2013-12-23 17:54:05
του Πάνου Τριγάζη
«Μαύρα κοράκια με νύχια γαμψά». Όσοι είχαν ξεχάσει το αντιφασιστικό και διεθνιστικό αυτό τραγούδι, ας το θυμηθούν. Και οι νέοι, που δεν το έχουν τραγουδήσει, καλό είναι να μάθουν την ιστορία που βρίσκεται πίσω του.
Έχουμε και λέμε λοιπόν. Η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία, στις 30 Γενάρη 1933, είχε συνοδευτεί από μια άγρια αντικομμουνιστική εκστρατεία, στην οποία εντάχθηκε από το καθεστώς και το κύμα διώξεων με αφορμή τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ (δηλαδή, του μεγάρου της Ομοσπονδιακής Βουλής) τη νύχτα της 27 προς 28 Φλεβάρη 1933. Ο εμπρησμός είχε συμβεί στην αίθουσα των συνεδριάσεων και είχε φτάσει ως το θόλο του κτηρίου.
To συνταρακτικό γεγονός είχε αποτελέσει πρώτη είδηση στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο και από την πρώτη μέρα, η κυβέρνηση Χίτλερ υποστήριξε ότι ο εμπρησμός ήταν έργο των κομμουνιστών, οι οποίοι επιδίωκαν «αιματηρή εξέγερση και εμφύλιο πόλεμο». Ο ίδιος ο Χίτλερ είχε δηλώσει ενώπιον του αντικαγκελαρίου Πάπεν: «Αυτή η φωτιά είναι σημάδι του Θεού. Κανένας τώρα δεν μας εμποδίσει να ξεπαστρέψουμε τους κομμουνιστές με σιδερένια γροθιά».
Ακολούθησε αναγκαστικό διάταγμα «για την ασφάλεια του λαού και του κράτους» για να διευκολυνθεί το φασιστικό κυνηγητό εναντίον των κομμουνιστών και άλλων πολιτικών αντιπάλων του καθεστώτος. Πρώτος συνελήφθη στις 28 Φλεβάρη, ο βουλευτής Έρνστ Τόργκλερ, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚ Γερμανίας. Μετά συνελήφθησαν και οι βουλγαρικής προέλευσης εξόριστοι κομμουνιστές ηγέτες Γκεόργκι Δгμгτρόφ, Μπλαγκόι Ποπόφ και Βασίλι Τάνεφ. Ο Τέλμαν συνελήφθη στις 13 Μαρτίου 1933, κρατήθηκε σε πλήρη απομόνωση και στη συνέχεια μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Οι Τόργκλερ, Δημητρόφ, Ποπόφ και Τάνεφ κατηγορήθηκαν για τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ και παραπέμφθηκαν σε δίκη, η οποία έμεινε στην ιστορία ως η μεγάλη «Δίκη της Λειψίας», που άρχισε στις 21 Σεπτεμβρίου 1933. Οι χιτλερικοί με την καθοδήγηση του Γκέρινγκ ήθελαν «τον Δημητρόφ στην κρεμάλα να δουν, τον Τάνεφ και Ποπόφ, τον Τέλμαν κι άλλους αντιφασίστες Αρχηγούς», όπως λέει και το τραγούδι.
Η δίκη της Λειψίας και οι διώξεις του φασιστικού καθεστώτος κατά των κομμουνιστών καθώς και οι μαζικές συλλήψεις σοσιαλιστών, φιλελεύθερων και άλλων αντιφασιστών πυροδότησαν ένα παγκόσμιο κίνημα διαμαρτυρίας, στο οποίο συμμετείχε όχι μόνο το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα αλλά και ευρύτερες δημοκρατικές δυνάμεις. Για παράδειγμα, για να καταγγείλει τη δίκη της Λειψίας, συστάθηκε «Διεθνής Ανακριτική Επιτροπή» και οργανώθηκαν «αντιδίκες» κατά του φασισμού στο Λονδίνο, από 14 έως 18 Σεπτεμβρίου και στο Παρίσι στις 4 Οκτωβρίου 1933, κατά τις οποίες αποκαλύφθηκε με ατράνταχτα στοιχεία η προβοκάτσια του εμπρησμού του Ράιχσταγκ. Η παγκόσμια κινητοποίηση είχε άμεσο αντίκτυπο και συνέβαλε καθοριστικά στην αθωωτική απόφαση για τον Δημητρόφ και τους συντρόφους του, η οποία ανακοινώθηκε στις 23 Δεκέμβρη 1933. Απόφαση που πανηγυρίστηκε από τους αντιφασίστες σ΄όλον τον κόσμο και στην Ελλάδα.
