2014-09-12 08:38:59
Φωτογραφία για Μετά την Ουκρανία, η Υπερδνειστερία;
Γκεβόργκ Μιρζαγιάν, «Expert»

Μνημόσυνο Δόξας στο Τιρασπόλ, πρωτεύουσα της Υπερδνειστερίας. Φωτογραφία από την ελεύθερη πηγή.

Η περιοχή της Υπερδνειστερίας βρίσκεται στο μεταίχμιο κρίσιμων αποφάσεων: Θα πάρει «πολιτισμένο διαζύγιο» από τη Μολδαβία, ή το κύμα της ουκρανικής κρίσης και της αιματηρής αντιπαράθεσης θα περάσει τις όχθες του Δνείστερου; Τις απαντήσεις δίνει ο υπουργός Εξωτερικών της.

Η επιθυμία της Δύσης να μειώσει σημαντικά τη ζώνη επιρροής της Ρωσίας δεν περιορίζεται μόνο στις κινήσεις που γίνονται σήμερα στην Ουκρανία. Ο Λευκός Οίκος επιδιώκει να δημιουργήσει όσο το δυνατόν περισσότερα σημεία έντασης στο μετασοβιετικό χώρο και ευνοεί την επιδείνωση «παγωμένων» συγκρούσεων, όπως στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και στην Υπερδνειστερία.

Στις 2 Σεπτεμβρίου, η μη αναγνωρισμένη Μολδαβική Δημοκρατία της Υπερδνειστερίας (ΜΔΥ) γιόρτασε την 24η επέτειο της ανακήρυξης της ανεξαρτησίας της
. Πως επιβιώνει οικονομικά η ΜΔΥ, ένα ακόμα «Κόσσοβο» στην Ευρώπη; Ποιες είναι οι προοπτικές για να σπάσει η απομόνωσή της; Η RBTH δημοσιεύει συνέντευξη που παραχώρησε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της ντε φάκτο ανεξάρτητης Δημοκρατίας, Ίγκορ Σόρνικοφ, ο οποίος μίλησε για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα η ΜΔΥ και για το ρόλο που παίζει και θα παίζει  εκεί η Ρωσία.

Η συνέντευξη έχει ως εξής:

ΕΡ: Ο πληθυσμός της Υπερδνειστερίας δεν ξεπερνά το μισό εκατομμύριο. Με ποιόν τρόπο καταφέρνετε να τα βγάζετε πέρα;

ΑΠ: Από την πρώτη στιγμή της ντε φάκτο ανεξαρτησίας μας, έπρεπε να διαμορφώσουμε όλους εκείνους τους θεσμούς που συνιστούν ένα κράτος, στη βάση, βέβαια, των δικών μας ιδιαίτερων χαρακτηριστικών. Έχουμε, για παράδειγμα, το δικό μας νομισματικό σύστημα με ένα σταθερό νόμισμα, το ρούβλι της Υπερδνειστερίας, και η οικονομία μας στηρίζει την ανάπτυξή μας.

Είναι αλήθεια ότι η Μολδαβία τα τελευταία 20 χρόνια μας κατηγορεί συνέχεια ότι, όταν διαχωριστήκαμε, συγκεντρώσαμε στην περιοχή μας όλη τη βιομηχανική υποδομή. Αλλά στην πραγματικότητα, στη στενή λωρίδα γης στα ανατολικά του ποταμού Δνείστερου, ήταν εγκαταστημένο μόνο το 40% περίπου του βιομηχανικού δυναμικού της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μολδαβίας. Η διαφορά μεταξύ της δικής μας χώρας και της Μολδαβίας είναι ότι η Υπερδνειστερία διατήρησε το δικό της δυναμικό. Επιπλέον, εμείς, προχωρήσαμε στη δημιουργία νέων βιομηχανικών επιχειρήσεων. Αλλού είναι το ζήτημα. Τι συνέβη με το 60% των βιομηχανικών μονάδων που παρέμειναν στη Μολδαβία; Δεν έμεινε ούτε ένα τούβλο! Όλα ξεπουλήθηκαν. Για παράδειγμα, στο εργοστάσιο «Signal», που ξεκίνησε η πρώτη γραμμή παραγωγής ηλεκτρονικών υπολογιστών στη Σοβιετική Ένωση, τώρα λειτουργεί ένα γιγάντιο σούπερ μάρκετ. 

