2012-09-04 01:32:06
by Wolfgang Münchau
Η ατυχία της ευρωζώνης είναι πως από την πρώτη κιόλας στιγμή που θα κινητοποιηθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα οι κυβερνήσεις της καθησυχάζονται. Αυτό παρατηρήσαμε τον προηγούμενο χρόνο, όταν η ΕΚΤ διοχέτευσε 1 τρισ. ευρώ στο τραπεζικό σύστημα, με αποτέλεσμα να παγώσει αμέσως η διαδικασία για τον μηχανισμό στήριξης της ευρωζώνης.
Το ίδιο παρατηρούμε τώρα και στην Ισπανία, όπου ο Mariano Rajoy αρνείται να καταθέσει επισήμως αίτηση για ένα πρόγραμμα καθολικής στήριξης της οικονομίας. Η πτώση στα spreads των ομολόγων έχει απομακρύνει την πίεση.
Η πιο εμφανής εκδήλωση εφησυχασμού, όμως, παρουσιάζεται στη συνεχιζόμενη συζήτηση περί τραπεζικής ενοποίησης. Πάντα υποπτευόμουν ότι η Γερμανία θα ήταν το εμπόδιο. Και δεν εξεπλάγην όταν διάβασα το άρθρο του Wolfgang Schaeuble στους Financial Times την Παρασκευή, όπου υποστήριξε ότι δεν είναι εφικτό να επιβλέψει η ΕΚΤ 6.000 τράπεζες - όπως θα προτείνει την επόμενη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο Michel Barnier, ο επίτροπος για θέματα οικονομίας, δηλώνει ότι είναι παράλογο να περιοριστεί το σύστημα τραπεζικής εποπτείας μόνο στις μεγαλύτερες τράπεζες. Η Northern Rock, η Dexia και η Bankia δεν εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία και θα ήταν εκτός ελέγχου της ΕΚΤ. Το πρόβλημα δεν είναι τόσο οι μεγαλύτερες τράπεζες της ευρωζώνης, όσο οι αναρίθμητες τοπικές τράπεζες με χαμηλή κεφαλαιοποίηση, που διοικούνται από ανθρώπους με καμία επίγνωση του ρίσκου που αναλαμβάνουν.
Στη Γερμανία, οι δημόσιες, οι αποταμιευτικές και οι συνεταιριστικές τράπεζες κάνουν σκληρό lobbying για να αποφύγουν το ευρωπαϊκό σύστημα. Το επιχειρηματικό τους μοντέλο στηρίζεται σε μία φιλική, τοπική εποπτική αρχή, που κάνει τα στραβά μάτια. Εάν επιβληθούν αυστηρότεροι έλεγχοι στο γερμανικό τραπεζικό σύστημα, τότε οι στενές σχέσεις μεταξύ της βιομηχανίας και των τραπεζών θα διαταραχθούν. Οι Γερμανοί θεωρούν ότι η πρόταση του Μ. Barnier είναι επίθεση στο δικό τους οικονομικό μοντέλο.
Εάν επικρατήσει η γερμανική θέση -σενάριο καθ' όλα εφικτό-, το όραμα της τραπεζικής ενοποίησης θα αποτύχει οριστικά. Θα υπάρξει κάτι που θα αποκαλείται τραπεζική ενοποίηση, με σχετικές ανακοινώσεις και πανηγυρισμούς. Η Ε.Ε. θα αυτοσυγχαίρεται, αλλά σε γενικές γραμμές θα είναι άνευ σημασίας για την ευρύτερη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Η ευρωζώνη θα παραμείνει νομισματική ένωση με εθνικό εποπτικό έλεγχο και τράπεζες που θα είναι επιρρεπείς στις κρίσεις.
Η προτίμηση της Γερμανίας να περιοριστεί ο κεντρικός έλεγχος σε 25 τράπεζες μου θυμίζει τη συζήτηση για το ευρωπαϊκό καθεστώς στις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές, που είχε διεξαχθεί στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Η διαφωνία ανάμεσα στα κράτη μέλη λύθηκε θέτοντας ένα όριο μεγέθους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα χειριζόταν μόνο τις μεγάλες διασυνοριακές συγχωνεύσεις και τα κράτη μέλη όλες τις υπόλοιπες. Η Γερμανία εφαρμόζει τώρα την ίδια λογική στο θέμα της τραπεζικής εποπτείας.
