2013-05-26 13:15:43
Γράφει ο Τάκης Χατζηδημητρίου, Πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτιστικής Κληρονομιάς, πρώην βουλευτής
Nέα σύννεφα πάνω από την Κύπρο. Φυσικά εκείνο που κυριαρχεί είναι η οικονομική κρίση. Όχι απλά οικονομική κρίση, αλλά κατάρρευση ενός συστήματος και ενός τρόπου ζωής. Παρενέργεια του κυπριακού μνημονίου είναι και ο κλονισμός του κύρους του νέου προέδρου Νίκου Αναστασιάδη λίγες μέρες μετά την εντυπωσιακή εκλογή του. Οι Ευρωπαίοι εταίροι αντιμετώπισαν την κρίση ως καθαρά λογιστική πράξη, χωρίς να λάβουν υπόψη τη διασύνδεσή της με το κυπριακό και τη γεωστρατηγική σημασία της Κύπρου στη φλεγόμενη Ανατολική Μεσόγειο.
Πέραν αυτών υπάρχουν και οι μελλούμενες κρίσεις. Αυτές που συνδέονται με το φυσικό αέριο. Πόσο είναι σε θέση η Κυπριακή Δημοκρατία να προστατεύσει τα συμφέροντά της στην ΑΟΖ; Οι μεγαλόστομες δηλώσεις δε λείπουν, το ερώτημα όμως παραμένει: Η Κύπρος πώς θα μπορέσει να αξιοποιήσει το φυσικό της πλούτο αν η Τουρκία θελήσει να δημιουργήσει ένταση στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ;
Και όλα αυτά η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να τα αντιμετωπίσει μόνη. Η κρίση αποκάλυψε ότι η Κύπρος δεν μπορεί να περιμένει βοήθεια από πουθενά. Η Ρωσία την αρνήθηκε γιατί τα συμφέροντά της είναι πιο σύνθετα, τόσο με την Ε.Ε. όσο και με την Τουρκία.
Η προοπτική που κάποιοι καλλιεργούσαν με ιδιαίτερη επιμονή για άξονα Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ κατέρρευσε ακριβώς τις μέρες της κρίσης με τη βελτίωση των σχέσεων του Ισραήλ με την Τουρκία. Το Ισραήλ, χωρίς να έχει ακόμη αποκαλύψει τις προθέσεις του, είναι φανερό ότι προωθεί πολιτική σχέσεων και με τις δύο χώρες χωρίς απόλυτη δέσμευση με καμιά από τις δυο.
Και όχι μόνο αυτά. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζων Κέρι, καλεί τον Κύπριο υπουργό Εξωτερικών στην Ουάσιγκτον και του τονίζει ότι η χώρα του ενδιαφέρεται για την επίλυση του Κυπριακού και ότι είναι διατεθειμένος να έλθει στην Κύπρο για να υποβοηθήσει στην προώθηση της διαδικασίας. Εκείνο που ενδιαφέρει τις ΗΠΑ είναι η σταθεροποίηση στην Ανατολική Μεσόγειο. Η πιθανή εκδήλωση νέας κρίσης με επίκεντρο την Κύπρο θα είναι ό,τι το χειρότερο για τις ΗΠΑ, αλλά και για την Ε.Ε., γιατί θα επεκτείνει τη μεσανατολική κρίση ως την καρδιά της Ε.Ε.
Όμως αυτήν την περίοδο εμφανίζεται και η Τουρκία να ζητά διευθέτηση του κυπριακού για τους δικούς της λόγους. Δεν ήταν ούτε τυχαία ούτε περιστασιακή η αναφορά στο κυπριακό από τον Τούρκο πρωθυπουργό Ερντογάν στη συνάντηση που είχε με τον Αμερικανό πρόεδρο, Μπάρακ Ομπάμα. Για να εξελιχτεί η Τουρκία σε περιφερειακό ενεργειακό κέντρο χρειάζεται και τη ρύθμιση του κυπριακού.
