2017-11-20 14:40:26
Φωτογραφία για Η διάλυση του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων του Συνταγματάρχου Δημητρίου Ψαρρού
Του Γεωργίου Β. Κασσαβέτη

Επισμηναγού (Ι) ε.α. – τ. Κυβερνήτου Ο.Α.

Η αντιστασιακή οργάνωση Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση (ΕΚΚΑ) ιδρύθηκε το Φθινόπωρο του 1942, από τον Γεώργιο Καρτάλη, τον δικηγόρο Ανδρέα Καψαλόπουλο και τους απότακτους βενιζελικούς Συνταγματάρχες Δημήτριο Ψαρρό και Ευριπίδη Μπακιρτζή. Η οργάνωση ήταν αντικομμουνιστική, διότι θεωρούσε το ΚΚΕ και τους Σλάβους εθνικό κίνδυνο για τη χώρα και το ΕΑΜ πολιτικό τους όργανο.

Ήδη από τον Οκτώβριο του 1941 ο Μπακιρτζής ήταν σε επαφή με τον υπαρχηγό του ΕΔΕΣ Κομνηνό Πυρομάγλου για τη συνεργασία των δύο οργανώσεων, μεταξύ των οποίων υπήρχε απόλυτη ιδεολογική ταύτιση. Μοναδικό εμπόδιο στη συνένωση των δύο οργανώσεων ήτο η επιφύλαξη των Μπακιρτζή και Ψαρρού να αποδεχθούν τον Ναπολέοντα Ζέρβα ως Αρχηγό. Ο Ζέρβας σεβόμενος τις επιφυλάξεις των εκπροσώπων της ΕΚΚΑ δέχτηκε να αναλάβει την αρχηγία ο Μπακιρτζής. Σύμφωνα δε με το σχέδιο, το οποίο από κοινού κατέστρωσαν ο Ζέρβας θα αναλάμβανε το αντάρτικο της Ηπείρου και της Δυτικής Στερεάς, ο Ψαρρός της Γκιώνας και του Παρνασσού, ο Απόστολος Παπαγεωργίου της Δυτικής Θεσσαλίας και ο Λεωνίδας Σπαής της Ανατολικής Θεσσαλίας. Ως ημερομηνία εξόδου στα βουνά είχε ορισθεί το πρώτο δεκαπενθήμερο του μηνός Αυγούστου του 1942.


Τελικά ο μόνος που τήρησε τις προθεσμίες εξόδου στα βουνά ήταν ο Ζέρβας. Ο Ψαρρός περιμένοντας τον Μπακιρτζή να επιστρέψει από τη Μέση Ανατολή, συγκρότησε το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων, ήτοι το ένοπλο τμήμα της ΕΚΚΑ τον Απρίλιο του 1943. Τον αρχικό πυρήνα του Συντάγματος αποτέλεσαν τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων που δρούσαν στην περιοχή της Ρούμελης, υπό την ονομασία Ελληνικός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΑΣ). Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι ο Ψαρρός δεν ήταν κατ’ αρχήν αρνητικός να συνεργασθεί με το ΕΑΜ, με το οποίο είχε αρκετές συναντήσεις. Αυτός ήταν ο λόγος που ο Ζέρβας αποκαλούσε τον Ψαρρό «κρυπτοεαμίτη». Αναμφιβόλως όμως η άποψη του Ζέρβα δεν ήταν ορθή. Και αυτό προκύπτει αβιάστως από επιστολή του Ψαρρού προς τον Απόστολο Παπαγεωργίου, στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρει και τα εξής. «Το ΕΑΜ σκοπεύει αποκλειστικώς και δρα μόνον και μόνον δια την επιβολήν της δικτατορίας του προλεταριάτου, δι’ αυτό και ουδέποτε θα δεχθεί συνεργασίαν επί ίσοις όροις με οιονδήποτε άλλον και προσπαθεί να εκμηδενίσει κάθε άλλην δύναμιν και να αυξήσει τη δική του».