Ο W. Schaeuble και οι σύντροφοί του βλέπουν το θέμα από την προοπτική της πολιτικής ανταγωνισμού και όχι της χρηματοοικονομικής σταθερότητας, γεγονός παράλογο. Φοβούνται τη διάβρωση της δικής τους ανταγωνιστικότητας.
Για μία ακόμη φορά, η προτεραιότητα δίνεται στα εθνικά συμφέροντα και όχι στο κοινό καλό της ευρωζώνης. Ένα ισχυρό σύστημα θα πρέπει να δίνει σαφείς και θετικές απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα: Ποιος θα παίρνει την τελική απόφαση για το εάν μία τράπεζα πρέπει να αυξήσει τα κεφάλαιά της ή να κλείσει; Εάν η απάντηση είναι η ΕΚΤ, τότε βρισκόμαστε στη σωστή πλευρά του συμβιβασμού. Εάν όχι, εάν επί παραδείγματι η ΕΚΤ θα πρέπει να συμβουλεύεται τις εθνικές εποπτικές αρχές, τότε ουσιαστικά τίποτα δεν αλλάζει, παρά μόνο ότι εμπλέκονται περισσότερα άτομα στη διαδικασία.
Η σωστή τραπεζική ενοποίηση είναι το ελάχιστο προαπαιτούμενο για να λειτουργήσει η ευρωζώνη, επειδή ο τραπεζικός κλάδος είναι εκείνος που μεταφέρει τις ανισορροπίες που έχουν προκύψει στην πραγματική οικονομία. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει δημοσιονομική ενοποίηση, μπορούν να γίνουν μεταφορές κεφαλαίων από αυτό το σημείο, μέσω ενός συστήματος εγγύησης των τραπεζικών καταθέσεων και μέσω ενός μηχανισμού ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Ιδανικά, θα μπορούσαν να γίνουν και τα δύο. Χωρίς κανένα, όμως, το σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει.
Ο Mario Draghi με το άρθρο του στην Die Zeit μας θύμισε ότι η Federal Deposit Insurance Corporation στις ΗΠΑ κλείνει κατά μέσο όρο 90 τράπεζες τον χρόνο. Η Ε.Ε. έχει πολύ δρόμο ακόμη να κάνει στη διαδικασία απομόχλευσης και ανακεφαλαιοποίησης. Παρ' όλα αυτά, η ισπανική κυβέρνηση επιμένει ότι δεν θα πρέπει να κλείσει καμία τράπεζα. Ο στόχος μιας τραπεζικής ενοποίησης δεν είναι συμβολικός, αλλά να αναδιαρθρώσει και να ανακεφαλαιοποιήσει το τραπεζικό σύστημα και να μοιράσει τον χρηματοοικονομικό κίνδυνο.
Η ευρωζώνη δεν είναι βιώσιμη χωρίς αυτά.
Ακόμη και η πρόταση του Μ. Barnier, όσο πρωτοποριακή κι αν φαίνεται, δεν είναι αρκετή. Ητραπεζική ενοποίηση απαιτεί πολύ περισσότερα από μία συμφωνία ως προς το ποιος θα αναλάβει τον κεντρικό εποπτικό ρόλο. Θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στις εθνικές νομοθεσίες. Ενόσω υπάρχουν αποκλίσεις στις εθνικές νομοθεσίες περί πτωχεύσεων και για τα εργασιακά, τότε η κεντρική εποπτική αρχή δεν μπορεί απλώς να παρεμβαίνει και να απολύει διευθυντές ή να κλείνει μία τράπεζα.
Η τραπεζική ενοποίηση πρέπει να στηρίζεται σε εναρμονισμένες νομοθεσίες σε αστικά και εργατικά θέματα που εφαρμόζονται και στις τράπεζες ή -ακόμη καλύτερα- θα πρέπει να θέσει τις τράπεζες εκτός εθνικού ελέγχου.
