2018-08-27 16:02:45
Φωτογραφία για Κομισιόν και κυβερνήσεις άφησαν έξω από το δίχτυ του PNR τα ιδιωτικά τζετ
Στο προχθεσινό πρώτο μέρος της έρευνας του Investigate Europe (www.investigate-europe.eu), είδαμε πώς η Ε.Ε., έπειτα από υπερδεκαετή μάχη και εκμεταλλευόμενη την ανασφάλεια στις

ευρωπαϊκές κοινωνίες από την ισλαμιστική τρομοκρατία, κατάφερε να περάσει την οδηγία του PNR: Από τον Μάιο 2018, τα δεδομένα των επιβατών που πετούν από και προς την Ευρώπη, αλλά σε μεγάλο βαθμό όλων των εσωτερικών πτήσεων, θα αποθηκεύονται από τις εθνικές Αρχές και θα διαβιβάζονται, εφόσον ζητηθεί, στις Αρχές των άλλων χωρών της Ε.Ε., αλλά και στις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα, όπως είδαμε, το έργο έχει αναλάβει η άγνωστη ΔΙΔΑΠ, η υπηρεσία πληροφοριών της ΕΛ.ΑΣ., που αυτονομήθηκε από την ΕΥΠ και η οποία έχει ως βασικό της έργο τις «νόμιμες» υποκλοπές.

Κατά την Κομισιόν, το σύστημα PNR είναι «κρίσιμο» και «απαραίτητο» στον αγώνα «κατά της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος». Κατά τους επικριτές του, είναι «παράνομο», «κανείς δεν έχει αποδείξει τη χρησιμότητά του» και δεν είναι τίποτα άλλο από ένα «δίχτυ μαζικής παρακολούθησης».


Κι όμως, αυτό το ακριβό high tech δίχτυ έχει τρύπες. Δεν πρόκειται για ατύχημα, αλλά για παραθυράκι στο οικοδόμημα της οδηγίας, το οποίο αρχικά εντόπισαν και έκλεισαν ορισμένοι ευρωβουλευτές, πριν επανέλθουν η Κομισιόν και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να το ανοίξουν ξανά.

Ενα μικρό παραθυράκι

Ας πιάσουμε το νήμα από τη στιγμή που το ζήτημα της τρύπας στο δίχτυ έρχεται για πρώτη φορά στην επιφάνεια. Βρισκόμαστε στις αρχές του 2015. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις, τον Ιανουάριο, στο Παρίσι αλλάζουν τα δεδομένα, ώστε το σύστημα PNR να επανέλθει στην ατζέντα. Τον Απρίλιο 2015, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υπό την πίεση κρατών όπως η Γαλλία, αλλά και λόγω του κλίματος στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, δέχεται να ξανασυζητήσει την υπό πρόταση οδηγία.

Ορισμένοι ευρωβουλευτές διαπίστωσαν μια σχετική αοριστία στον τρόπο που η Κομισιόν όριζε το εύρος τής υπό συζήτηση οδηγίας: Ποιες κατηγορίες πτήσεων αφορά το PNR; Ποιοι οφείλουν να διαβιβάζουν στις Αρχές τα στοιχεία των επιβατών; Στην πρόταση της Κομισιόν δεν υπήρχε σαφής αναφορά ότι το PNR θα αφορά και τις ιδιωτικές πτήσεις (πτήσεις με τζετ). Ελειπε, επίσης, η αναφορά στην υποχρέωση των tour operators να διαβιβάζουν στις Αρχές τα στοιχεία για τις ναυλωμένες πτήσεις.

Πώς εξαφανίζεις ιδιωτικά τζετ

Επρόκειτο για αοριστία, για σφάλμα ή για συνειδητή παράλειψη; Οι ευρωβουλευτές υπέβαλαν τροπολογίες για να θεραπευτεί το πρόβλημα. Ανάμεσά τους η Πορτογαλίδα Ανα Γκόμες, η οποία, με την τροπολογία 31 που κατατέθηκε στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων (AFET), ζήτησε στο εύρος της οδηγίας να συμπεριληφθούν οι ναυλωμένες πτήσεις και τα ιδιωτικά αεροπλάνα.

