2014-06-16 09:54:11
Φωτογραφία για Ο Ελληνισμός της Ουκρανίας σε τροχιά ανασφάλειας
του Γιάννη Πετρίδη

Η κρίση στην Ουκρανία αρχίζει να διαφαίνεται πως θα τραβήξει σε μάκρος. Αυτό τουλάχιστον μοιάζει να επιδιώκουν οι ΗΠΑ, στην επίμονη προσπάθειά τους να καταστήσουν τη Ρωσία «περίκλειστη» δύναμη, απωθημένη στα ανατολικά. Μια προσπάθεια που για πολλούς μπορεί να τινάξει στον αέρα την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή και να οδηγήσει σε επικίνδυνα ψυχροπολεμική κλιμάκωση.

Μέσα σε μια τόσο τεταμένη κατάσταση, όπου τα όπλα έχουν πλέον τον πρώτο λόγο, ανασφάλεια και αβεβαιότητα έχουν επικαθήσει πάνω στις ελληνικές κοινότητες της Ουκρανίας, όπου –μαζί με την αποσχισθείσα Κριμαία- ζουν πάνω από 80.000 Έλληνες. Για πολλούς, ο πραγματικός αριθμός μπορεί να υπερβαίνει και τους 150.000, κάτι που έτσι και αλλιώς δύσκολα μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια, αφού υπάρχουν πολλοί μεικτοί γάμοι, και στις νεότερες γενιές με τα χρόνια αμβλύνεται το εθνικό συναίσθημα.

Μιλάμε πάντως για ένα ακραιφνές κομμάτι Ελληνισμού, που η ιστορία του χάνεται τρεις χιλιετίες πίσω, κάπου ανάμεσα στους μύθους για την Κολχίδα και το χρυσόμαλλο δέρας, και τους μεγάλους ελληνικούς αποικισμούς. Ακολούθησε μια πορεία δια πυρός και σιδήρου, με περιόδους οικονομικής άνθησης και ευμάρειας για τις ελληνικές κοινότητες της Μαύρης Θάλασσας, αλλά και σκοτεινά χρόνια διώξεων και κατατρεγμού, όπως επί σταλινισμού.

Στην σε περιδίνηση σημερινή Ουκρανία, οι ελληνικές κοινότητες είναι διάσπαρτες σε όλη την έκταση της χώρας. Οι περισσότερες βρίσκονται στην περιοχή της Μαριούπολης, όπου υπάρχουν δεκάδες ελληνικά χωριά. Ελληνικές κοινότητες πιο οργανωμένες υπάρχουν στα αστικά κέντρα, όπως στην ιστορική Οδησσό, στο Χάρκοβο, αλλά και στο Λβοφ, μία περιοχή που θεωρείται το προπύργιο  του ουκρανικού εθνικισμού και των νεοναζιστών.

Οι Έλληνες της Ουκρανίας είναι οργανωμένοι σε περίπου 70 συλλόγους, με δευτεροβάθμιο όργανο  την Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Ουκρανίας. Υπάρχουν έδρες νεοελληνικών σπουδών στη Μαριούπολη, το Κίεβο, στη Συμφερούπολη και στο Λβοφ, όπου έχουν εκπαιδευτεί έχουν δάσκαλοι της ελληνικής γλώσσας, οι οποίοι με τη σειρά τους την μεταλαμπαδεύουν στα παιδιά. Η κατ’ εξοχήν πόλη-σύμβολο για τον Ελληνισμό της Μαύρης Θάλασσας και της Ουκρανίας, δεν είναι παρά η πόλη ίδρυσης της Φιλικής Εταιρείας, η ιστορική Οδησσός, όπου ζουν 1500 περίπου ομογενείς.