Οι σκέψεις του Ψαρρού δεν άργησαν να επαληθευθούν. Έτσι λίγες μόλις ημέρες από τη συγκρότησή του, ήτοι τον Μάιο του 1943, το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων θα δεχθεί το πρώτο χτύπημα από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ. Με την υπόνοια ότι ο Ψαρρός έχει προνομιακή ενίσχυση από τους Βρετανούς, ο Αρχικαπετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης ζητάει να επισκεφθεί εθιμοτυπικά τον Ψαρρό. Αναχωρώντας από την επίσκεψη, με τη δικαιολογία ότι ένα τμήμα του θα διανυκτέρευε το ίδιο βράδυ στη Στρώμη, ζητά και παίρνει από τους σκοπούς τα συνθηματικά. Με αυτό το δόλιο τρόπο το ίδιο βράδυ συλλαμβάνει τους σκοπούς, περικυκλώνει το Σύνταγμα και ζητάει απ΄ τον Ψαρρό την εντός μιας ώρας διάλυση του Συντάγματος και παράδοση του οπλισμού. Προ αυτής της καταστάσεως ο Ψαρρός δέχτηκε τους όρους του Βελουχιώτη και παρέδωσε τον οπλισμό του Συντάγματος. Όταν μετά τη διάλυση του 5/42 ο Καρτάλης ρώτησε τον Βελουχιώτη «ξέρεις ότι κηρύσσεις τον εμφύλιον πόλεμον»; Η απάντηση του αιμοσταγούς καπετάνιου ήταν η εξής. «Ο εμφύλιος έχει ήδη κηρυχθεί προ πολλού».

Δεν είχε περάσει ένας μήνας από τη διάλυση του Συντάγματος του Συνταγματάρχου Δημητρίου Ψαρρού, η οποία κατά τον χαρακτηρισμό του πολιτικού καθοδηγητού του ΕΛΑΣ Ανδρέα Τζήμα οφείλετο «σε παρεξήγηση» και πριν καλά καλά ο οπλισμός του αποκατασταθεί, το Σύνταγμα δέχεται την δεύτερη επίθεση του ΕΛΑΣ. Με αφορμή την καθυστέρηση του Ψαρρού να απαντήσει στο τελεσίγραφο του τοπικού ΕΛΑΣ που ανέφερε «Αν δεν υπογράψετε το κείμενο του συμφωνητικού που σας έχουμε αποστείλει, έχουμε διαταγή να διαλύσουμε τη μονάδα σας βιαίως, εφ’ όσον δεν μας παραδώσετε τον οπλισμό σας», δύναμη του ΕΛΑΣ, υπό τον λοχαγό Φώτη Βερμαίο επετέθει κατά του 5/42. Από τη σύγκρουση το 5/42 είχε 3 νεκρούς και 5 τραυματίες, ενώ ο ΕΛΑΣ είχε 7 νεκρούς και 15 τραυματίες.

Τον Οκτώβριο του 1943, στα πλαίσια του κατοχικού εμφυλίου, τον οποίο είχε κηρύξει ο ΕΛΑΣ, σκοπός του οποίου ήτο να καταστεί ο ΕΛΑΣ μοναδικός πόλος αντιστάσεως κατά των κατακτητών και κατά συνέπεια μοναδικός διεκδικητής της εξουσίας μετά την απελευθέρωση, η προσπάθεια του ΕΛΑΣ επικεντρώνεται στη διάλυση του ΕΔΕΣ του Στρατηγού Ναπολέοντος Ζέρβα. Ο εκ των ιδρυτικών στελεχών της ΕΚΚΑ Ευριπίδης Μπακιρτζής, ο οποίος εν τω μεταξύ έχει προσχωρήσει στον ΕΛΑΣ, στέλνει επιστολή στον Ψαρρό, με την οποία, ούτε λίγο ούτε πολύ, του ζητά να γίνει ένοπλο τμήμα του ΕΛΑΣ εναντίον του Ζέρβα. Πιέσεις προς την ίδια κατεύθυνση δέχεται ο Ψαρρός και από τον εκπρόσωπο της ΕΚΚΑ Γεώργιο Καρτάλη, με τη δικαιολογία «το ΕΑΜ θα μας σάρωνε σαν άχυρο μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών».