Ετσι, στις 7 Σεπτεμβρίου 2015, η «Δεύτερη Εκθεση» του Ευρωκοινοβουλίου πήρε τον δρόμο -ως είθισται- για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Εκεί οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. τοποθετούνται επί της πρότασης της Κομισιόν, όπως αυτή έχει τροποποιηθεί από το Ευρωκοινοβούλιο. Οι τροπολογίες των ευρωβουλευτών συζητούνται και αναλόγως υιοθετούνται ή απορρίπτονται.

Και τότε κάτι περίεργο συνέβη. Στο τελικό κείμενο της οδηγίας, δεν πέρασε καμία από τις τροπολογίες που έκλεινε την τρύπα στο δίχτυ. Τα παραθυράκια άνοιξαν ξανά.

Το μαύρο κουτί του Τρίλογου

Τι ακριβώς συνέβη, δεν το γνωρίζουμε. Και αυτό γιατί η διαδικασία που ακολουθήθηκε είναι ο περίφημος, αλλά και άγνωστος στο ευρύ κοινό Τρίλογος. Ο τρίλογος ή τριάλογος (trilogue ή trialogue) είναι μια διαδικασία διαπραγματεύσεων, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι από τους τρεις θεσμούς που διαμορφώνουν τη νομοθεσία της Ε.Ε.: την Κομισιόν, το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Υπάρχει, όμως, ένας αστερίσκος, ένα «αλλά»: Οι διαπραγματεύσεις του τρίλογου είναι μυστικές! Πρακτικά δεν κρατούνται. Το μόνο που γίνεται γνωστό είναι τα αποτελέσματά του. Για να δοθεί μια εικόνα του μεγέθους της αδιαφάνειας που επικρατεί στον πυρήνα της Ε.Ε., το 70%-80% της νομοθετικής παραγωγής της Ενωσης προχωρά μέσα από τη διαδικασία του τρίλογου Γνωρίζουμε, λοιπόν, πως έλαβαν χώρα πέντε συναντήσεις τρίλογου, γνωρίζουμε και τις ημερομηνίες, αλλά όχι τι διημείφθη. Η αδιαφάνεια του τρίλογου μας υποχρεώνει να αναζητήσουμε τις απαντήσεις στα θραύσματα διαφάνειας γύρω από αυτόν.

Διπρόσωπο παιχνίδι

Εγγραφο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με ημερομηνία 2 Δεκεμβρίου 2015 αναφέρει πως ο τρίλογος κατέληξε σε ένα «πακέτο συμβιβασμού». Σε αυτό δεν γίνεται καμία αναφορά στις ιδιωτικές πτήσεις, συνάγεται, συνεπώς, πως η τροπολογία της Γκόμες δεν έγινε δεκτή.

Ως προς την άλλη εξαίρεση (αυτή των ναυλωμένων πτήσεων και των tour operators), οι ίδιες οι κυβερνήσεις έκαναν το παν, για να καθησυχάσουν την κοινή γνώμη της χώρας τους πως δεν άφησαν κανένα παραθυράκι ανοιχτό:

Στις 15 Δεκεμβρίου 2015, τα κράτη-μέλη υπέγραψαν μια κοινή δήλωση, με την οποία δεσμεύονταν πως θα εφαρμόσουν το PNR και στους tour operators. Νωρίτερα, στις 4 Δεκεμβρίου από τις Βρυξέλλες, κατά την έξοδό του από το Συμβούλιο, ο Γάλλος υπουργός Εσωτερικών, Μπερνάρ Καζνέβ, διαβεβαίωσε με πολύ στόμφο τα ΜΜΕ ότι οι ναυλωμένες πτήσεις δεν εξαιρέθηκαν.

