2013-09-18 12:30:16
Σε τι κατάσταση βρίσκεται η Ελλάδα; Η κυβέρνηση Σαμαρά συνεχίζει στο ίδιο μοτίβο. Χωρίς κανένα πραγματικό στοιχείο, κανένα ενθαρρυντικό σημάδι εκτός από τη συνεχιζόμενη κατακόρυφη πτώση όλων των ζωτικών δεικτών της ελληνικής οικονομίας, συνεχίζει να μιλά για «ανάκαμψη τον άλλο χρόνο». Κι όποιος παίρνει σουπερμαντολίνη ηλιθιότητας που σερβίρουν ακατάσχετα τα μέσα μαζικής αποβλάκωσης, ας τον πιστέψει.
Οι κυβερνώντες ψάχνουν εναγωνίως για καλά νέα από μια οικονομία που πνέει τα λοίσθια, την ίδια ώρα που οι νεκρόφιλοι της τρόικας συνεχίζουν να την βιάζουν ακατάπαυστα. Έτσι έχουμε και τραγελαφικά περιστατικά. Όπως εκείνο με τον ανεκδιήγητο υπουργό εργασίας Βρούτση, ο οποίος βγήκε μόλις πριν μια εβδομάδα και μας παρουσίασε περιχαρής – μ’ αυτό το σπιρτόζο βλέμμα της στρουθοκαμήλου που πάσχει από ηλίαση – ότι το ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων του 7μήνου του 2013 βρέθηκε θετικό. Κι επομένως στο πρώτο επτάμηνο του 2013 αυξήθηκαν οι θέσεις εργασίας κατά 108 χιλιάδες! Τον βαράς, κύριε πρόεδρε, ή δεν τον βαράς; Όπως λέει και το γνωστό ανέκδοτο.
Πριν πετεινός λαλήσαι τρις η ΕΛΣΤΑΤ βγήκε και ανακοίνωσε ότι τον Ιούνιο οι άνεργοι έσπασαν το φράγμα του 1.400.000. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ Οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 174.709 άτομα σε σχέση με τον Ιούνιο του 2012 (αύξηση 14,2%) και κατά 20.254 άτομα σε σχέση με το Μάιο του 2013 (αύξηση 1,5%). Το επίσημο ποσοστό ανεργίας έκλεισε στο 27,9%, έναντι 27,6% το Μάιο και 24,6% τον Ιούνιο του 2012 (ήτοι αύξηση 14% σ' ένα χρόνο). Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο ανεργίας που έχει καταγραφεί από το 2006, οπότε η ΕΛΣΤΑΤ παρέχει στοιχεία σε μηνιαία βάση, και παραμένει υπερδιπλάσιο της ευρωζώνης, στην οποία το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε τον Ιούλιο στο 12,1%. Αποτελεί επίσης το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας όχι μόνο σ’ ολόκληρη την μεταπολίτευση, αλλά από το 1960 και έπειτα. Τυχαίο, σύμπτωση, ή παράδοξο; Τίποτε απ’ όλα αυτά. Αναγκαία συνέπεια της επέμβασης των δανειστών και της τρόικας στην Ελλάδα.
Η ανεργία στην Ελλάδα έχει υπερτριπλασιαστεί από το 2008, όταν η χώρα εισήλθε σε ύφεση με την οικονομία να έχει συρρικνωθεί κατά το ένα πέμπτο στο ίδιο διάστημα. Μόνο που αυτό δεν είναι φυσιολογικό, ούτε αποτέλεσμα γενικά της ύφεσης. Τόσο η συνεχιζόμενη ύφεση, όσο και η εκτόξευση της ανεργίας οφείλονται πρωτίστως στις πολιτικές που εφαρμόζονται από την κυβέρνηση και επιβάλλονται από την τρόικα.
Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν είναι φυσιολογικές συνέπειες μιας αόριστης και απροσδιόριστης ύφεσης. Ούτε η ανεργία είναι μια δυστυχής σύμπτωση. «Προφανώς είναι απογοητευτικό το ποσοστό, αν και τα πρόσφατα στοιχεία για την ετήσια μεταβολή στην απασχόληση και τις νέες προσλήψεις στον ιδιωτικό τομέα ίσως φθάνουν στο ανώτατο σημείο του κύκλου τους», σχολίασε στο Reuters ο Πλάτων Μονοκρούσος, οικονομολόγος στην Eurobank, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά ότι οι αναλυτές οικονομικών των τραπεζών είναι ένα μακάβριο μίγμα τσαρλατάνων και ασυνείδητων του περίεργου αυτού είδους.