Και ο κατάλογος των παραγόντων που επηρεάζουν τις κυπριακές εξελίξεις δεν τελειώνει εδώ. Είναι πια σαφής η πρόθεση τόσο της Γερμανίας όσο και της Γαλλίας να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία και να προωθήσουν τις διαπραγματεύσεις Ε.Ε. - Τουρκίας. Πώς αυτό όμως μπορεί να γίνει αν εξακολουθεί η Κύπρος να παρεμβάλλει εμπόδια; Το σίγουρο είναι ότι μια σύγκρουση της Κύπρου με τις ισχυρές χώρες της Ε.Ε. δε θα εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της, ιδιαίτερα κάτω από τις σημερινές συνθήκες.
Η κρίση γίνεται πιο επώδυνη τη στιγμή που προστίθεται σε όσα το παρελθόν μας κληρονόμησε. Μόνο όσοι εθελοτυφλούν δεν αντιλαμβάνονται ότι η χρονιότητα του προβλήματος εδραιώνει τα τετελεσμένα της κατοχής και οδηγεί σε απώλεια εδάφους σε όλους τους τομείς, εσωτερικούς, διεθνείς, νομικούς και διπλωματικούς. Όπως έλεγε, σε ιδιωτικές του συνομιλίες με Κυπρίους, ο πρόωρα χαμένος καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου, Γιώργος Παπαδημητρίου «Και ο χρόνος δημιουργεί δίκαιο». Και αυτό είναι πια το δίκαιο των κατοχικών δεδομένων, που με τις τελευταίες αποφάσεις του ΕΔΑΔ γίνεται όλο και πιο φανερό.
Ενώ συμβαίνουν όλα αυτά το πολιτικό μας σύστημα, αγκυλωμένο μέσα σε νοοτροπίες απορριπτισμού και αναζήτησης μιας ιδανικής λύσης, όσο περνά ο καιρός απομακρύνεται όλο και περισσότερο από την πραγματικότητα. Δημιουργεί αχρείαστες εντάσεις, ιδιαίτερα με τα Ηνωμένα Έθνη. Τα ΜΜΕ επιδίδονται σε εξοντωτική επίθεση εναντίον του εκπροσώπου του γενικού γραμματέα Αλεξάντερ Ντάουνερ. Έγκυρη πηγή των Ηνωμένων Εθνών εξέφραζε την απελπισία του για την κατάσταση και προσέθετε ότι: «γράφονται πολλά συκοφαντικά για τον Αλεξάντερ Ντάουνερ, όμως τα Ηνωμένα Έθνη δε συνηθίζουν να κινούν αγωγές για λίβελλο».
Υπάρχει χρονικό όριο στη ρύθμιση; Η πολιτική ηγεσία και ο πρόεδρος Αναστασιάδης, απορροφημένοι ολοκληρωτικά με την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, ζητούν αναβολή στην αντιμετώπιση του κυπριακού. Για πόσο όμως καιρό; Αν είναι να γίνει κάτι αυτό πρέπει να συμβεί στο τέλος του 2013 ή, το αργότερο αρχές του 2014. Έπειτα η Τουρκία μπαίνει σε τρεις αλληλοδιάδοχές εκλογικές διαδικασίες, δημοτικές, προεδρικές και δημοψήφισμα για το νέο σύνταγμα.
Η ώρα που ο Νίκος Αναστασιάδης θα αποδείξει αν θα είναι ο ηγέτης της λύσης πλησιάζει. Τα μηνύματα της ιστορίας δεν έρχονται όπως τα θέλουμε και την ώρα που τα θέλουμε. Η ανταπόκριση σε αυτά είναι που ξεχωρίζει τους ηγέτες με την ανάληψη των αναγκαίων ευθυνών. Δύσκολων και όχι σπάνια οδυνηρών για τους ηγέτες ευθυνών, όμως η Κύπρος αυτό χρειάζεται σήμερα, ηγέτη που θα αξιοποιήσει τη συνάντηση συμφερόντων, μικρών και μεγάλων χωρών, που ευνοούν τη διατήρηση της Κύπρου ως ανεξάρτητο κράτος στην Ανατολική Μεσόγειο.