Προ αυτής της καταστάσεως, η ΕΚΚΑ διαπνεόμενη από το ένστικτο της επιβιώσεως, παρά από πατριωτική επιλογή, τάσσεται εναντίον του Ζέρβα. Αρχές Οκτωβρίου του 1943 εκδίδει ανακοίνωση στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρει και τα εξής. « Ατυχώς ο ΕΔΕΣ, όπως καταγγέλλει η Επιτροπή ΕΑΜ Στερεάς, προδίδει τον αγώνα συνεργασίας ακόμη και με τους Γερμανούς και στρέφει τα όπλα εναντίον γενναίων αδελφών μας που υπερασπίζουν την τιμή της Ελλάδος….. Τη στιγμή που η εθνική ψυχή συγκλονίζεται, το στρατηγείο της ΕΚΚΑ στρέφει τη σκέψη προς τους ηρωικούς αντάρτες του ΕΛΑΣ υψώνοντας τη φωνή του σ’ ένα όρκο αδελφοσύνης, αλληλεγγύης κι αγάπης». Την προκήρυξη υπογράφουν ο ταγματάρχης Σ. Βλάχος και ο δημοσιογράφος Τάκης Παπαγιαννόπουλος. Ο Ψαρρός ο οποίος εγκαλεί τους υπογράψαντες την προκήρυξη ερήμην του ιδίου, δύο μήνες αργότερα υιοθετεί τη γραμμή Μπακιρτζή- Καρτάλη και στις 12 Δεκεμβρίου 1943 συνυπογράφει με τον πολιτικό εκπρόσωπο της ΕΚΚΑ Μωραΐτη την εξής προκήρυξη. «Η οργάνωση ΕΚΚΑ στιγμάτισε την προδοτική στάση του ΕΔΕΣ και τάχτηκε ανεπιφύλακτα δίπλα στις φάλαγγες των αγωνιζόμενων Ελλήνων, στους αντάρτες του ΕΛΑΣ. Κάθε άλλη στάση πραγματικού οπαδού της ΕΚΚΑ δεν στέκεται και δεν είναι τίποτε άλλο, παρά διάσπαση του αγώνα».

Η απόφαση του Ψαρρού να προσχωρήσει στον ΕΛΑΣ εναντίον του Ζέρβα δημιούργησε σοβαρές αντιδράσεις στο εσωτερικό του 5/42. Κατά τη σύσκεψη Μυροφύλλου – Πλάκας η πλειοψηφία των συμμετεχόντων Αξιωματικών του 5/42 με προεξάρχοντες τον Ταγματάρχη Καπετζώνη και τον Λοχαγό Δεδούση, εξέδωσε πρωτόκολλο με το οποίο αποκήρυττε την ΕΚΚΑ και εξέφραζε τη στήριξη στον Βασιλέα Γεώργιο Β και την εξόριστη Ελληνική Κυβέρνηση του Καϊρου. Μετά την επελθούσα διάσπαση στους κόλπους του 5/42, ο Ψαρρός προσπάθησε να διαπραγματευθεί την προσχώρηση του 5/42, όχι στον ΕΛΑΣ, αλλά στην Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), που υποτίθεται δεν ελεγχόταν αποκλειστικά από το ΚΚΕ. Όμως «άλλαι αι βουλαί ανθρώπων, άλλα οι θεοί κελεύουσι».

Στις 12 Απριλίου 1944 ο Ψαρρός δέχεται τελεσίγραφο της 5ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ, δια του οποίου αφού εγκαλείτο ότι το 5/42 προβαίνει σε επιθέσεις εναντίον ανταρτών του ΕΛΑΣ, σε βιαιοπραγίες εναντίον Ελλήνων πολιτών και τήρησης εχθρικής στάσεως κατά του ΕΛΑΣ, εντέλετο για τα εξής : «Εν ονόματι του Ελληνικού λαού, του οποίου αποτελούμε την ένοπλον δύναμιν παρακαλούμε όπως : Διατάξετε άμεσα κατάπαυση κάθε παράνομης ενέργειας, μας παραδώσετε εν ασφαλεία τους συλληφθέντες ομήρους και τα είδη οπλισμού, πυρομαχικών και τροφίμων και συλλάβετε Ταγματάρχην Καπετζώνην και Λοχαγόν Δεδούσην και παραπέμψετε τούτους να δικαστούν σε στρατοδικείο, στο οποίο θα μετέχει και εκπρόσωπός μας. Σε περίπτωση που δεν δεχτείτε τα ανωτέρω ή παρελκύσετε την άμεση εκτέλεση των όρων τούτων, θα φέρετε ακεραίαν την ευθύνην απέναντι του Ελληνικού λαού και της ΠΕΕΑ δια τα επακόλουθα και τας συνεπείας των».

