2025-07-27 12:10:31
Φωτογραφία για Ανδροκρατούμενη η ηγεσία στα ελληνικά ΑΕΙ: Μόλις μία στις τέσσερις θέσεις ευθύνης καλύπτεται από γυναίκες
Μόλις 22,95% είναι το ποσοστό των γυναικών, οι οποίες βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης συνολικά στα ελληνικά δημόσια ΑΕΙ με το ακαδημαϊκό τοπίο να παραμένει ανδροκρατούμενο, αφού καταλαμβάνει το 76,89%. Η μέση αναλογία διαμορφώνεται σε περίπου 1 γυναίκα για κάθε 3,35 άνδρες σε διοικητικές και/ή ηγετικές θέσεις.

Στην κορυφή της λίστας αναφορικά με την γυναικεία εκπροσώπηση σε θέσεις ευθύνης, βρίσκεται το Πάντειο Πανεπιστήμιο – οι γυναίκες καταλαμβάνουν το 37,93% με το αντίστοιχο ποσοστό για τους άνδρες να είναι 62,07%. Να σημειωθεί, ότι στο Πάντειο στους τέσσερις Κοσμήτορες, οι τρεις είναι γυναίκες, όπως είναι και δύο εκ των Προέδρων Τμημάτων ενώ γυναίκα είναι και η ίδια η Πρύτανις του Ιδρύματος.

Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Γ:35%, Α: 65%), το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο (Γ: 34,78%, Α:65,22%), το Πανεπιστήμιο Κρήτης (Γ:33,33%, Α:66,67%) και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (Γ:34%, Α: 66%).


Στον αντίποδα, στη χαμηλότερη θέση εκπροσώπησης γυναικών βρίσκεται το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης με ποσοστό 10,53% έναντι 89,47% ανδρών. Την πεντάδα υποεκπροσώπησης γυναικών συγκροτούν το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Γ:12%, Α:88%), το Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Γ:11,54%, Α:88,46%), το Πανεπιστήμιο Πειραιώς (Γ:13,33%, Α: 86,67%) και το Πολυτεχνείο Κρήτης (Γ:14,3%, Α:85,7%).

Συνολικά, παρατηρείται πως τα πανεπιστήμια κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, όπως Πάντειο, Χαροκόπειο ή ΕΑΠ, εμφανίζουν υψηλότερη γυναικεία παρουσία σε θέσεις ευθύνης. Αντίθετα, τα τεχνολογικά και πολυτεχνικά ιδρύματα (ΕΜΠ, Πολυτεχνείο Κρήτης) έχουν πολύ χαμηλή γυναικεία εκπροσώπηση.

Κατάταξη Πανεπιστημίων βάσει Ποσοστού Γυναικών σε Θέσεις Ευθύνης (Φθίνουσα σειρά)

Η γυναικεία παρουσία στα Πανεπιστήμια και οι προκλήσεις για την ισότηταΗ χαμηλή ποσόστωση γυναικών στις θέσεις ευθύνης, αποδίδεται από την Πρύτανι του Παντείου στο συνδυασμό δύο παραγόντων: στη διαθεσιμότητα των γυναικών υποψηφίων και στην επικρατούσα νοοτροπία. «Οι γυναίκες συχνά δεν ενδιαφέρονται ή δεν επιδιώκουν τέτοιες θέσεις λόγω κοινωνικών στερεοτύπων, βάσει των οποίων ο δημόσιος χώρος και οι ηγετικοί ρόλοι δεν τους ταιριάζουν», επισημαίνει η ίδια, εξηγώντας: «Αν και σε επίπεδο μελών ΔΕΠ η αναλογία μεταξύ ανδρών και γυναικών μπορεί να είναι 60-40 αντίστοιχα, συχνά οι γυναίκες δεν ενδιαφέρονται να διεκδικήσουν θέσεις κοσμήτορα ή προέδρου. Στην πράξη, διαπιστώνουμε ότι εξαιτίας της ανατροφής τους, θεωρούν πως πρέπει να ενδυθούν ρόλους, στους οποίους δεν περιλαμβάνεται η διεκδίκηση μίας ηγετικής θέσης – ένα πλάνο ζωής, που για τους άνδρες είναι το ‘αυτονόητο’. Από την άλλη, ακόμη κι όταν μία γυναίκα όντως έχει τη φιλοδοξία να διεκδικήσει μία θέση, τα στερεότυπα ορθώνονται μπροστά της ως εμπόδιο. Επιπλέον, αντίθετα με τους άνδρες, η γυναίκα πρέπει να αποδεικνύει συνεχώς ότι έχει τις ικανότητες να διεκδικήσει μία τέτοια θέση. Πρόκειται για βαθιά ριζωμένα στην ιστορία πρότυπα, επάνω στα οποία έχουν διαμορφωθεί οι κοινωνικοί ρόλοι. Η πρόοδος απαιτεί χρόνο και προσπάθεια», καταλήγει η κ.Κουλούρη.