ΗΜΕΡΗΣΙΑ
InfoGnomon
Nέα σύννεφα πάνω από την Κύπρο. Φυσικά εκείνο που κυριαρχεί είναι η οικονομική κρίση. Όχι απλά οικονομική κρίση, αλλά κατάρρευση ενός συστήματος και ενός τρόπου ζωής. Παρενέργεια του κυπριακού μνημονίου είναι και ο κλονισμός του κύρους του νέου προέδρου Νίκου Αναστασιάδη λίγες μέρες μετά την εντυπωσιακή εκλογή του. Οι Ευρωπαίοι εταίροι αντιμετώπισαν την κρίση ως καθαρά λογιστική πράξη, χωρίς να λάβουν υπόψη τη διασύνδεσή της με το κυπριακό και τη γεωστρατηγική σημασία της Κύπρου στη φλεγόμενη Ανατολική Μεσόγειο.
Πέραν αυτών υπάρχουν και οι μελλούμενες κρίσεις. Αυτές που συνδέονται με το φυσικό αέριο. Πόσο είναι σε θέση η Κυπριακή Δημοκρατία να προστατεύσει τα συμφέροντά της στην ΑΟΖ; Οι μεγαλόστομες δηλώσεις δε λείπουν, το ερώτημα όμως παραμένει: Η Κύπρος πώς θα μπορέσει να αξιοποιήσει το φυσικό της πλούτο αν η Τουρκία θελήσει να δημιουργήσει ένταση στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ;
Και όλα αυτά η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να τα αντιμετωπίσει μόνη. Η κρίση αποκάλυψε ότι η Κύπρος δεν μπορεί να περιμένει βοήθεια από πουθενά. Η Ρωσία την αρνήθηκε γιατί τα συμφέροντά της είναι πιο σύνθετα, τόσο με την Ε.Ε. όσο και με την Τουρκία.
Η προοπτική που κάποιοι καλλιεργούσαν με ιδιαίτερη επιμονή για άξονα Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ κατέρρευσε ακριβώς τις μέρες της κρίσης με τη βελτίωση των σχέσεων του Ισραήλ με την Τουρκία. Το Ισραήλ, χωρίς να έχει ακόμη αποκαλύψει τις προθέσεις του, είναι φανερό ότι προωθεί πολιτική σχέσεων και με τις δύο χώρες χωρίς απόλυτη δέσμευση με καμιά από τις δυο.
Και όχι μόνο αυτά. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζων Κέρι, καλεί τον Κύπριο υπουργό Εξωτερικών στην Ουάσιγκτον και του τονίζει ότι η χώρα του ενδιαφέρεται για την επίλυση του Κυπριακού και ότι είναι διατεθειμένος να έλθει στην Κύπρο για να υποβοηθήσει στην προώθηση της διαδικασίας. Εκείνο που ενδιαφέρει τις ΗΠΑ είναι η σταθεροποίηση στην Ανατολική Μεσόγειο. Η πιθανή εκδήλωση νέας κρίσης με επίκεντρο την Κύπρο θα είναι ό,τι το χειρότερο για τις ΗΠΑ, αλλά και για την Ε.Ε., γιατί θα επεκτείνει τη μεσανατολική κρίση ως την καρδιά της Ε.Ε.
Όμως αυτήν την περίοδο εμφανίζεται και η Τουρκία να ζητά διευθέτηση του κυπριακού για τους δικούς της λόγους. Δεν ήταν ούτε τυχαία ούτε περιστασιακή η αναφορά στο κυπριακό από τον Τούρκο πρωθυπουργό Ερντογάν στη συνάντηση που είχε με τον Αμερικανό πρόεδρο, Μπάρακ Ομπάμα. Για να εξελιχτεί η Τουρκία σε περιφερειακό ενεργειακό κέντρο χρειάζεται και τη ρύθμιση του κυπριακού.
Και ο κατάλογος των παραγόντων που επηρεάζουν τις κυπριακές εξελίξεις δεν τελειώνει εδώ. Είναι πια σαφής η πρόθεση τόσο της Γερμανίας όσο και της Γαλλίας να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία και να προωθήσουν τις διαπραγματεύσεις Ε.Ε. - Τουρκίας. Πώς αυτό όμως μπορεί να γίνει αν εξακολουθεί η Κύπρος να παρεμβάλλει εμπόδια; Το σίγουρο είναι ότι μια σύγκρουση της Κύπρου με τις ισχυρές χώρες της Ε.Ε. δε θα εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της, ιδιαίτερα κάτω από τις σημερινές συνθήκες.
Η κρίση γίνεται πιο επώδυνη τη στιγμή που προστίθεται σε όσα το παρελθόν μας κληρονόμησε. Μόνο όσοι εθελοτυφλούν δεν αντιλαμβάνονται ότι η χρονιότητα του προβλήματος εδραιώνει τα τετελεσμένα της κατοχής και οδηγεί σε απώλεια εδάφους σε όλους τους τομείς, εσωτερικούς, διεθνείς, νομικούς και διπλωματικούς. Όπως έλεγε, σε ιδιωτικές του συνομιλίες με Κυπρίους, ο πρόωρα χαμένος καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου, Γιώργος Παπαδημητρίου «Και ο χρόνος δημιουργεί δίκαιο». Και αυτό είναι πια το δίκαιο των κατοχικών δεδομένων, που με τις τελευταίες αποφάσεις του ΕΔΑΔ γίνεται όλο και πιο φανερό.
Ενώ συμβαίνουν όλα αυτά το πολιτικό μας σύστημα, αγκυλωμένο μέσα σε νοοτροπίες απορριπτισμού και αναζήτησης μιας ιδανικής λύσης, όσο περνά ο καιρός απομακρύνεται όλο και περισσότερο από την πραγματικότητα. Δημιουργεί αχρείαστες εντάσεις, ιδιαίτερα με τα Ηνωμένα Έθνη. Τα ΜΜΕ επιδίδονται σε εξοντωτική επίθεση εναντίον του εκπροσώπου του γενικού γραμματέα Αλεξάντερ Ντάουνερ. Έγκυρη πηγή των Ηνωμένων Εθνών εξέφραζε την απελπισία του για την κατάσταση και προσέθετε ότι: «γράφονται πολλά συκοφαντικά για τον Αλεξάντερ Ντάουνερ, όμως τα Ηνωμένα Έθνη δε συνηθίζουν να κινούν αγωγές για λίβελλο».
Υπάρχει χρονικό όριο στη ρύθμιση; Η πολιτική ηγεσία και ο πρόεδρος Αναστασιάδης, απορροφημένοι ολοκληρωτικά με την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, ζητούν αναβολή στην αντιμετώπιση του κυπριακού. Για πόσο όμως καιρό; Αν είναι να γίνει κάτι αυτό πρέπει να συμβεί στο τέλος του 2013 ή, το αργότερο αρχές του 2014. Έπειτα η Τουρκία μπαίνει σε τρεις αλληλοδιάδοχές εκλογικές διαδικασίες, δημοτικές, προεδρικές και δημοψήφισμα για το νέο σύνταγμα.
Η ώρα που ο Νίκος Αναστασιάδης θα αποδείξει αν θα είναι ο ηγέτης της λύσης πλησιάζει. Τα μηνύματα της ιστορίας δεν έρχονται όπως τα θέλουμε και την ώρα που τα θέλουμε. Η ανταπόκριση σε αυτά είναι που ξεχωρίζει τους ηγέτες με την ανάληψη των αναγκαίων ευθυνών. Δύσκολων και όχι σπάνια οδυνηρών για τους ηγέτες ευθυνών, όμως η Κύπρος αυτό χρειάζεται σήμερα, ηγέτη που θα αξιοποιήσει τη συνάντηση συμφερόντων, μικρών και μεγάλων χωρών, που ευνοούν τη διατήρηση της Κύπρου ως ανεξάρτητο κράτος στην Ανατολική Μεσόγειο.
ΗΜΕΡΗΣΙΑ
InfoGnomon
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