Σήμερα, με τα όσα δραματικά λαμβάνουν χώρα στην περιοχή, οι Έλληνες της Ουκρανίας βρίσκονται μετέωροι, στη σύγκρουση ανάμεσα στη Μόσχα και το Κίεβο. Υπάρχουν δυό διαφορετικά γεωγραφικά δεδομένα και πραγματικότητες: Στην Κριμαία, που έχει πάρει το δικό της «διαζύγιο» από την Ουκρανία, ο εκεί Ελληνισμός αντιμετωπίζει το μέλλον του μάλλον θετικά, αφού η Μόσχα –για τους δικούς της λόγους- φέρεται να θέλει να αποκαταστήσει τα δικαιώματα των μειονοτήτων εκεί. Είναι μια εξέλιξη που, εφ’ όσον παγιωθεί, θα κατοχυρώσει τα γλωσσικά, εκπαιδευτικά και πολιτιστικά δικαιώματα των εθνικών κοινοτήτων. Και αυτό ενδιαφέρει θερμά τις ελληνικές κοινότητες στην Κριμαία, με την πλούσια εκπαιδευτική παράδοση και κληρονομιά τους. Ενώ όμως στην Κριμαία η Ρωσία ανακοινώνει την παροχή όλων των δικαιωμάτων στις εθνικές μειονότητες, στην Ουκρανία οι σκληροί εθνικιστές της νέας κυβέρνησης τα καταργούν.

Είναι ενδεικτικά τα όσα δηλώνουν επιφανείς προσωπικότητες του εκεί Ελληνισμού. Όπως ο Γιώργος Παρχαρίδης, πρόεδρος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Ποντίων Ελλήνων, που καταθέτει πως «…όταν άρχισε η κρίση στην Ουκρανία, εμείς εγκαίρως είχαμε προειδοποιήσει να προστατευθεί ο ελληνικός πληθυσμός για να μη θρηνήσουμε θύματα». Η Συνομοσπονδία έχει γίνει δέκτης αγωνιωδών εκκλήσεων πολλών  Ελλήνων της Ουκρανίας, που φοβισμένοι από τις προθέσεις των εθνικιστών του Κιέβου, ζητούν να τους βοηθήσει η ελληνική πολιτεία για να διαφύγουν στην Ελλάδα. Το θέμα όμως δεν είναι να ξεριζωθούν και να βρεθούν ως νεοπρόσφυγες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη χιλιάδες ομογενείς, το θέμα είναι η ελληνική κυβέρνηση να διεκδικήσει από την ουκρανική τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους, ώστε να παραμείνουν με ασφάλεια και εγγυήσεις στις εστίες τους.

Πνευματικές προσωπικότητες των Ελλήνων της Ουκρανίας,  τονίζουν πως την ώρα που ο Ελληνισμός εκεί στοχοποιείται και βάλλεται, είναι χρέος της Αθήνας να παρέμβει. Την κατάσταση, μας εξηγεί γλαφυρά ο Σωκράτης Λαζαρίδης, καθηγητής ελληνικών σπουδών στο πανεπιστήμιο της Συμφερούπολης, στην Κριμαία. Μεταφέρει το αίσθημα ασφάλειας που κυριαρχεί τώρα στους Έλληνες της Κριμαίας και την διάθεσή τους να συμπράξουν σε μια πλήρη ένωση με τη Ρωσία, ένωση που θα εγγυάται τα δικαιώματά τους ως εθνικής μειονότητας. Σύμφωνα με τον καθηγητή Λαζαρίδη, στην Κριμαία κυριαρχεί τώρα ασφάλεια ανάμεσα στους  ομογενείς. Όσοι όμως Έλληνες, αλλά και από τις άλλες μειονότητες, διαβιούν σε  περιοχές που ελέγχει η κυβέρνηση του Κιέβου, θα κινδυνεύσουν στο προβλεπτό μέλλον, ή και άμεσα, αφού αν δεν συμβιβαστούν με τη «νέα τάξη πραγμάτων» στο Κίεβο, θα μπουν στο στόχαστρο των υπερεθνικιστών Ουκρανών.

Πράγματι, η κατάσταση στην Ουκρανία,  στις περιοχές που ελέγχει το Κίεβο, είναι πολύ διαφορετική, όσον αφορά τους ελληνικούς πληθυσμούς, από ότι στην Κριμαία. Η ανασφάλεια κυριαρχεί, και αυτό δεν αφορά μόνο τους Έλληνες αλλά όλες τις εθνικές μειονότητες μέσα στην Ουκρανία.  Οι σκληροί εθνικιστές και νεοναζί  που συμμετέχουν στην ουκρανική κυβέρνηση, στρέφονται επί του παρόντος κατά των συμπαγών ρωσικών πληθυσμών στα ανατολικά της χώρας, τίποτα όμως δεν αποκλείει να στραφούν και κατά των Ελλήνων, των Αρμενίων ή όποιων άλλων θεωρούν ενοχλητικούς για την εθνική τους καθαρότητα. Χαρακτηριστική είναι η προαναφερθείσα τάση για φυγή των Ελλήνων της Ουκρανίας, εξαιτίας του φόβου που τους διακατέχει σχετικά με το άγνωστο μέλλον τους εκεί, καθώς οι ακροδεξιοί και νεοναζί που στρατολόγησε η Δύση επιθυμούν την «εκκένωση» της χώρας από κάθε εθνική μειονότητα