Εάν μπορούσα να δώσω μία συμβουλή στον Mario Draghi θα ήταν η εξής: Μη δεχτείτε να προχωρήσετε στο πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων χωρίς συμφωνία για αξιόπιστη τραπεζική ενοποίηση. Τα θέματα μπορεί να μην συνδέονται άμεσα, αλλά χωρίς σταθερότητα στον χρηματοοικονομικό κλάδο κανένα πρόγραμμα αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ δεν μπορεί να πετύχει μακροπρόθεσμα.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
Η ατυχία της ευρωζώνης είναι πως από την πρώτη κιόλας στιγμή που θα κινητοποιηθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα οι κυβερνήσεις της καθησυχάζονται. Αυτό παρατηρήσαμε τον προηγούμενο χρόνο, όταν η ΕΚΤ διοχέτευσε 1 τρισ. ευρώ στο τραπεζικό σύστημα, με αποτέλεσμα να παγώσει αμέσως η διαδικασία για τον μηχανισμό στήριξης της ευρωζώνης.
Το ίδιο παρατηρούμε τώρα και στην Ισπανία, όπου ο Mariano Rajoy αρνείται να καταθέσει επισήμως αίτηση για ένα πρόγραμμα καθολικής στήριξης της οικονομίας. Η πτώση στα spreads των ομολόγων έχει απομακρύνει την πίεση.
Η πιο εμφανής εκδήλωση εφησυχασμού, όμως, παρουσιάζεται στη συνεχιζόμενη συζήτηση περί τραπεζικής ενοποίησης. Πάντα υποπτευόμουν ότι η Γερμανία θα ήταν το εμπόδιο. Και δεν εξεπλάγην όταν διάβασα το άρθρο του Wolfgang Schaeuble στους Financial Times την Παρασκευή, όπου υποστήριξε ότι δεν είναι εφικτό να επιβλέψει η ΕΚΤ 6.000 τράπεζες - όπως θα προτείνει την επόμενη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο Michel Barnier, ο επίτροπος για θέματα οικονομίας, δηλώνει ότι είναι παράλογο να περιοριστεί το σύστημα τραπεζικής εποπτείας μόνο στις μεγαλύτερες τράπεζες. Η Northern Rock, η Dexia και η Bankia δεν εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία και θα ήταν εκτός ελέγχου της ΕΚΤ. Το πρόβλημα δεν είναι τόσο οι μεγαλύτερες τράπεζες της ευρωζώνης, όσο οι αναρίθμητες τοπικές τράπεζες με χαμηλή κεφαλαιοποίηση, που διοικούνται από ανθρώπους με καμία επίγνωση του ρίσκου που αναλαμβάνουν.
Στη Γερμανία, οι δημόσιες, οι αποταμιευτικές και οι συνεταιριστικές τράπεζες κάνουν σκληρό lobbying για να αποφύγουν το ευρωπαϊκό σύστημα. Το επιχειρηματικό τους μοντέλο στηρίζεται σε μία φιλική, τοπική εποπτική αρχή, που κάνει τα στραβά μάτια. Εάν επιβληθούν αυστηρότεροι έλεγχοι στο γερμανικό τραπεζικό σύστημα, τότε οι στενές σχέσεις μεταξύ της βιομηχανίας και των τραπεζών θα διαταραχθούν. Οι Γερμανοί θεωρούν ότι η πρόταση του Μ. Barnier είναι επίθεση στο δικό τους οικονομικό μοντέλο.
Εάν επικρατήσει η γερμανική θέση -σενάριο καθ' όλα εφικτό-, το όραμα της τραπεζικής ενοποίησης θα αποτύχει οριστικά. Θα υπάρξει κάτι που θα αποκαλείται τραπεζική ενοποίηση, με σχετικές ανακοινώσεις και πανηγυρισμούς. Η Ε.Ε. θα αυτοσυγχαίρεται, αλλά σε γενικές γραμμές θα είναι άνευ σημασίας για την ευρύτερη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Η ευρωζώνη θα παραμείνει νομισματική ένωση με εθνικό εποπτικό έλεγχο και τράπεζες που θα είναι επιρρεπείς στις κρίσεις.
Η προτίμηση της Γερμανίας να περιοριστεί ο κεντρικός έλεγχος σε 25 τράπεζες μου θυμίζει τη συζήτηση για το ευρωπαϊκό καθεστώς στις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές, που είχε διεξαχθεί στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Η διαφωνία ανάμεσα στα κράτη μέλη λύθηκε θέτοντας ένα όριο μεγέθους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα χειριζόταν μόνο τις μεγάλες διασυνοριακές συγχωνεύσεις και τα κράτη μέλη όλες τις υπόλοιπες. Η Γερμανία εφαρμόζει τώρα την ίδια λογική στο θέμα της τραπεζικής εποπτείας.