«Η Ήττα του Γερμανικού Φασισμού στη Λειψία» ήταν το κύριο θέμα της εφημερίδας Πράβδα την επομένη.
Στην παγκόσμια εκστρατεία κατά της δίκης των κομμουνιστών στη Λειψία, είχε λάβει ενεργά μέρος και το ΚΚΕ, και το εργατικό κίνημα της Ελλάδας, μέσω μετωπικών οργανώσεων, όπως προκύπτει από δημοσιεύματα του «Ριζοσπάστη» σε όλη τη διάρκεια του 1933.
Σημαντικά συνέβαλε και ο κορυφαίος δημοσιογράφος Νίκος Καρβούνης (έγραφε στην «Πρωΐα», το «Ριζοσπάστη», και το περιοδικό «Νέοι Πρωτοπόροι»), ο οποίος, μέσω των σημαντικών διεθνών επαφών που διατηρούσε, ανέλαβε να μεταφράσει και να κυκλοφορήσει στα ελληνικά το βιβλίο «Η Καστανή Βίβλος», που περιείχε τα πρακτικά της αντιδίκης (Λονδίνου και Παρισίων).
Για την πρωτοβουλία του αυτή, ο θαρραλέος δημοσιογράφος και διανοούμενος καταδιώχτηκε από την τότε κυβέρνηση Τσαλδάρη, παραπεμπόμενος σε δίκη με την κατηγορία της παράβασης του νόμου περί τύπου και ειδικότερα των άρθρων για εξύβριση ξένων κυβερνήσεων και ηγεμόνων.
Η απολογία
«Με αναγκάζετε να παρουσιαστώ μπροστά σας σαν Άτλας – είχε πει στη βαρυσήμαντη απολογία του ο Καρβούνης – σηκώνοντας στους ώμους μου, πολύ αδύνατους για τόσο τιμητικό βάρος, τόσους και τόσους αγωνιστές της ελεύθερης σκέψης, πρωτοπόρους της επιστήμης, διάσημους συγγραφείς, γιατί αυτούς δικάζετε αυτή τη στιγμή».
Στη συνέχεια, ο Ν. Καρβούνης ανέφερε πως προκλήθηκε η παγκόσμια αντιφασιστική κινητοποίηση, λέγοντας:
«Μόλις επικράτησε στη Γερμανία ο χιτλερισμός – όλοι ξέρουμε πώς - ξαπολύθηκε σ’ εκείνη τη μεγάλη χώρα η τρομοκρατία ενός καινούριου μεσαίωνα. Όλες οι ελευθερίες καταργήθηκαν, εποδοπατήθηκε κάθε ανθρωπισμός. Τα δικαιώματα των εργαζομένων εκατακουρελιάστηκαν, μυριάδες εργάτες και ελεύθεροι διανοούμενοι κλείστηκαν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, η δολοφονία γένηκε ο νέος νόμος».
«Όπως κι αν είναι – κατέληξε ο Ν Καρβούνης – δεν επιτρέπεται να σταματήσει κανείς τον αγώνα τον αντιφασιστικό. Ο μεγάλος αυτός αγώνας ξεπερνά τα σύνορα μιανής χώρας, για πεδίο μάχης έχει όλη τη γη».
Μετά τη δίκη, ο Καρβούνης πρωτοστάτησε στην οργάνωση πανελλαδικού αντιπολεμικού και αντιφασιστικού συνεδρίου που έγινε στην Αθήνα, τον Ιούνη του 1934. Στη συνέχεια, όταν η Ελλάδα βρέθηκε υπό τη ναζιστική κατοχή, πολέμησε με γενναιότητα το φασισμό από τις γραμμές του ΕΑΜ. Μάλιστα, έγραψε και τους στίχους του γνωστού τραγουδιού της Αντίστασης «Στ’ άρματα - στ’ άρματα», το οποίο έλεγε, μεταξύ άλλων:
«Σπάμε την άτιμη την αλυσσίδα
που μας εβάραινε θανατερά
θέλουμε ελεύθερη εμείς πατρίδα
και πανανθρώπινη τη λευτεριά»
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι υπεύθυνος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Θεμάτων Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Ειρήνη και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
tvxs.gr
«Μαύρα κοράκια με νύχια γαμψά». Όσοι είχαν ξεχάσει το αντιφασιστικό και διεθνιστικό αυτό τραγούδι, ας το θυμηθούν. Και οι νέοι, που δεν το έχουν τραγουδήσει, καλό είναι να μάθουν την ιστορία που βρίσκεται πίσω του.