Μη μου τους κύκλους τάραττε Ποιον κύκλο κ. Μονοκρούσο; Που τον είδες τον κύκλο; Πρόκειται για πρωτοφανή κλιμάκωση που οφείλεται στην εφαρμοζόμενη περιοριστική πολιτική και τη συντριβή της αγοράς εργασίας. Έλεος! Ακόμη και η χυδαία απολογητική έχει τα όριά της.
Για να καταλάβουμε την κατακόρυφη πτώση της οικονομίας και το γιατί δεν πρόκειται να ανακάμψει η ανεργία, ούτε η οικονομία πρέπει να δούμε τα στοιχεία για τις επενδύσεις. Μιλάμε για ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου, δηλαδή πραγματικές επενδύσεις κι όχι εικονικές με αγορές μετοχών, ή άλλων τίτλων. Οι επενδύσεις ως % του ΑΕΠ στην Ελλάδα για το έτος 2013 είναι 13.198%. Αυτό καθιστά την Ελλάδα Νο 164 στην παγκόσμια κατάταξη, σύμφωνα με το επίπεδο των επενδύσεων ως % του ΑΕΠ για το έτος 2013. Μέσος όρος των επενδύσεων στον κόσμο ως % του ΑΕΠ είναι 22,20%. Η Ελλάδα είναι 9 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερες από τον μέσο όρο.
Κατά το προηγούμενο έτος, το 2012, ο επενδύσεις ως % του ΑΕΠ για την Ελλάδα ήταν 13,60%. Οι εκτιμήσεις είναι ότι οι επενδύσεις ως % του ΑΕΠ για την Ελλάδα το 2013 θα είναι 2,92% λιγότερο από ό,τι ήταν το 2012. Έχουμε ακόμη μεγάλη κατηφόρα.
Στο παρακάτω ή της προβλεπόμενης έτος, 2014, Επενδύσεων (% του ΑΕΠ) για την Ελλάδα ήταν ή θα είναι 14,12%, το οποίο είναι 6,99% πάνω από το ποσοστό του 2013.
Από τον αναλυτικό πίνακα που παραθέτουμε παρατηρούμε τα εξής δεδομένα.
Πρώτο: Ποτέ άλλοτε δεν είχαμε τόσο χαμηλό επίπεδο επενδύσεων. Το 1980 ήταν 25,1% επί του ΑΕΠ. Το 1990 ήταν 22,3% του ΑΕΠ. Ενώ το 2000 ήταν 23,3% του ΑΕΠ. Σε ολόκληρη αυτήν την περίοδο το μέσο επίπεδο επενδύσεων παγκόσμια ως % του ΑΕΠ κυμάνθηκε γύρω στο 24%.
Δεύτερο: Η κατακόρυφη άνοδος της ανεργίας που δεν έχει σχέση με κανένα κύκλο όπως διαπιστώνει κανείς από τα στοιχεία. Αντίθετα έχει δυο βασικές αφετηρίες. Πρώτο, την συστηματική ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και της αγοράς εργασίας που ξεκίνησε στη δεκαετία του 1990 κυρίως με την κυβέρνηση Μητσοτάκη και κλιμακώθηκε με τις κυβερνήσεις Σημίτη και εκτόξευσαν για πρώτη φορά σε ιστορικό υψηλό την ανεργία γύρω στο 9%. Δεύτερο, το άνοιγμα της οικονομίας με όρους εξωστρέφειας και κατάργησης της προστασίας της εσωτερικής παραγωγής με αποτέλεσμα τη δημιουργία μια αγοράς εργασίας με εφήμερη απασχόληση και προσωρινή εργασία. Αυτός είναι κύρια ο λόγος, μαζί με την παρασιτικοποίηση της οικονομίας που κορυφώθηκε στα χρόνια του ευρώ, που η ανεργία εκτινάχθηκε σε νέα ύψη.
