2013-07-31 13:00:13
του Jose Ignacio Torreblanca
Στο γύρισμα της χιλιετίας, ήταν της μόδας να μιλάμε για την παρακμή της Δύσης και την άνοδο της Ασίας και των BRICs (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα). Ο λόγος ήταν ότι ο 21ος αιώνας επρόκειτο να είναι ο αιώνας της Ασίας, και ότι η Δύση απλώς έπρεπε να χαμογελάσει και να το υπομείνει, ως πραγματική ανωμαλία των τελευταίων 200 ετών που υπήρξε η έκρηξη της Δύσης. Ο νέος αιώνας θα αποκαθιστούσε την ισορροπία που υπήρχε για τουλάχιστον μια χιλιετία.
Η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008 απλώς επιβεβαίωσε αυτές τις προβλέψεις. Σε μια επανάληψη του «ο Πόλεμος των Κόσμων», του H.G. Wells, οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν πληγεί από τον ίδιο τον ιό του οικονομικού και χρηματοπιστωτικού φιλελευθερισμού με τον οποίο είχαν εμβολιάσει όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Όχι τυχαία, ο Warren Buffet, ο Αμερικανός δισεκατομμυριούχος, προσδιόρισε τα subrime και τα χρηματοοικονομικά παράγωγα ως τα πραγματικά όπλα μαζικής καταστροφής της εποχής μας.
Πέρα από τον Ατλαντικό, η υπόλοιπη Δύση φάνηκε να μην ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Στην Ευρώπη, μια χρηματοοικονομική καινοτομία, το ευρώ, που θεωρητικά ήταν προορισμένο να προστατεύσει τους κομιστές της από την χρηματοπιστωτική αστάθεια και να τους διασφαλίσει μια θέση στον ήλιο του 21ου αιώνα, έγινε ένας εφιάλτης, εγείροντας αμφιβολίες για το μοντέλο πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ επιτάχυνε την παγκόσμια παρακμή της.
Το 2000, οι ΗΠΑ αντιστοιχούσαν στο 50% των στρατιωτικών δαπανών παγκοσμίως, και η Ευρώπη στο 50% των κοινωνικών δαπανών. Η διαφορά μεταξύ των υπερτροφιών του ενός και του άλλου δεν άλλαξε το αποτέλεσμα. Ενώ η Ασία παρήγαγε και αναπτυσσόταν, οι ΗΠΑ παγιδεύτηκαν σε άσκοπες στρατιωτικές δαπάνες και η Ευρώπη σε ένα σύστημα πρόνοιας που πολλοί είπαν ότι ήταν μη βιώσιμο.
Η κρίση του ευρώ έδωσε στους Γερμανούς τη ψευδή αίσθηση ότι είχαν λίγη εξουσία.
Όχι τόσο γρήγορα. Σ’ αυτό το κατασκεύασμα για την παρακμή της Δύσης, του λείπει ένα πόδι. Αν και η οικονομική κρίση προέρχεται από τις ΗΠΑ, οι ΗΠΑ φαίνεται να βγαίνουν από αυτή. Και το κάνουν αυτό εξαιτίας της ευελιξίας και της ικανότητας για καινοτομία. Σπάζοντας όλους τους κανόνες του φιλελευθερισμού, οι αμερικανοί έχουν κρατικοποιήσει τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρίες ακόμη και ασφαλιστικές εταιρείες αυτοκινήτων, έχουν διοχετεύσει δημόσια κεφάλαια και φθηνό χρήμα παντού στην οικονομία. Σε αντίθεση με την Ευρώπη, οι ΗΠΑ έχουν εντάξει στην οικονομική ευελιξία, μια απίστευτη πίστη στην τεχνολογική καινοτομία. Δύο νέα στοιχεία αυτή την εβδομάδα εμφανίζουν ότι οι ΗΠΑ απέχουν πολύ από το να είναι οι ηττημένες, η δύναμη που θα υποχωρήσει, όπως πίστευαν οι άνθρωποι πως θα ήταν.
Από τη μια, οι αποκαλύψεις του Snowden και αρκετών εφημερίδων για των τεραστίων διαστάσεων πρόγραμμα παρακολούθησης, απεικονίζουν ένα κόσμο στον οποίο οι ΗΠΑ απολαμβάνουν αριστοτεχνικό, ασφαλή έλεγχο της μεγάλης τεχνολογικής καινοτομίας του διαδικτύου, η οποία μεταμορφώνει τόσο ριζικά τον τρόπο ζωής μας. Από την άλλη, η πλήρως ρομποτική προσγείωση ενός μη επανδρωμένου ΧΒ-47Β σε ένα αεροπλανοφόρο την προηγούμενη εβδομάδα, αποδεικνύει ότι οι ΗΠΑ πρόκειται ακόμη να είναι σε θέση να διατηρήσουν την στρατιωτική ηγεμονία στην οποία βασίζεται η παγκόσμια δύναμή τους.