Ποιος σκότωσε τις τροπολογίες;

Επρόκειτο για καθαρή (εσκεμμένη;) παραπληροφόρηση. Το επίσημο κείμενο, στο οποίο οι κυβερνήσεις (συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας) μόλις είχαν συμφωνήσει, έλεγε ρητώς πως η οδηγία «επιτρέπει αλλά δεν υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να συμπεριλάβουν στον εθνικό νόμο» τους tour operators...

Ποιος, όμως, σκότωσε τις τροπολογίες; Ποιος άνοιξε ξανά τα παραθυράκια;

Σύμφωνα με απάντηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στο Investigate Europe, στην εσωτερική (εντός του Συμβουλίου) διαπραγμάτευση που έγινε στις 15 Οκτωβρίου 2015, τις τροπολογίες απέρριψε η «μεγάλη πλειοψηφία των κυβερνήσεων», επικαλούμενη «τεχνικές δυσκολίες» και την έλλειψη «μελέτης επιπτώσεων». Οσο για τις ιδιωτικές πτήσεις, δεν υπάρχει κανένα ίχνος στα επίσημα έγγραφα που να δείχνει πως το θέμα συζητήθηκε στον τρίλογο ή στο Συμβούλιο.

«Κάναμε σκληρό λόμπινγκ»

Το Investigate Europe έχει on the record δηλώσεις τόσο από το λόμπι των ιδιωτικών αεροπλάνων (EBAA) όσο και από το λόμπι των tour operators (ECTAA), που λένε ευθέως πως έκαναν λόμπινγκ, προκειμένου τα μέλη τους να εξαιρεθούν από την οδηγία.

Ως προς την εξαίρεση των ιδιωτικών πτήσεων, η EBAA (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ιδιωτικής Αεροπορίας) με δήλωσή της στο Investigate Europe αναφέρει πως, επειδή εντόπισε «ελλείψεις στη νομοθεσία», πράγματι ζήτησε «από την Ε.Ε. να επιτρέψει την εξαίρεση της κοινότητας της ιδιωτικής αεροπλοΐας [BizAv community] για πτήσεις που αφορούν αεροσκάφη με λιγότερους από 19 επιβάτες».

Ως προς την εξαίρεση των ναυλωμένων πτήσεων, η ευρωπαϊκή συνομοσπονδία ECTAA λέει ανοιχτά ότι προσπάθησε να εμποδίσει την υπαγωγή των μελών της στην οδηγία. Επιπροσθέτως, η ECTAA ζήτησε από τα μέλη της εγρήγορση, ώστε το εύρος της οδηγίας να μην επεκταθεί από τα εθνικά κοινοβούλια.

«Κυβερνήσεις υπό αιχμαλωσία»

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των Σουηδών. Η επικεφαλής της SRF (σουηδική ομοσπονδία tour operators), Ανα Λένχαμερ, είπε στο Investigate Europe: «Κάναμε σκληρό λόμπινγκ, ώστε το PNR να μην εφαρμοστεί στους tour operators στον σουηδικό νόμο, και αυτό τελικά επιτεύχθηκε. [...]». Πάντως, οι tour operators επιμένουν (και είναι αρκετά πειστικοί) ότι δεν έχει νόημα να υπάγονται στο PNR, διότι τα στοιχεία που αυτοί κατέχουν ούτως ή άλλως διαβιβάζονται από τους αερομεταφορείς στις Αρχές.

Η Ανα Γκόμες, η Πορτογαλίδα ευρωβουλευτής των Σοσιαλιστών & Δημοκρατών, είπε στο Investigate Europe πως το παραθυράκι δημιουργήθηκε «ξεκάθαρα για να ωφεληθούν οι πιο πλούσιοι, αυτοί που έχουν το προνόμιο να ταξιδεύουν με ιδιωτικά τζετ. Εχουμε κυβερνήσεις “υπό αιχμαλωσία”. Γνωρίζουν πολύ καλά πως έτσι γίνεται ξέπλυμα χρήματος, κι όμως το αφήνουν να συμβεί».