Παρά την τεράστια αριθμητική υπεροχή της δυνάμεως του ΕΛΑΣ( 1400 αντάρτες, έναντι 500 του 5/42) ο Ψαρρός ακολούθησε παρελκυστική τακτική, ήτοι στην ουσία απέρριψε το τελεσίγραφο του ΕΛΑΣ. Την εκκαθάριση της καταστάσεως ανέλαβε προσωπικά ο Άρης Βελουχιώτης. Έτσι με ολομέτωπη επίθεση την 1ηπρωινή της 17ης Απριλίου 1944, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ κατόρθωσαν να διαλύσουν το Σύνταγμα. Κατά τη διεξαχθείσα μάχη ένας μεγάλος αριθμός Αξιωματικών και οπλιτών του 5/42 εφονεύθησαν, περί τους 95 διέφυγαν και 150 περίπου, μεταξύ των οποίων και ο Ψαρρός, συνελήφθησαν αιχμάλωτοι. Με εντολή του ταγματάρχου του ΕΛΑΣ Θύμιου Ζούλα αντάρτης του ΕΛΑΣ πυροβόλησε και σκότωσε τον Ψαρρό.

Τελειώνοντας δημιουργούνται αβίαστα τα εξής ερωτήματα. Πρώτον, γιατί ενώ ο κοινός εχθρός και των τριών αντιστασιακών οργανώσεων, κατά τη διάρκεια της κατοχής, ήσαν οι κατακτητές, ο ΕΛΑΣ στρέφεται κατά των δύο άλλων, ήτοι του ΕΔΕΣ και του 5/42 Σ.Ε.; Και δεύτερον γιατί τη στιγμή που ο Ψαρρός είχε ήδη ταχθεί υπέρ του ΕΛΑΣ και εναντίον του ΕΔΕΣ, δέχτηκε την κεραυνοβόλα επίθεση και τη διάλυσή του από τον ΕΛΑΣ; Χωρίς την παραμικρή αμφιβολία, θέμα το οποίο έχει πλέον αποδειχθεί ιστορικώς, στόχος του ΕΛΑΣ, ο οποίος αποτελούσε όργανο του ΚΚΕ, ήτο η κατάληψη της εξουσίας της χώρας μετά την απελευθέρωση. Και η κατάληψη προφανώς θα ήταν ανεμπόδιστη, αν ο μοναδικός διεκδικητής ήταν ο ΕΛΑΣ. Όσο για την κεραυνοβόλα επίθεση του Βελουχιώτη εναντίον του Ψαρρού; Την απάντηση δίνει ο Βρετανός σύνδεσμος με τον ΕΛΑΣ σε Μακεδονία και Θράκη και ιστορικός Νίκολας Χάμμοντ. «Σύμφωνα με πληροφορίες της Αγγλικής Αποστολής, οι οποίες είχαν περάσει στην ηγεσία του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ οι Γερμανοί θα αποχωρούσαν από την Ελλάδα τον Απρίλιο», που σημαίνει ότι έπρεπε να διαλυθεί αμέσως το 5/42, ώστε να καταστεί ευκολότερη η διάλυση του ΕΔΕΣ, όπως και τελικά έγινε, ώστε να εξαλειφθούν τα εμπόδια προς κατάληψη της εξουσίας.

Αυτή λοιπόν ήταν η εθνική αντίσταση την οποία προσέφερε το εγκληματικό ΚΚΕ στη χώρα και για την οποία τιμήθηκαν με παχυλές συντάξεις οι αγωνισταί της, από την γενναιόδωρη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου με τον νόμο 1285/1982. Όσο για τους άλλους αγωνιστάς του ΚΚΕ, που αιματοκύλησαν τη χώρα κατά τα έτη 1946-1949, μην ανησυχείτε, φρόντισε η επίσης φιλόστοργη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας του Κων. Μητσοτάκη να τους άρει την υπαιτιότητα για τις εγκληματικές πράξεις τους και να τους αμείψει συνταξιοδοτικά με τον νόμο 1863/1989. Όποιοι ακόμη λοιπόν αγνοούν πως φτάσαμε ως εδώ, ιδού μερικά χαρακτηριστικά δείγματα. Διερωτώμαι ειλικρινά, υπάρχει άλλο κράτος του κόσμου, που αμείβει με συντάξεις εκείνους που αγωνίζονται για την κατάλυση της Δημοκρατίας; Πολύ αμφιβάλλουμε.
staratalogia
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