ΕΡ: Πώς έχετε λύσει το πρόβλημα της πρόσβασής σας στις ξένες αγορές;



Αν η Υπερδνειστερία αναγνωριζόταν ντε γιούρε σαν κράτος, τότε δεν θα βίωνε αυτή την περίεργη κατάσταση «αστάθειας». Απλά, τότε δεν θα την ενοχλούσαν στο να δραστηριοποιείται εμπορικά ελεύθερα με όλο τον κόσμο και θα μπορούσε να στηριχθεί στις δικές της δυνάμεις.

ΑΠ: Το 1997, στη Μόσχα, οι πρόεδροι της Ρωσίας, της Ουκρανίας, της Μολδαβίας, της Υπερδνειστερίας, καθώς και ο προεδρεύων του ΟΑΣΕ, υπέγραψαν ένα υπόμνημα, στο οποίο, μεταξύ άλλων, αναφέρεται η δυνατότητα ανεξάρτητης δραστηριότητας εξωτερικού εμπορίου από την Υπερδνειστερία. Ασκήσαμε αυτό το δικαίωμα μέχρι το 2001, όταν η Μολδαβία μετά από τις συμβουλές των δυτικών προστατών της, μας επέβαλε καθεστώς αποκλεισμού. Τότε, μας έσωσε η Ουκρανία, η οποία δεν υποστήριξε τον αποκλεισμό. Ετσι, τα εμπορεύματά μας εφοδιάζονταν με τα απαραίτητα έγραφα συμπληρωμένα στην Ουκρανία, και έβγαιναν στο εξωτερικό μέσα από το έδαφός της.

Το Κισινάου, όμως, ήλθε σε συνεννόηση με το Κίεβο της ονομαζόμενης «πορτοκαλί επανάστασης», το 2004, για να μπλοκάρει τις εξαγωγές μας. Τότε, η Ρωσία έσωσε την κατάσταση. Με τη βοήθεια από τη διαμεσολάβησή της, η Μολδαβία συμφώνησε ότι οι εισαγωγές της Υπερδνειστερίας θα μπορούσαν να περάσουν και μέσω της Ουκρανίας, αλλά τα εμπορεύματα που προορίζονται για εξαγωγή, πρέπει να περνάνε στη Μολδαβία, εκεί να εφοδιάζονται με τα απαραίτητα έγγραφα για το τελωνείο, και στη συνέχεια να κατευθύνονται στους τελικούς προορισμούς. Εξαιτίας αυτής της συμφωνίας, οι επιχειρήσεις μας συνέβαλαν στον κρατικό προϋπολογισμό της Μολδαβίας από 30 έως 50 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Επιπλέον, θα πρέπει να υπολογίσουμε σαν δική μας ζημιά και τα πρόσθετα κόστη μεταφοράς των εμπορευμάτων. 

Σημαντική η βοήθεια της Ρωσίας

ΕΡ: Τι γίνεται με την κύρια αγορά των προϊόντων σας, τη Ρωσία;

ΑΠ: Μέχρι το 2006, το ήμισυ περίπου της παραγωγής μας, πήγαινε στη Ρωσία. Μετά την έναρξη του αποκλεισμού, η ΕΕ παραχώρησε προτιμησιακό δασμολογικό καθεστώς στις επιχειρήσεις μας για τις ευρωπαϊκές αγορές. Αντίθετα, στο εμπόριο με τη Ρωσία τέθηκαν τεχνητά εμπόδια. Ετσι, σήμερα, οι εξαγωγές μας προς την ΕΕ αγγίζουν το 30%, ενώ προς τη Ρωσία αντιπροσωπεύουν το 14%. Ο μεγαλύτερος εξαγωγικός προορισμός μας είναι η Μολδαβία, με το σχετικό δείκτη να είναι περίπου στο 35%.