Έχουμε και λέμε λοιπόν. Η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία, στις 30 Γενάρη 1933, είχε συνοδευτεί από μια άγρια αντικομμουνιστική εκστρατεία, στην οποία εντάχθηκε από το καθεστώς και το κύμα διώξεων με αφορμή τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ (δηλαδή, του μεγάρου της Ομοσπονδιακής Βουλής) τη νύχτα της 27 προς 28 Φλεβάρη 1933. Ο εμπρησμός είχε συμβεί στην αίθουσα των συνεδριάσεων και είχε φτάσει ως το θόλο του κτηρίου.
To συνταρακτικό γεγονός είχε αποτελέσει πρώτη είδηση στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο και από την πρώτη μέρα, η κυβέρνηση Χίτλερ υποστήριξε ότι ο εμπρησμός ήταν έργο των κομμουνιστών, οι οποίοι επιδίωκαν «αιματηρή εξέγερση και εμφύλιο πόλεμο». Ο ίδιος ο Χίτλερ είχε δηλώσει ενώπιον του αντικαγκελαρίου Πάπεν: «Αυτή η φωτιά είναι σημάδι του Θεού. Κανένας τώρα δεν μας εμποδίσει να ξεπαστρέψουμε τους κομμουνιστές με σιδερένια γροθιά».
Ακολούθησε αναγκαστικό διάταγμα «για την ασφάλεια του λαού και του κράτους» για να διευκολυνθεί το φασιστικό κυνηγητό εναντίον των κομμουνιστών και άλλων πολιτικών αντιπάλων του καθεστώτος. Πρώτος συνελήφθη στις 28 Φλεβάρη, ο βουλευτής Έρνστ Τόργκλερ, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚ Γερμανίας. Μετά συνελήφθησαν και οι βουλγαρικής προέλευσης εξόριστοι κομμουνιστές ηγέτες Γκεόργκι Δгμгτρόφ, Μπλαγκόι Ποπόφ και Βασίλι Τάνεφ. Ο Τέλμαν συνελήφθη στις 13 Μαρτίου 1933, κρατήθηκε σε πλήρη απομόνωση και στη συνέχεια μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Οι Τόργκλερ, Δημητρόφ, Ποπόφ και Τάνεφ κατηγορήθηκαν για τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ και παραπέμφθηκαν σε δίκη, η οποία έμεινε στην ιστορία ως η μεγάλη «Δίκη της Λειψίας», που άρχισε στις 21 Σεπτεμβρίου 1933. Οι χιτλερικοί με την καθοδήγηση του Γκέρινγκ ήθελαν «τον Δημητρόφ στην κρεμάλα να δουν, τον Τάνεφ και Ποπόφ, τον Τέλμαν κι άλλους αντιφασίστες Αρχηγούς», όπως λέει και το τραγούδι.
Η δίκη της Λειψίας και οι διώξεις του φασιστικού καθεστώτος κατά των κομμουνιστών καθώς και οι μαζικές συλλήψεις σοσιαλιστών, φιλελεύθερων και άλλων αντιφασιστών πυροδότησαν ένα παγκόσμιο κίνημα διαμαρτυρίας, στο οποίο συμμετείχε όχι μόνο το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα αλλά και ευρύτερες δημοκρατικές δυνάμεις. Για παράδειγμα, για να καταγγείλει τη δίκη της Λειψίας, συστάθηκε «Διεθνής Ανακριτική Επιτροπή» και οργανώθηκαν «αντιδίκες» κατά του φασισμού στο Λονδίνο, από 14 έως 18 Σεπτεμβρίου και στο Παρίσι στις 4 Οκτωβρίου 1933, κατά τις οποίες αποκαλύφθηκε με ατράνταχτα στοιχεία η προβοκάτσια του εμπρησμού του Ράιχσταγκ. Η παγκόσμια κινητοποίηση είχε άμεσο αντίκτυπο και συνέβαλε καθοριστικά στην αθωωτική απόφαση για τον Δημητρόφ και τους συντρόφους του, η οποία ανακοινώθηκε στις 23 Δεκέμβρη 1933. Απόφαση που πανηγυρίστηκε από τους αντιφασίστες σ΄όλον τον κόσμο και στην Ελλάδα.
