2014-10-20 20:38:39
Κωνσταντῖνος Σπ. Τσιώλης
Ὁ Κύριλλος πρέπει νὰ γεννήθηκε στὶς ἀρχὲς τῆς τρίτης δεκαετηρίδος τοῦ18ου αἰώνα στὸν Φουρνᾶτῶν Ἀγράφων, καθὼς ἐκοιμήθη ὑπέργηρος τὸ 1805, ὅπως ἀναφέρουν οἱ πηγές. Μαθήτευσε στὴν ἐκεῖ σχολὴ Γραμμάτων μὲ διδάσκαλο τὸν Θεοφάνη τὸν ἐκ Φουρνᾶ. Κατόπιν, μὲ τὴν συνδρομὴ καὶ ὑπὸ τὴν κηδεμονία τοῦπνευματικοῦ του πατρός, τοῦ μητροπολίτου Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων Νεκταρίου τοῦ ἐξ Ἰωαννίνων, μετέβη, γιὰ ἀνώτερες σπουδές, στὴν πρωτεύουσα πόλη τῆς Ἠπείρου, στὸ πιό σημαντικὸ πνευματικὸκέντρο τῆς ἐποχῆς,
ὅπου παρακολούθησε μαθήματα τοῦΚοσμᾶ Μπαλάνου Ἀπὸ τὰ Ἰωάννινα, τὴν τότε κυρίαρχη στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο σὲ ζητήματα παιδείας πόλη καὶ ἀπὸ τὴν ὁποία, κυρίως, προέρχονταν οἱ περισσότεροι δάσκαλοι ποὺ ἐπάνδρωναν τὰ τοπικὰσχολεῖα, ὅπως αὐτὸ τῆς Κοζάνης, ὁ Κύριλλος βρέθηκε στὴν Κοζάνη, ὡς δάσκαλος στὸ σχολεῖο «Στοά», μετὰ ἀπὸ πρόσκληση μᾶλλον τοῦλογίου ἐπισκόπου Σερβίων καὶ Κοζάνης Ἰγνατίου Κατακάλου (1752-1785). Στὴν Κοζάνη ἦλθε περὶτὸ 1763 καὶ σύμφωνα μὲτὸν λόγιο Κοζανίτη Χαρίσιο Μεγδάνη παρέμεινε 6 ἔτη, ὁπότε ἡ θητεία του τοποθετεῖται, περίπου, μεταξὺ 1763 καὶ 1769.
Ὁ Κύριλλος στὰτέσσερα τελευταῖα χρόνια τῆς ἐκεῖ παραμονῆς του εἶχε ὑποδιδάσκαλο τὸν μαθητή του, γνωστὸ ἐπίσης θεσσαλὸ λόγιο τῆς Τουρκοκρατίας, Ἰωάννη Πέζαρο. Πάντως, μὲ τὸν ἐρχομὸτοῦ Κυρίλλου στὴν Κοζάνη ἡσχολὴ ἀρχίζει νὰ ἀποκτᾶ τὴν παλαιότερη λάμψη της καὶπολλοὶ μαθητὲς συνέρρεαν ἀπὸ διάφορα μέρη γιὰνὰ ἀκούσουν φιλοσοφικὰ μαθήματα. Ὁ Κύριλλος μαθήτευσε καὶ δίδαξε σὲτόπους, ὅπως τὰ Ἰωάννινα καὶ ἡ Κοζάνη ἀντιστοίχως, ὄχι πολλὰ χρόνια μετὰ τὴν παρουσία τοῦ Εὐγενίου Βούλγαρη καὶ τοῦ κύκλου τῶν ἐκπροσώπων τοῦ πρώϊμου νεοελληνικοῦ διαφωτισμοῦ· παρὰ τὸ γεγονὸς δὲ πὼς βρισκόταν καὶστὶς δύο περιπτώσεις στὸν χῶρο ποὺ θὰ μποροῦσε νὰχαρακτηρισθεῖ ὡς συντηρητικός, ἐν τούτοις, διαφαίνεται στὸν μετέπειτα βίο του ἡ σαφὴς ἐπίδραση τῶν νεωτερικῶν ἰδεῶν καὶἀσφαλῶς κάποιες ἐξ αὐτῶν, στὸ μέτρο τῶν δυνάμεων του καὶ ὅσο τοῦ ἐπέτρεπε τὸ περιβάλλον καὶ ὁ τόπος ποὺ ἐθήτευε, προσπάθησε νὰ τὶς ἐφαρμόσει στὸ τρόπο τῆς διδασκαλίας του ἀλλὰ καὶ στὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας εἶχε προσκληθεῖστὴ Σιάτιστα, πάλι στὴν Κοζάνη, στὸν Τύρναβο καὶ τὰ Ἄγραφα. Ἀρνήθηκε ὅμως πάλι γιατὶ ἔπασχε ἀπὸ οὐρικὴ ἀρθρίτιδα, γνωστὴ τότε ὡς ποδάγρα. Μετὰ τὴν Κοζάνη, τὸ περισσότερο χρονικὸ διάστημα, ἔζησε στὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅπου μὲπατριαρχικὸ γράμμα διορίστηκε κοινὸς τῆς Ἀθωνικῆς Πολιτείας πνευματικός. Στὶς 5 Μαΐου 1805 ἐκοιμήθη στὶς Καρυὲς «ὁ φιλόσοφος καὶ θαυμάσιος ἀνὴρ Κύριλλος ὁ πολλοὺς χρόνους χρηματίσας διδάσκαλος καὶπνευματικὸς τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος τοῦ Ἁγίου Ὄρους». Οἱ μαθητές του ἔλαβαν τὸ σῶμα του καὶ τὸ μετέφεραν στὴ Μονὴ Ἐσφιγμένου, ὅπου ἐτάφη. Μὲ τὴ δράση καὶ τὸ ἔργο του, ὅπως καὶοἱ ἄλλοι λόγιοι τῆς Τουρκοκρατίας, συνέβαλε καὶ αὐτός, κατὰ τὶς δυνάμεις του, στὴ διατήρηση τῆς ἐθνικῆς καὶθρησκευτικῆς συνείδησης καὶ ταυτότητας τοῦδούλου γένους καί, ὄχι πολλὰ χρόνια ἀργότερα, ἡ ἰδιαίτερη πατρίδα του, τὰἌγραφα, στὸ μεγαλύτερο μέρος τους, βρέθηκαν νὰ ἀποτελοῦν μέρος τοῦἐθνικοῦ κορμοῦτοῦ νεοσύστατου ἑλληνικοῦκράτους.
Περίληψη προφορικῆς εἰσήγησης, στὶς 3 Ὀκτωβρίου 2014, στὸ Συνέδριο, «Ἡ ΔυτικὴΜακεδονία στοὺς Νεότερους Χρόνους», ποὺ πραγματοποιήθηκε στὰ Γρεβενὰ ἀπὸ 2-5 Ὀκτωβρίου 2014, στὴν Αἴθουσα «Νῖκος Σούλης».
http://ellinomouseionagrafon.blogspot.gr
Ὁ Κύριλλος πρέπει νὰ γεννήθηκε στὶς ἀρχὲς τῆς τρίτης δεκαετηρίδος τοῦ18ου αἰώνα στὸν Φουρνᾶτῶν Ἀγράφων, καθὼς ἐκοιμήθη ὑπέργηρος τὸ 1805, ὅπως ἀναφέρουν οἱ πηγές. Μαθήτευσε στὴν ἐκεῖ σχολὴ Γραμμάτων μὲ διδάσκαλο τὸν Θεοφάνη τὸν ἐκ Φουρνᾶ. Κατόπιν, μὲ τὴν συνδρομὴ καὶ ὑπὸ τὴν κηδεμονία τοῦπνευματικοῦ του πατρός, τοῦ μητροπολίτου Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων Νεκταρίου τοῦ ἐξ Ἰωαννίνων, μετέβη, γιὰ ἀνώτερες σπουδές, στὴν πρωτεύουσα πόλη τῆς Ἠπείρου, στὸ πιό σημαντικὸ πνευματικὸκέντρο τῆς ἐποχῆς,
ὅπου παρακολούθησε μαθήματα τοῦΚοσμᾶ Μπαλάνου Ἀπὸ τὰ Ἰωάννινα, τὴν τότε κυρίαρχη στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο σὲ ζητήματα παιδείας πόλη καὶ ἀπὸ τὴν ὁποία, κυρίως, προέρχονταν οἱ περισσότεροι δάσκαλοι ποὺ ἐπάνδρωναν τὰ τοπικὰσχολεῖα, ὅπως αὐτὸ τῆς Κοζάνης, ὁ Κύριλλος βρέθηκε στὴν Κοζάνη, ὡς δάσκαλος στὸ σχολεῖο «Στοά», μετὰ ἀπὸ πρόσκληση μᾶλλον τοῦλογίου ἐπισκόπου Σερβίων καὶ Κοζάνης Ἰγνατίου Κατακάλου (1752-1785). Στὴν Κοζάνη ἦλθε περὶτὸ 1763 καὶ σύμφωνα μὲτὸν λόγιο Κοζανίτη Χαρίσιο Μεγδάνη παρέμεινε 6 ἔτη, ὁπότε ἡ θητεία του τοποθετεῖται, περίπου, μεταξὺ 1763 καὶ 1769.