Η συνάντηση των γυναικών στη Σύνοδο ΠρυτάνεωνΣτο πλαίσιο της πρόσφατης Συνόδου των Πρυτάνεων, η κ. Κουλούρη ως προεδρεύουσα, ανέλαβε την πρωτοβουλία για μία αμιγώς γυναικεία συνάντηση, στην οποία είχε προσκληθεί και η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη.

Προηγουμένως, η Πρύτανις είχε ζητήσει από όλα τα ελληνικά πανεπιστήμια να συγκεντρώσουν τα στοιχεία για την αναλογία ανδρών και γυναικών στα μέλη ΔΕΠ καθώς και σε θέσεις ευθύνης – Πρυτάνεις, Αντιπρυτάνεις, Κοσμήτορες, Πρόεδροι Τμημάτων, μέλη Συμβουλίου Διοίκησης – προκειμένου να γίνει μία ακριβής αποτύπωση της κατάστασης που επικρατεί στον ακαδημαϊκό χώρο. Τα αποτελέσματα ήταν τα αναμενόμενα. «Αν και η εικόνα παρουσιάζει μικρή βελτίωση τα τελευταία έτη, δεν καταγράφονται ιδιαίτερες μεταβολές. Το πρόβλημα παραμένει», σημειώνει η ίδια στο protothema.gr. «Η παρουσία της υπουργού, ήταν μια ευκαιρία να αναδείξουμε το θέμα. Άλλωστε κι εκείνη ως γυναίκα και ως νέα πολιτικός έχει βρεθεί αντιμέτωπη με συμπεριφορές που οφείλονται στο φύλο, έχει βιώσει την αμφισβήτηση ως προς τις ικανότητές της, όπως κι εμείς ως πανεπιστημιακοί. Η υπουργός έδειξε ενσυναίσθηση και ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θέμα. Συνυπέγραψε την πρόταση να αναζητήσουμε από κοινού πολιτικές ενδυνάμωσης των γυναικών. Να δούμε τί πρέπει να κάνουμε ώστε να είναι περισσότερες οι γυναίκες σε θέσεις ευθύνης», καταλήγει.

Αναφορικά με τα δεδομένα για την παρουσία των γυναικών σε ηγετικές θέσεις στα ΑΕΙ, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, η Πρύτανις του Παντείου Πανεπιστημίου, Καθηγήτρια Χριστίνα Κουλούρη υπογραμμίζει ότι «για να αξιολογηθούν σωστά (τα δεδομένα), πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι διαδικασίες ανάδειξης των οργάνων διοίκησης, οι οποίες διαφέρουν από χώρα σε χώρα». Σύμφωνα με την ίδια, «είναι δύο διαφορετικά πράγματα να υπάρχει γυναίκα υποψήφια, που δεν ψηφίζεται από την κοινότητα ή να μην διορίζει γυναίκα το Συμβούλιο Διοίκησης».

Τέλος, σχετικά με τη στάση των ανδρών συναδέλφων της, η κ. Κουλούρη αναφέρει ότι «συχνά δεν πιστεύουν ότι υπάρχει πρόβλημα, και θεωρούν ότι οι γυναίκες δεν θέλουν ή δεν μπορούν να προχωρήσουν». Ωστόσο, σημειώνει ότι υπάρχουν και θετικά παραδείγματα: «Έχει αυξηθεί ο αριθμός των γυναικών Αντιπρυτάνεων, κατόπιν συνειδητής επιλογής συναδέλφων Πρυτάνεων».