Ο W. Schaeuble και οι σύντροφοί του βλέπουν το θέμα από την προοπτική της πολιτικής ανταγωνισμού και όχι της χρηματοοικονομικής σταθερότητας, γεγονός παράλογο. Φοβούνται τη διάβρωση της δικής τους ανταγωνιστικότητας.
Για μία ακόμη φορά, η προτεραιότητα δίνεται στα εθνικά συμφέροντα και όχι στο κοινό καλό της ευρωζώνης. Ένα ισχυρό σύστημα θα πρέπει να δίνει σαφείς και θετικές απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα: Ποιος θα παίρνει την τελική απόφαση για το εάν μία τράπεζα πρέπει να αυξήσει τα κεφάλαιά της ή να κλείσει; Εάν η απάντηση είναι η ΕΚΤ, τότε βρισκόμαστε στη σωστή πλευρά του συμβιβασμού. Εάν όχι, εάν επί παραδείγματι η ΕΚΤ θα πρέπει να συμβουλεύεται τις εθνικές εποπτικές αρχές, τότε ουσιαστικά τίποτα δεν αλλάζει, παρά μόνο ότι εμπλέκονται περισσότερα άτομα στη διαδικασία.
Η σωστή τραπεζική ενοποίηση είναι το ελάχιστο προαπαιτούμενο για να λειτουργήσει η ευρωζώνη, επειδή ο τραπεζικός κλάδος είναι εκείνος που μεταφέρει τις ανισορροπίες που έχουν προκύψει στην πραγματική οικονομία. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει δημοσιονομική ενοποίηση, μπορούν να γίνουν μεταφορές κεφαλαίων από αυτό το σημείο, μέσω ενός συστήματος εγγύησης των τραπεζικών καταθέσεων και μέσω ενός μηχανισμού ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Ιδανικά, θα μπορούσαν να γίνουν και τα δύο. Χωρίς κανένα, όμως, το σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει.
Ο Mario Draghi με το άρθρο του στην Die Zeit μας θύμισε ότι η Federal Deposit Insurance Corporation στις ΗΠΑ κλείνει κατά μέσο όρο 90 τράπεζες τον χρόνο. Η Ε.Ε. έχει πολύ δρόμο ακόμη να κάνει στη διαδικασία απομόχλευσης και ανακεφαλαιοποίησης. Παρ' όλα αυτά, η ισπανική κυβέρνηση επιμένει ότι δεν θα πρέπει να κλείσει καμία τράπεζα. Ο στόχος μιας τραπεζικής ενοποίησης δεν είναι συμβολικός, αλλά να αναδιαρθρώσει και να ανακεφαλαιοποιήσει το τραπεζικό σύστημα και να μοιράσει τον χρηματοοικονομικό κίνδυνο.
Η ευρωζώνη δεν είναι βιώσιμη χωρίς αυτά.
Ακόμη και η πρόταση του Μ. Barnier, όσο πρωτοποριακή κι αν φαίνεται, δεν είναι αρκετή. Ητραπεζική ενοποίηση απαιτεί πολύ περισσότερα από μία συμφωνία ως προς το ποιος θα αναλάβει τον κεντρικό εποπτικό ρόλο. Θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στις εθνικές νομοθεσίες. Ενόσω υπάρχουν αποκλίσεις στις εθνικές νομοθεσίες περί πτωχεύσεων και για τα εργασιακά, τότε η κεντρική εποπτική αρχή δεν μπορεί απλώς να παρεμβαίνει και να απολύει διευθυντές ή να κλείνει μία τράπεζα.
Η τραπεζική ενοποίηση πρέπει να στηρίζεται σε εναρμονισμένες νομοθεσίες σε αστικά και εργατικά θέματα που εφαρμόζονται και στις τράπεζες ή -ακόμη καλύτερα- θα πρέπει να θέσει τις τράπεζες εκτός εθνικού ελέγχου.
Εάν μπορούσα να δώσω μία συμβουλή στον Mario Draghi θα ήταν η εξής: Μη δεχτείτε να προχωρήσετε στο πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων χωρίς συμφωνία για αξιόπιστη τραπεζική ενοποίηση. Τα θέματα μπορεί να μην συνδέονται άμεσα, αλλά χωρίς σταθερότητα στον χρηματοοικονομικό κλάδο κανένα πρόγραμμα αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ δεν μπορεί να πετύχει μακροπρόθεσμα.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