Ὁ Κύριλλος στὰτέσσερα τελευταῖα χρόνια τῆς ἐκεῖ παραμονῆς του εἶχε ὑποδιδάσκαλο τὸν μαθητή του, γνωστὸ ἐπίσης θεσσαλὸ λόγιο τῆς Τουρκοκρατίας, Ἰωάννη Πέζαρο. Πάντως, μὲ τὸν ἐρχομὸτοῦ Κυρίλλου στὴν Κοζάνη ἡσχολὴ ἀρχίζει νὰ ἀποκτᾶ τὴν παλαιότερη λάμψη της καὶπολλοὶ μαθητὲς συνέρρεαν ἀπὸ διάφορα μέρη γιὰνὰ ἀκούσουν φιλοσοφικὰ μαθήματα. Ὁ Κύριλλος μαθήτευσε καὶ δίδαξε σὲτόπους, ὅπως τὰ Ἰωάννινα καὶ ἡ Κοζάνη ἀντιστοίχως, ὄχι πολλὰ χρόνια μετὰ τὴν παρουσία τοῦ Εὐγενίου Βούλγαρη καὶ τοῦ κύκλου τῶν ἐκπροσώπων τοῦ πρώϊμου νεοελληνικοῦ διαφωτισμοῦ· παρὰ τὸ γεγονὸς δὲ πὼς βρισκόταν καὶστὶς δύο περιπτώσεις στὸν χῶρο ποὺ θὰ μποροῦσε νὰχαρακτηρισθεῖ ὡς συντηρητικός, ἐν τούτοις, διαφαίνεται στὸν μετέπειτα βίο του ἡ σαφὴς ἐπίδραση τῶν νεωτερικῶν ἰδεῶν καὶἀσφαλῶς κάποιες ἐξ αὐτῶν, στὸ μέτρο τῶν δυνάμεων του καὶ ὅσο τοῦ ἐπέτρεπε τὸ περιβάλλον καὶ ὁ τόπος ποὺ ἐθήτευε, προσπάθησε νὰ τὶς ἐφαρμόσει στὸ τρόπο τῆς διδασκαλίας του ἀλλὰ καὶ στὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας εἶχε προσκληθεῖστὴ Σιάτιστα, πάλι στὴν Κοζάνη, στὸν Τύρναβο καὶ τὰ Ἄγραφα. Ἀρνήθηκε ὅμως πάλι γιατὶ ἔπασχε ἀπὸ οὐρικὴ ἀρθρίτιδα, γνωστὴ τότε ὡς ποδάγρα. Μετὰ τὴν Κοζάνη, τὸ περισσότερο χρονικὸ διάστημα, ἔζησε στὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅπου μὲπατριαρχικὸ γράμμα διορίστηκε κοινὸς τῆς Ἀθωνικῆς Πολιτείας πνευματικός. Στὶς 5 Μαΐου 1805 ἐκοιμήθη στὶς Καρυὲς «ὁ φιλόσοφος καὶ θαυμάσιος ἀνὴρ Κύριλλος ὁ πολλοὺς χρόνους χρηματίσας διδάσκαλος καὶπνευματικὸς τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος τοῦ Ἁγίου Ὄρους». Οἱ μαθητές του ἔλαβαν τὸ σῶμα του καὶ τὸ μετέφεραν στὴ Μονὴ Ἐσφιγμένου, ὅπου ἐτάφη. Μὲ τὴ δράση καὶ τὸ ἔργο του, ὅπως καὶοἱ ἄλλοι λόγιοι τῆς Τουρκοκρατίας, συνέβαλε καὶ αὐτός, κατὰ τὶς δυνάμεις του, στὴ διατήρηση τῆς ἐθνικῆς καὶθρησκευτικῆς συνείδησης καὶ ταυτότητας τοῦδούλου γένους καί, ὄχι πολλὰ χρόνια ἀργότερα, ἡ ἰδιαίτερη πατρίδα του, τὰἌγραφα, στὸ μεγαλύτερο μέρος τους, βρέθηκαν νὰ ἀποτελοῦν μέρος τοῦἐθνικοῦ κορμοῦτοῦ νεοσύστατου ἑλληνικοῦκράτους.
Περίληψη προφορικῆς εἰσήγησης, στὶς 3 Ὀκτωβρίου 2014, στὸ Συνέδριο, «Ἡ ΔυτικὴΜακεδονία στοὺς Νεότερους Χρόνους», ποὺ πραγματοποιήθηκε στὰ Γρεβενὰ ἀπὸ 2-5 Ὀκτωβρίου 2014, στὴν Αἴθουσα «Νῖκος Σούλης».
http://ellinomouseionagrafon.blogspot.gr
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
O προϋπολογισμός της Βουλής για το 2015
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Μαίρη Συνατσάκη: «Χώθηκα αρκετό καιρό στο σπίτι»
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
