοτέλεια; Τόση βουλιμία; Τόση καμαρίλλα; Τόση διαφθορά;
Έχω επανειλημμένα τοποθετηθεί στο ζήτημα της πολιτικής ευθύνης για την κατάρρευση της οικονομίας του τόπου την οποία θεωρώ ως πολιτικό έγκλημα πρώτου μεγέθους που υστερεί ενός μόνο σκαλοπατιού από το προδοτικό πραξικόπημα του 1974. Φταίνε τα δημοσιονομικά του τόπου και η διαχείρισή τους από διαδοχικές κυβερνήσεις με την κυβέρνηση Χριστόφια να έχει φέρει την οικονομία στο χείλος του γκρεμού. Αλλά μέσα στον γκρεμό την έριξαν οι «πτωχοτραπεζίτες» και οι ενεργούμενοί τους. Στον γκρεμό την οικονομία του τόπου την έριξε η αιμομικτική, λευκωσιάτικη, κυρίως, νομενκλατούρα αυτών που δεν πλήρωσαν ποτέ «τελωνείο» σε αυτόν τον τόπο. Οι καταβολές τους της ελιτιστικής αυτής τάξης πάει πίσω στην αγγλοκρατία, τότε που τα μέλη της ως ατζέντηδες των αποικιοκρατών, απέκτησαν πρώτα οικονομική ισχύ και επί ανεξαρτησίας απέκτησαν και την πολιτική ισχύ της καμαρίλλας και της κολλεγιάς.
Είναι αυτοί που δεν λογοδότησαν ποτέ σε κανέναν. Είναι αυτοί που στις αρχές του 1990, όταν απαγορευόταν η εξαγωγή συναλλάγματος από την Κύπρο είχαν τοποθετημένα στο εξωτερικό με βάση τα επίσημα στοιχεία του ΔΝΤ, πέντε δις δολάρια. Όλα μαύρα.
Ο αριθμός των «πατρίκιων» αυτών δεν είναι πολύ μεγάλος. Πως όμως πέτυχαν τόσοι λίγοι τόσα πολλά; Τα πέτυχαν διευρύνοντας επιλεκτικά τον κύκλο τους με τους «νεόπλουτους» της Ανεξαρτησίας, καθιστώντας υπηρέτες τους πολιτικούς μέσω της διαπλοκής και πετώντας κόκαλα, στη «μεσαία τάξη» της Κύπρου. Η τελευταία επαναπαύθηκε ή ακόμα χειρότερα «αποχαυνώθηκε» με τον καταναλωτισμό αλλά κυρίως με την αυταπάτη ότι κατάφεραν τα μέλη της να γίνουν αφέντες του εαυτού τους και του οίκου τους.
Αυτή η μεσαία τάξη της Κύπρου, απαραίτητος κορμός κάθε υγιούς κοινωνίας παίρνει τώρα πρώτη το δρόμο για το κάτεργο της Τρόικας. Και οι κατεργάρηδες που τους έβαλαν μέσα βρίσκονται έξω διαβεβαιώνοντας τους ότι οσονούπω θα τους απελευθερώσουν.
Υ.Γ: Όσοι ενδιαφέρονται να μάθουν τα δεινά που υπέστησαν οι πολίτες κρατών που εντάχθηκαν σε διεθνή προγράμματα «δημοσιονομικής εξυγίανσης» υπάρχει εκτενής βιβλιογραφία. Συστήνω ανεπιφύλακτα τρία εξαιρετικά βιβλία εκ των οποίων τα δυο πρώτα είναι εύκολα προσβάσιμα. Της Naomi Clein, Το Δόγμα Σοκ (Λιβάνης, 2010), του Γιάνη Βααρουφάκη, Ο Παγκόμσιος Μινώταυρος (Λιβάνης 2012) και το εκπληκτικό που διαβάζεται ως μυθιστόρημα φαντασίας αλλά που μόνο τέτοιο δεν είναι, Confessions of an Economic Hit Man του John Perkins που πρωτοκυκλοφόρησε το 2004 στις ΗΠΑ και μεταφράστηκε από τις εκδόσεις Αιώρα.
*Ο Μάριος Ευρυβιάδης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
I-Reporter
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Στο λεωφορείο…
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
