Στο Αστέρι οι πρώτες ομαδικές εκτελέσεις στην Ευρώπη

2014-06-01 21:08:16

Οι Γερμανοί ναζί εγκαινίασαν τα αντίποινα των ομαδικών εκτελέσεων στην Ευρώπη, ξεκινώντας από το Αστέρι Ρεθύμνου την 1η Ιουνίου 1941, μια μέρα μετά την κατάληψη της Κρήτης. Ωστόσο, οι λόγοι της επιλογής του οικισμού για την πραγματοποίηση της χιτλερικής εκδίκησης, παρότι παρήλθαν 73 χρόνια, δεν έχει ακόμα εξακριβωθεί απόλυτα και συνεχίζει να απασχολεί τους ιστορικούς, που ερευνούν τα ενδεχόμενα το μένος του κατακτητή να στράφηκε στο Αστέρι επειδή ο οικισμός ήταν φωλιά των αριστερών, ή γιατί υπήρξε μαζική συμμετοχή των κατοίκων στα μέτωπα του πολέμου στο κοντινό αεροδρόμιο Σταυρωμένου κατά την εισβολή των αλεξιπτωτιστών. Ακολούθησαν εκτελέσεις αμέσως τις επόμενες μέρες, στο Άδελε, τη Λούτρα και το Παγαλοχώρι, χωριά που βρίσκονται στην ίδια γεωγραφική ενότητα Όμως από τα πλέον συγκλονιστικά γεγονότα της βαρβαρότητας στο Αστέρι, που αποτέλεσε και τον προάγγελο των όσων απάνθρωπων και ανεκδιήγητων θα ακολουθούσαν σε όλο το διάστημα της μαύρης κατοχής στο νησί, είναι ότι την αιματοβαμμένη Κυριακή, ίδια μέρα τότε όπως και σήμερα, ο Δημήτρης Πυργαρούσης ο γέροντας που ξεριζώθηκε από τη γη της Ιωνίας με την καταστροφή της Μικρασίας, αποχαιρέτησε στις πιο φρικτές ώρες της ζωής του τα τρία παλικάρια του, που έπεσαν από τα φονικά πυρά των ναζί στη θέση «Τσίχλικας» μαζί με άλλους εννιά συγχωριανούς τους

. Ο θάνατός τους του τσάκισε την ύπαρξη και το μοιρολόι είχε γίνει από τότε μέρος της ζωής του μέχρι που αποχαιρέτησε…

Αλλά και η γενναία στάση της γριούλας στο ίδιο χωριό Ευαγγελίας Κατσαμάκη- Πολιουδάκη, δυο μέρες μετά, καταγράφεται από τα πλέον εκτελέσεις πολιού μουσείο αστέρι μαρτυρίασπουδαία και αξιοπρόσεκτα γεγονότα του πολέμου: Τότε, αναπολεί, ο Δημήτρης Αντωνογιωργάκης, ίσως από τους ελάχιστους ή ο μοναδικός επιζών των γεγονότων της φρίκης, «ημέρα Τρίτη ήρθαν πάλι και πήγαν στο σπίτι του Παναγιώτη και της Ευαγγελίας Πολιουδάκη που είχαν σκοτώσει το παιδί τους». Ήταν ώρες, που η χαροκαμένη μάνα «έκανε το κόλλυβο του παιδιού της», επιτέθηκε στον Γερμανό, τον χτύπησε και αυτός ανταπέδωσε χωρίς κανένα δισταγμό με το όπλο, αφήνοντάς την νεκρή. Ίδια τύχη είχε και ο άντρας της Παναγιώτης, στα 82 του χρόνια τότε, που κινήθηκε να την υπερασπιστεί. Ήταν δάσκαλος και με την Ευαγγελία Κατσαμάκη που υπήρξε μαθήτριά του απόκτησαν 11 παιδιά από τα οποία έζησαν τα 8…

ΛΕΗΛΑΣΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Το Αστέρι μέσα στο μαύρο πέπλο του πένθους, με τον πόνο και τα μοιρολόγια να ακούγονται παντού, εκείνη τη μέρα έγινε κρανίου τόπος μέσα σε λίγες ώρες. Σχεδόν το σύνολο των σπιτιών, αφού λεηλατήθηκαν από τους… πολιτισμένους Ούννους, ισοπεδώθηκαν με δυναμίτες και φωτιά. Ο ιστορικός της περιοχής Μάρκος Πολιουδάκης που βίωσε την τραγικότητα των ημερών ως παιδί στα 13 του χρόνια, γράφει χαρακτηριστικά ότι «οι φλόγες έφευγαν από τα παράθυρα και από τις πόρτες έτρεχαν τα λάδια και τα κρασιά», και «οι σκεπές έπεφταν και τα μικρά ζώα έτρεχαν αλαφιασμένα στους δρόμους. Λίγα άτομα μεγάλης ηλικίας είχαν μείνει μέσα στο χωριό…»

Η μαρτυρία του Δημήτρη Αντωνογιωργάκη από το Αστέρι, όταν πλέον σχεδόν το σύνολο της γενιάς του, έχει βάλει τελεία, έχει ιδιαίτερη αξία. Νιώθει ακόμα και σήμερα «το μεγάλο σοκ, όταν πήγα να πάρω λάδι από το σπίτι και το είδα ένα σωρό!». Περιγράφει, βγάζοντας από τον κουμπαρά των φοβερών αναμνήσεων του, τις δεινές ώρες και αντέχει την σκληρότητα τους.

«Ήμουν 15 χρονών, είχε πέσει η Κρήτη και το χωριό ήταν άδειο», αρχίζει την αφήγησή του. «Φεύγομε τα μεσάνυχτα πέντε-έξι οικογένειες και πήγαμε στην Αμνάτο, όπου μας φιλοξένησαν ντόπιοι. Ξημερώνει Παρασκευή και κουβεντιάζουν οι χωριανοί και οι δικοί μας για τα γεγονότα του πολέμου, ώσπου έρχεται κάποιος και μας λέει ότι ήρθε ένας Γερμανός κάτω στο δρόμο με ένα διερμηνέα τον Κώστα το Χαμαράκη από την Πηγή…

»Οι οικογένειες από το Αστέρι φύγαμε από την Αμνάτο και ήρθαμε στο χωριό, και εγώ με τον πατέρα μου αφήσαμε τη μητέρα και τα άλλα τρία αδέρφια μου στο σπίτι και πήγαμε σε ένα περιβόλι στα «Τρόχαλα», όπου μείναμε την Παρασκευή το βράδυ. Ήμασταν πολυμελής οικογένεια, και εγώ είμαι ο μεγαλύτερος από τα άλλα αδέρφια τη Μαρία, τον Ηλία και την Ευαγγελία…
madeincreta.gr

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