ΕΡ: Ποιά είναι η πραγματική, η ουσιαστική στήριξη που παρέχει η Μόσχα στην Υπερδνειστερία;

ΑΠ: Η στήριξη που μας παρέχεται από τη Ρωσία είναι πολύ σημαντική, ειδικά στον κοινωνικοοικονομικό τομέα. Εδώ και ένα χρόνο δραστηριοποιείται η ανεξάρτητη μη κερδοσκοπική οργάνωση «Ευρασιατική ολοκλήρωση», η οποία σχεδιάζει μέχρι το τέλος του 2014 να έχει επενδύσει στον κοινωνικό τομέα της ΜΔΥ, 85 εκατομμύρια δολάρια (περ. 3 δισεκατομμύρια ρούβλια). Με αυτά τα χρήματα κατασκευάζονται 12 κοινωνικές υποδομές πρώτης ανάγκης, όπως νηπιαγωγεία, σχολεία, προγεννητικό κέντρο και ογκολογική κλινική, το κτήριο της Ιατρικής Σχολής του Κρατικού Πανεπιστημίου της Υπερδνειστερίας. Η Ρωσία χορηγεί επίσης ένα πρόσθετο επίδομα 15 δολαρίων σε όλους τους συνταξιούχους μας, ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους. Για εμάς, το ποσό αυτό δεν είναι αμελητέο: Η μέση τοπική σύνταξη είναι 60-70 δολάρια, έτσι το ρωσικό επίδομα είναι πραγματικά σωτήριο. Τέλος, απ’ τη Ρωσία προμηθευόμαστε φυσικό αέριο χωρίς να απαιτείται να γίνεται άμεσα η πληρωμή γι’ αυτόν τον ενεργειακό πόρο.

Μετά την Κριμαία, η Υπερδνειστερία

Στο σύνολό της, η ρωσική βοήθεια για την Υπερδνειστερία σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εμπειρογνωμόνων μας, ανέρχεται σε 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως. Αλλά είναι πολύ πιθανό αυτή η ενίσχυση σύντομα να μην είναι αρκετή. Μετά τα γεγονότα στην Ουκρανία και την υπογραφή της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με την ΕΕ από τη Μολδαβία, θα μειωθούν δραματικά τα έσοδα του προϋπολογισμού. Το παράδοξο της κατάστασης είναι ότι, αν η Υπερδνειστερία αναγνωριζόταν ντε γιούρε σαν κράτος, τότε δεν θα βίωνε αυτή την περίεργη κατάσταση «αστάθειας». Απλά, τότε δεν θα την ενοχλούσαν στο να δραστηριοποιείται εμπορικά ελεύθερα με όλο τον κόσμο και θα μπορούσε να στηριχθεί στις δικές της δυνάμεις.

ΕΡ: Η Αμπχαζία, η Νότια Οσετία και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, είναι, επί της ουσίας, περιοχές με σαφώς καθορισμένη εθνική ταυτότητα. Η Υπερδνειστερία, είναι πολυεθνική. Αυτή η ιδιαιτερότητα, σας βοηθάει ή σας εμποδίζει;

ΑΠ: Ένας από τους θεμελιώδεις παράγοντες του σχηματισμού του κράτους μας, είναι η απουσία του «εθνοτικού κριτηρίου» στη διαμόρφωση του. Δεν υπάρχει «υπερδνειστερική» εθνότητα, ούτε γλώσσα. Δεν υπάρχει καν κάποια κυρίαρχη εθνοτική ομάδα στη χώρα μας: Οι Μολδαβοί, οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί είναι περίπου ισοδύναμοι σε ποσοστά στο συνολικό πληθυσμό της Υπερδνειστερίας. Αν κοιτάξουμε τις εθνότητες της χώρας, εκτός από τις παραπάνω τρεις μεγάλες,  θα βρούμε Αρμένιους, Εβραίους, Βούλγαρους και Γκαγκαούζους.

Ενας τέτοιος «διεθνισμός» μας βοηθάει. Η εμπειρία της οικοδόμησης μονο-εθνικών  κρατών από πολύ-εθνοτικές κοινότητες στο μετασοβιετικό χώρο δεν απέδωσε ιδιαίτερα. Παρατηρούμε την κατάρρευση της κρατικής υπόστασης στη Μολδαβία, όπου το 99% των στελεχών του κρατικού μηχανισμού αποτελείται από ανθρώπους που ανήκουν στην συνονόματη με το κράτος εθνότητα (πολύ περισσότερο, από Μολδαβούς που πιστεύουν ότι είναι Ρουμάνοι), αν και στη χώρα υπάρχουν μειονότητες που αποτελούν περίπου το 30% του πληθυσμού. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι μια τέτοια προσέγγιση δημιουργεί φυγόκεντρες τάσεις. Έτσι, στη Γκαγκαουζία, περισσότερο από το 90% του πληθυσμού εκδηλώνεται υπέρ της απόρριψης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και επιθυμεί την ένταξη της χώρας στη Τελωνειακή Ένωση.