Στο ίδιο μήκος κύματος ο Σουηδός βουλευτής Καρλ Σλίτερ, ο οποίος ψήφισε εναντίον του PNR. «Οι πρώτοι που βρίσκουν παραθυράκια στους νόμους είναι οι εγκληματίες. Η εξαίρεση στο θεσμικό πλαίσιο του PNR μειώνει ακόμα περαιτέρω την αποτελεσματικότητα του νόμου. Αν θέλουμε να είναι αποτελεσματικός, όλοι πρέπει να υπόκεινται σε αυτόν. Αλλά αυτός ο νόμος εξαρχής είναι μη αποτελεσματικός».

Αλλοι ευρωβουλευτές εκφράζουν επιφυλάξεις γι' αυτή την οπτική. Η Σουηδέζα Αννα Χεντ δεν θεωρεί πως η οδηγία μπορεί να λειτουργήσει ως δούρειος ίππος («back door»). Αντιστοίχως, η Γερμανίδα Μπιργκίτε Σίπελ δεν υποστήριξε τις τροπολογίες, αφού θεωρούσε ούτως ή άλλως όλο το πακέτο PNR «ασύμβατο με τα θεμελιώδη ευρωπαϊκά δικαιώματα».

Η Europol εκθέτει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Μένει ένα εύλογο ερώτημα: Χύσαμε τόσο μελάνι για να αφηγηθούμε την ιστορία του... παραθυρακίου. Και τι πειράζει όμως που τα ιδιωτικά τζετ έμειναν εκτός PNR; Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με πηγές του Ευρωκοινοβουλίου, ένα από τα επιχειρήματα που διατυπώθηκαν στη διαπραγμάτευση ήταν πως δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αποδείξεις ότι οι ιδιωτικές πτήσεις χρησιμοποιούνται για εγκληματικούς σκοπούς.

Οι αξιωματούχοι της Ε.Ε. δεν έχουν παρά να ρίξουν μια ματιά τι λέει για το θέμα η ίδια η Europol. Κατά την ευρωπαϊκή αστυνομία, τα ιδιωτικά τζετ χρησιμοποιούνται για «να διακινούνται λαθραία μετρητά, διαμάντια, ναρκωτικά, όπλα και άνθρωποι».

Εταίροι της «Εφ.Συν.» σε 8 χώρες της Ευρώπης

Εκτός από την «Εφημερίδα των Συντακτών», η έρευνα δημοσιεύεται παράλληλα από τους εταίρους του Investigate Europe σε όλη την Ευρώπη: Der Tagesspiegel (Γερμανία), Le Journal Du Dimanche (Γαλλία), Corriere Della Sera (Ιταλία), InfoLibre (Ισπανία), Diario Do Noticias (Πορτογαλία), Klassekampen και Aftenbladet (Νορβηγία), Gazeta Wyborcza (Πολωνία), Knack (Βέλγιο).

Την έρευνα έκαναν οι: Ινγκεμποργκ Ελίασεν (Νορβηγία), Ελίζα Σιμάντκε (Γερμανία), Νικόλας Λεοντόπουλος (Ελλάδα), Μαρία Ματζόρε (Ιταλία), Λεϊλά Μινιανό (Γαλλία), Κρίνα Μπόρος (Ρουμανία/Βρετανία), Πάουλο Πένια (Πορτογαλία), Χάραλντ Σούμαν (Γερμανία), Βόιτσεκ Τσίεζλα (Πολωνία).

► Δείτε το video-animation του Investigate Europe σχετικά με τα ιδιωτικά τζετ

efsyn.gr
_
VIDEO
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