Σε όλα αυτά τα τεχνολογικά πλεονεκτήματα, οι ΗΠΑ προσθέτουν μια ενεργειακή επανάσταση του υψηλότερου μεγέθους, όχι μόνο διασφαλίζοντας στους ίδιους έναν βιώσιμο ενεργειακό εφοδιασμό σε χαμηλές τιμές, αλλά επίσης μεγαλύτερη ανεξαρτησία και περιθώριο για γεωπολιτικές δράσεις. Και έχουν και έναν άλλο παράγοντα που λείπει από την Ευρώπη: μια ακμάζουσα δημογραφία που οδηγεί σε υψηλότερη παραγωγικότητα και χαμηλότερο επίπεδο εξάρτησης.
Αυτή που μένει κολλημένη στη λάσπη είναι η Παλιά Ευρώπη, μπλεγμένη στη διακυβέρνηση του ευρώ, με μια δυσμενή δημογραφική εξέλιξη, ανίκανη να επαναφέρει την ενεργειακή της ανεξαρτησία και, όπως έχουμε δει, τεχνολογικά υποταγμένη στις ΗΠΑ. Το γεγονός ότι μόνο στη Γερμανία έχουν ακουστεί μουρμούρες για την υποβολή (της Ευρώπης) στις ΗΠΑ, αποκαλύπτει την κατάσταση των πραγμάτων στην Ευρώπη, αν και οι υπόλοιποι από εμάς ρίξαμε την πετσέτα εδώ και κάποιο καιρό.
Η κρίση του ευρώ έδωσε στους Γερμανούς την ψευδή αίσθηση ότι είχαν μικρή εξουσία και υπολογίζονταν ως κάποια δύναμη στον κόσμο. Καλώς ήρθατε στο club της γεωπολιτικής ταπεινότητας. Θα κάνουμε κάτι για αυτό εμείς οι Ευρωπαίοι, ή θα αφήσουμε τα πράγματα απλά να συμβούν;
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στην El Pais
papaioannou-giannis.net
Στο γύρισμα της χιλιετίας, ήταν της μόδας να μιλάμε για την παρακμή της Δύσης και την άνοδο της Ασίας και των BRICs (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα). Ο λόγος ήταν ότι ο 21ος αιώνας επρόκειτο να είναι ο αιώνας της Ασίας, και ότι η Δύση απλώς έπρεπε να χαμογελάσει και να το υπομείνει, ως πραγματική ανωμαλία των τελευταίων 200 ετών που υπήρξε η έκρηξη της Δύσης. Ο νέος αιώνας θα αποκαθιστούσε την ισορροπία που υπήρχε για τουλάχιστον μια χιλιετία.
Η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008 απλώς επιβεβαίωσε αυτές τις προβλέψεις. Σε μια επανάληψη του «ο Πόλεμος των Κόσμων», του H.G. Wells, οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν πληγεί από τον ίδιο τον ιό του οικονομικού και χρηματοπιστωτικού φιλελευθερισμού με τον οποίο είχαν εμβολιάσει όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Όχι τυχαία, ο Warren Buffet, ο Αμερικανός δισεκατομμυριούχος, προσδιόρισε τα subrime και τα χρηματοοικονομικά παράγωγα ως τα πραγματικά όπλα μαζικής καταστροφής της εποχής μας.
Πέρα από τον Ατλαντικό, η υπόλοιπη Δύση φάνηκε να μην ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Στην Ευρώπη, μια χρηματοοικονομική καινοτομία, το ευρώ, που θεωρητικά ήταν προορισμένο να προστατεύσει τους κομιστές της από την χρηματοπιστωτική αστάθεια και να τους διασφαλίσει μια θέση στον ήλιο του 21ου αιώνα, έγινε ένας εφιάλτης, εγείροντας αμφιβολίες για το μοντέλο πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ επιτάχυνε την παγκόσμια παρακμή της.
Το 2000, οι ΗΠΑ αντιστοιχούσαν στο 50% των στρατιωτικών δαπανών παγκοσμίως, και η Ευρώπη στο 50% των κοινωνικών δαπανών. Η διαφορά μεταξύ των υπερτροφιών του ενός και του άλλου δεν άλλαξε το αποτέλεσμα. Ενώ η Ασία παρήγαγε και αναπτυσσόταν, οι ΗΠΑ παγιδεύτηκαν σε άσκοπες στρατιωτικές δαπάνες και η Ευρώπη σε ένα σύστημα πρόνοιας που πολλοί είπαν ότι ήταν μη βιώσιμο.