Επικίνδυνα σενάρια

ΕΡ: Στη Ρωσία εκφράζονται απόψεις, σύμφωνα με τις οποίες το πρόβλημα μεταξύ της Υπερδνειστερίας και της Μολδαβίας μπορεί να διευθετηθεί αυτόματα, με την ενσωμάτωση της τελευταίας στη Ρουμανία. Αν μιλάμε για τη τροποποίηση της συμφωνίας του 1940, αυτό σημαίνει την εισδοχή της Μολδαβίας στη Ρουμανία, χωρίς όμως την Υπερδνειστερία, η επικράτεια της οποίας την εποχή εκείνη αποτελούσε τμήμα της Σοβιετικής Ουκρανίας.

ΑΠ: Αυτή είναι μια πολύ δημοφιλής άποψη που κυκλοφορεί τόσο στη Ρωσία, όσο και γενικότερα. Αλλά η πραγματικότητα δεν είναι τόσο απλή. Εάν η Ρουμανία ήθελε να απορροφήσει τη Μολδαβία χωρίς την Υπερδνειστερία και το οικονομικό δυναμικό της, αυτό θα μπορούσε να το είχε ήδη κάνει από καιρό. Για το λόγο αυτό, δεν αποκλείεται, οι φιλοδοξίες της Ρουμανίας να οδηγήσουν στην επανέναρξη των ένοπλων συγκρούσεων στην Υπερδνειστερία. Και αυτή τη φορά δεν θα έχουμε να υπερασπιστούμε τη γη μας από τη Μολδαβία, αλλά από ένα πολύ πιο ισχυρό κράτος, που είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Τότε, η Ρωσία, που έχει στείλει εδώ ειρηνευτικές δυνάμεις, θα εμπλακεί και αυτή στη σύγκρουση.



Η εμπειρία της οικοδόμησης μονο-εθνικών κρατών από πολύ-εθνοτικές κοινότητες στο μετασοβιετικό χώρο δεν απέδωσε ιδιαίτερα.

Επιπλέον, η ρουμανική αλυτρωτική ιδεολογία έχει σαν στόχο την εδαφική επέκταση πέραν του Δνείστερου. Εάν λοιπόν, ενταχθεί η μολδαβική επικράτεια στη Ρουμανία, οι πόροι, τους οποίους διοχέτευε έως τώρα η Ρουμανία για να συντηρεί την δήθεν «κοινωνία των πολιτών της Μολδαβίας», και να χρηματοδοτεί Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης για την προβολή φιλο-ρουμανικών ή και φιλο-ευρωπαϊκών θέσεων, θα αποδεσμευτούν, και θα διατεθούν για την υλοποίηση του «σχεδίου Υπερδνειστερία», που περιλαμβάνει την προσάρτηση όλων των εδαφών μεταξύ των ποταμών Δνείστερου και Νότιου Μπουγκ.

Μέχρι τώρα, η Μολδαβία είναι μια «ουδέτερη ζώνη», που προστατεύει την Υπερδνειστερία από τη ρουμανική εξάπλωση και αν κάποιοι πολιτικοί θεωρούν ότι, απαλλασσόμενοι από το «έρμα» που έχει τη μορφή της Μολδαβίας, θα μειωθεί ο αριθμός των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ρωσία, κάνουν λάθος. Η «συγχώνευση» της Μολδαβίας με τη Ρουμανία για χάρη της Υπερδνειστερίας είναι άσκοπη. Όπως πρακτικά το ίδιο άσκοπη θα είναι και η «συγχώνευση» της Υπερδνειστερίας στη Μολδαβία, για να μπορέσει να «δέσει» η τελευταία στην τροχιά της ρωσικής επιρροής.

Πηγή: expert.ru
InfoGnomon
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