Εδώ λείπουν δραματικά πρωτοβουλίες της Αθήνας και του υπουργείου εξωτερικών, όπου –ιδίως στην διάρκεια της ελληνικής προεδρίας στην ΕΕ- θα μπορούσαν να διεκδικηθούν τα ελάχιστα για τον Ελληνισμό της Ουκρανίας. Δυστυχώς, Μαξίμου, ΥΠΕΞ και ο υπουργός εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος προσωπικά, αρνήθηκαν να προχωρήσουν σε πρωτοβουλίες προς διασφάλιση των δικαιωμάτων των Ελλήνων της Ουκρανίας. Την ακηδία και αδιαφορία που διαπιστώθηκε και στην περίπτωση των  Ορθόδοξων χριστιανών της Συρίας, επαναλαμβάνει η Αθήνα και για τους Έλληνες της Ουκρανίας. Αρκεί να υπενθυμιστεί πως ο ΥΠΕΞ  Ευάγγελος Βενιζέλος, όταν επισκέφτηκε προ τριμήνου  το Μαριούπολη, αφιέρωσε στους πρόεδρους των εκεί ελληνικών κοινοτήτων ελάχιστα λεπτά, για τα τυπικά και για φωτογραφίες.

Ενδεχομένως η ελληνική κυβέρνηση να έχει άλλες προτεραιότητες κατά νου: Να αποδεχθεί πχ τα σχέδια των «σκληρών» μέσα στο ΔΝΤ και την ΕΕ για να ριχθούν δισεκατομμύρια στη μαύρη τρύπα της ουκρανικής οικονομίας, αντί να πιέσει τις Βρυξέλλες, μαζί με τις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαικού νότου, για στήριξη και ανάπτυξη ακριβώς του νότου. Οι πρώτοι που θα  πληρώσουν τη «στήριξη» της Ουκρανίας, θα είναι οι χώρες του ευρωπαικού νότου, όπου η ΕΕ  θα έπρεπε να χορηγήσει αναπτυξιακά κονδύλια, αναπτυξιακή βοήθεια. Τα παραπάνω επισημαίνονται για να καταδειχθεί πως η Αθήνα σύρεται σε έξωθεν επιταγές, που δεν εξυπηρετούν τα ελληνικά συμφέροντα. Για αυτό επιμένουμε πως το ελληνικό ΥΠΕΞ αλλά και ο πρωθυπουργός προσωπικά, θα πρέπει να προτάξουν τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα, τα οποία με τη σειρά τους επιτάσσουν δράσεις και πρωτοβουλίες προς προστασία των Ελλήνων στην Ουκρανία.

Η ιδανική λύση, κατά τη δική μας άποψη, θα ήταν μια πραγματικά δημοκρατική Ουκρανία, όπου οι εθνικές μειονότητες (μαζί και η ελληνική) θα κατοχύρωναν μιας μορφής αυτονομία, με κατοχυρωμένα όλα τα πολιτιστικά και θρησκευτικά δικαιώματα τους, και φυσικά κατοχυρωμένη την εθνική τους ταυτότητα. Αν αντίθετα, η σύγκρουση παραταθεί και οξυνθεί, και τα πράγματα «ξεφύγουν», όπως πολλοί φοβούνται, δεν θα πρέπει να αποκλειστούν τα χειρότερα. Ο σκληρός εθνικισμός που έχει επικαθήσει ως σκουριά στους εγκέφαλους της νέας πολιτικής κάστας στο Κίεβο, δεν είναι η λύση. Και οι εποχές –και «λύσεις»- εθνικής καθαρότητας πρέπει επιτέλους κάποτε να αποτελέσουν παρελθόν…
InfoGnomon
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