«Η Ήττα του Γερμανικού Φασισμού στη Λειψία» ήταν το κύριο θέμα της εφημερίδας Πράβδα την επομένη.
Στην παγκόσμια εκστρατεία κατά της δίκης των κομμουνιστών στη Λειψία, είχε λάβει ενεργά μέρος και το ΚΚΕ, και το εργατικό κίνημα της Ελλάδας, μέσω μετωπικών οργανώσεων, όπως προκύπτει από δημοσιεύματα του «Ριζοσπάστη» σε όλη τη διάρκεια του 1933.
Σημαντικά συνέβαλε και ο κορυφαίος δημοσιογράφος Νίκος Καρβούνης (έγραφε στην «Πρωΐα», το «Ριζοσπάστη», και το περιοδικό «Νέοι Πρωτοπόροι»), ο οποίος, μέσω των σημαντικών διεθνών επαφών που διατηρούσε, ανέλαβε να μεταφράσει και να κυκλοφορήσει στα ελληνικά το βιβλίο «Η Καστανή Βίβλος», που περιείχε τα πρακτικά της αντιδίκης (Λονδίνου και Παρισίων).
Για την πρωτοβουλία του αυτή, ο θαρραλέος δημοσιογράφος και διανοούμενος καταδιώχτηκε από την τότε κυβέρνηση Τσαλδάρη, παραπεμπόμενος σε δίκη με την κατηγορία της παράβασης του νόμου περί τύπου και ειδικότερα των άρθρων για εξύβριση ξένων κυβερνήσεων και ηγεμόνων.
Η απολογία
«Με αναγκάζετε να παρουσιαστώ μπροστά σας σαν Άτλας – είχε πει στη βαρυσήμαντη απολογία του ο Καρβούνης – σηκώνοντας στους ώμους μου, πολύ αδύνατους για τόσο τιμητικό βάρος, τόσους και τόσους αγωνιστές της ελεύθερης σκέψης, πρωτοπόρους της επιστήμης, διάσημους συγγραφείς, γιατί αυτούς δικάζετε αυτή τη στιγμή».
Στη συνέχεια, ο Ν. Καρβούνης ανέφερε πως προκλήθηκε η παγκόσμια αντιφασιστική κινητοποίηση, λέγοντας:
«Μόλις επικράτησε στη Γερμανία ο χιτλερισμός – όλοι ξέρουμε πώς - ξαπολύθηκε σ’ εκείνη τη μεγάλη χώρα η τρομοκρατία ενός καινούριου μεσαίωνα. Όλες οι ελευθερίες καταργήθηκαν, εποδοπατήθηκε κάθε ανθρωπισμός. Τα δικαιώματα των εργαζομένων εκατακουρελιάστηκαν, μυριάδες εργάτες και ελεύθεροι διανοούμενοι κλείστηκαν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, η δολοφονία γένηκε ο νέος νόμος».
«Όπως κι αν είναι – κατέληξε ο Ν Καρβούνης – δεν επιτρέπεται να σταματήσει κανείς τον αγώνα τον αντιφασιστικό. Ο μεγάλος αυτός αγώνας ξεπερνά τα σύνορα μιανής χώρας, για πεδίο μάχης έχει όλη τη γη».
Μετά τη δίκη, ο Καρβούνης πρωτοστάτησε στην οργάνωση πανελλαδικού αντιπολεμικού και αντιφασιστικού συνεδρίου που έγινε στην Αθήνα, τον Ιούνη του 1934. Στη συνέχεια, όταν η Ελλάδα βρέθηκε υπό τη ναζιστική κατοχή, πολέμησε με γενναιότητα το φασισμό από τις γραμμές του ΕΑΜ. Μάλιστα, έγραψε και τους στίχους του γνωστού τραγουδιού της Αντίστασης «Στ’ άρματα - στ’ άρματα», το οποίο έλεγε, μεταξύ άλλων:
«Σπάμε την άτιμη την αλυσσίδα
που μας εβάραινε θανατερά
θέλουμε ελεύθερη εμείς πατρίδα
και πανανθρώπινη τη λευτεριά»
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι υπεύθυνος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Θεμάτων Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Ειρήνη και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
tvxs.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