Οι προτάσεις

Στη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος που θα προάγει την ισότητα και την ενδυνάμωση των γυναικών, στοχεύουν οι προτεινόμενες λύσεις. Αφετηρία, πρέπει να είναι η αφύπνιση των συνειδήσεων προς αυτή την κατεύθυνση ενώ σημαντικό ρόλο θα παίξει και η εμπλοκή των ανδρών.

«Πρέπει να επενδύσουμε στην εκπαίδευση από τα πρώτα στάδια, ξεκινώντας από το νηπιαγωγείο, ώστε να αλλάξουμε τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που διαμορφώνουν τις αντιλήψεις των παιδιών», υπογραμμίζει η Πρύτανις του Παντείου.

Συνεχίζοντας, η ίδια προτείνει την ουσιαστική υποστήριξη των γυναικών: «Επειδή η τριετία είναι το απαραίτητο χρονικό διάστημα, που πρέπει να μεσολαβεί για την εξέλιξη από τη μία βαθμίδα στην επόμενη στο πανεπιστήμιο αλλά για μία γυναίκα με άδεια μητρότητας, ο χρόνος αυτός δεν μετράει, αυτό θα έπρεπε να αλλάξει ώστε να εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση. Ή προτείνεται να υπάρχει υποστήριξη για τη φροντίδα των παιδιών στο χώρο εργασίας – αυτό θα έπρεπε να ισχύει για όλες τις γυναίκες και όχι μόνο τις πανεπιστημιακούς. Επιπλέον, προκειμένου να μην αποθαρρύνονται οι γυναίκες από τις επαγγελματικές τους φιλοδοξίες λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων, θα ήταν καλό να διευκολύνεται η συμμετοχή τους σε συνέδρια ή οι εκπαιδευτικές άδειες για μεγαλύτερα διαστήματα. Μία σειρά από μικρές παρεμβάσεις, θα μπορούσαν να αλλάξουν την κατάσταση».

Τέλος, η Καθηγήτρια Κουλούρη προτείνει τη διοργάνωση σεμιναρίων συμβουλευτικής στα πανεπιστήμια, μέσω των οποίων θα καλλιεργείται σε φοιτητές και φοιτήτριες η φιλοδοξία και το όραμα - κυρίως στις κοπέλες, που ίσως να μην είχαν σκεφτεί καν τί θα μπορούσαν να κάνουν στην καριέρα τους. «Πρέπει να έχουν πρότυπα ρόλων οι νέες γυναίκες. Για παράδειγμα, είναι σημαντικό για τις φοιτήτριες, να δουν μία γυναίκα στη θέση Πρύτανη ή Αντιπρύτανη. Γιατί, μπορεί να σκεφτούν ‘μπορώ κι εγώ να τα καταφέρω αν το αποφασίσω’», θα πει η κ.Κουλούρη, η οποία, επίσης, υπογραμμίζει τη σημασία της λειτουργίας των Επιτροπών Ισότητας των Φύλων στα πανεπιστήμια. Στη συνέχεια, η ίδια επισημαίνει τη σημασία της εμπλοκής των ανδρών: «Είμαστε το μοναδικό πανεπιστήμιο, που το χαρτοφυλάκιο της ισότητας έχει ανατεθεί σε άνδρα – θεωρώ πως δεν είναι σωστό να συγκροτούν τις επιτροπές ισότητας αποκλειστικά γυναίκες. Αν περιχαρακωνόμαστε χωρίς να συμπεριλαμβάνουμε το άλλο μισό, δεν θα φτάσουμε πουθενά».

Η σύγκριση με άλλες χώρεςΜε βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα δεδομένα, μία συγκριτική εικόνα της παρουσίας των γυναικών σε θέσεις ευθύνης - διοίκηση, πρυτανικές αρχές, κοσμητείες - στην ανώτατη εκπαίδευση σε διεθνές επίπεδο, έχει ως ακολούθως:

Χώρα Γυναίκες σε θέσεις ευθύνης στα ΑΕΙ

Ελλάδα: 23% (σε θέσεις ευθύνης)

ΕΕ μέσος όρος: 26% γυναίκες σε πρυτανικές ή ανώτατες θέσεις

Ισπανία: 25–28% σε διοικητικές θέσεις, αλλά tinanantsou.blogspot.gr
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