Η κρίση του ευρώ έδωσε στους Γερμανούς τη ψευδή αίσθηση ότι είχαν λίγη εξουσία.
Όχι τόσο γρήγορα. Σ’ αυτό το κατασκεύασμα για την παρακμή της Δύσης, του λείπει ένα πόδι. Αν και η οικονομική κρίση προέρχεται από τις ΗΠΑ, οι ΗΠΑ φαίνεται να βγαίνουν από αυτή. Και το κάνουν αυτό εξαιτίας της ευελιξίας και της ικανότητας για καινοτομία. Σπάζοντας όλους τους κανόνες του φιλελευθερισμού, οι αμερικανοί έχουν κρατικοποιήσει τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρίες ακόμη και ασφαλιστικές εταιρείες αυτοκινήτων, έχουν διοχετεύσει δημόσια κεφάλαια και φθηνό χρήμα παντού στην οικονομία. Σε αντίθεση με την Ευρώπη, οι ΗΠΑ έχουν εντάξει στην οικονομική ευελιξία, μια απίστευτη πίστη στην τεχνολογική καινοτομία. Δύο νέα στοιχεία αυτή την εβδομάδα εμφανίζουν ότι οι ΗΠΑ απέχουν πολύ από το να είναι οι ηττημένες, η δύναμη που θα υποχωρήσει, όπως πίστευαν οι άνθρωποι πως θα ήταν.
Από τη μια, οι αποκαλύψεις του Snowden και αρκετών εφημερίδων για των τεραστίων διαστάσεων πρόγραμμα παρακολούθησης, απεικονίζουν ένα κόσμο στον οποίο οι ΗΠΑ απολαμβάνουν αριστοτεχνικό, ασφαλή έλεγχο της μεγάλης τεχνολογικής καινοτομίας του διαδικτύου, η οποία μεταμορφώνει τόσο ριζικά τον τρόπο ζωής μας. Από την άλλη, η πλήρως ρομποτική προσγείωση ενός μη επανδρωμένου ΧΒ-47Β σε ένα αεροπλανοφόρο την προηγούμενη εβδομάδα, αποδεικνύει ότι οι ΗΠΑ πρόκειται ακόμη να είναι σε θέση να διατηρήσουν την στρατιωτική ηγεμονία στην οποία βασίζεται η παγκόσμια δύναμή τους.
Σε όλα αυτά τα τεχνολογικά πλεονεκτήματα, οι ΗΠΑ προσθέτουν μια ενεργειακή επανάσταση του υψηλότερου μεγέθους, όχι μόνο διασφαλίζοντας στους ίδιους έναν βιώσιμο ενεργειακό εφοδιασμό σε χαμηλές τιμές, αλλά επίσης μεγαλύτερη ανεξαρτησία και περιθώριο για γεωπολιτικές δράσεις. Και έχουν και έναν άλλο παράγοντα που λείπει από την Ευρώπη: μια ακμάζουσα δημογραφία που οδηγεί σε υψηλότερη παραγωγικότητα και χαμηλότερο επίπεδο εξάρτησης.
Αυτή που μένει κολλημένη στη λάσπη είναι η Παλιά Ευρώπη, μπλεγμένη στη διακυβέρνηση του ευρώ, με μια δυσμενή δημογραφική εξέλιξη, ανίκανη να επαναφέρει την ενεργειακή της ανεξαρτησία και, όπως έχουμε δει, τεχνολογικά υποταγμένη στις ΗΠΑ. Το γεγονός ότι μόνο στη Γερμανία έχουν ακουστεί μουρμούρες για την υποβολή (της Ευρώπης) στις ΗΠΑ, αποκαλύπτει την κατάσταση των πραγμάτων στην Ευρώπη, αν και οι υπόλοιποι από εμάς ρίξαμε την πετσέτα εδώ και κάποιο καιρό.
Η κρίση του ευρώ έδωσε στους Γερμανούς την ψευδή αίσθηση ότι είχαν μικρή εξουσία και υπολογίζονταν ως κάποια δύναμη στον κόσμο. Καλώς ήρθατε στο club της γεωπολιτικής ταπεινότητας. Θα κάνουμε κάτι για αυτό εμείς οι Ευρωπαίοι, ή θα αφήσουμε τα πράγματα απλά να συμβούν;
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στην El Pais
papaioannou-giannis.net
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Χ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ: «13% Ο ΦΠΑ ΣΤΗΝ ΕΣΤΙΑΣΗ, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΠΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΑΙ»
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