Τρίτο: Με την επιβολή του καθεστώτος της τρόικας και των πολιτικών της η αγορά εργασίας κυριολεκτικά συντρίφτηκε και έτσι η ανεργία άρχισε να καλπάζει σε πρωτοφανή ιστορικά επίπεδα. Για να επανέλθει στο επίπεδο του 10% θα πρέπει για τουλάχιστον τρεις δεκαετίες οι επενδύσεις να φτάσουν στο μέσο όρο των προηγούμενων τριών δεκαετιών, γύρω στο 23%. Να ανέβει δηλαδή κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες από το επίπεδο του 2013 και να κρατηθεί εκεί για τρεις δεκαετίες ώστε να απορροφήσει όλους τους επιπλέον ανέργους.
Αυτά βέβαια θεωρητικά. Γιατί δεν αρκεί το επίπεδο των επενδύσεων. Χρειάζονται ευρύτατες επενδύσεις στην παραγωγή. Και για να υπάρξει παραγωγή με δυναμική αυτοτελούς ανάπτυξης, απαιτείται ενεργό καθεστώς προστασίας της. Διαφορετικά θα συνεχίζεται η παρασητικοποίηση της οικονομίας, ακόμη κι αν επανέλθει το επίπεδο επενδύσεων. Πράγμα φυσικά αδύνατο.
Το επενδυτικό αδιέξοδο της κρίσης
Αυτό σημαίνει πρακτικά επιπλέον δαπάνη για επενδύσεις κατ’ έτος που να αγγίζει τουλάχιστον τα 20 δις ευρώ. Από πού θα βρεθούν; Από το εξωτερικό; Ακόμη κι αν κάποιος διαθέτει τέτοια τρομακτική φαντασία ώστε να πιστεύει ότι μπορεί μια οικονομία σαν την Ελλάδα σε τέτοια κατάσταση να προσελκύσει μια τέτοια ροή κεφαλαίων από το εξωτερικό για επενδύσεις, θα πρέπει να του πούμε ότι η διασυνοριακή κίνηση κεφαλαίων παγκόσμια έχει υποχωρήσει από το ιστορικά υψηλότερο σημείο που έφτασε ποτέ το 2007, πάνω από 60% δημιουργώντας επενδυτικές τρύπες ακόμη και στις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η ευρωζώνη στο σύνολό της το ύψος των επενδύσεων όλων των χωρών μελών της εκτιμάται σε 17,832% το 2013. Δηλαδή 4,37 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της παγκόσμιας οικονομίας.
Στην ίδια τη Γερμανία το επίπεδο των επενδύσεων στην οικονομία της για το 2013 εκτιμάται στο 17,369% του ΑΕΠ της. Το γεγονός αυτό μετατρέπει την Γερμανία σε Νο 141 στην παγκόσμια κατάταξη των οικονομιών με βάση το επίπεδο επενδύσεων ως % του ΑΕΠ.
Σε ανάλογη κατάσταση βρίσκεται και η Ιταλία, η οποία κατά το 2013 εκτιμάται ότι το επίπεδο των επενδύσεων θα φτάσει τελικά στο 17,57%. Με την επίδοση αυτή καταλαμβάνει τη θέση Νο 138 της παγκόσμιας κατάταξης με 4,63 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερες από τον μέσο όρο.
Η κατάσταση είναι λίγο καλύτερη στη Γαλλία με το επίπεδο των επενδύσεων στην οικονομία για το 2013 της τάξης του 19,223% του ΑΕΠ της. Πράγμα που φέρει την Γαλλία στη θέση Νό 124 της παγκόσμιας κατάταξης.
Στη Βρετανία το επίπεδο επενδύσεων για το 2013 εκτιμάται στο 15,123% του ΑΕΠ της. Αυτό φέρνει τη Βρετανία στη θέση Νο 157 της παγκόσμιας κατάταξης.
Οι ΗΠΑ με τη σειρά τους έχουν επίπεδο επενδύσεων για το 2013 της τάξης του 16,756% του ΑΕΠ της. Το γεγονός αυτό φέρνει τις ΗΠΑ στη θέση Νο 146 της παγκόσμιας κατάταξης.
Αντίθετα στην Ιαπωνία το επίπεδο των επενδύσεων για το 2013 εκτιμάται στο 21,024% του ΑΕΠ της. Αυτό φέρνει την Ιαπωνία στη θέση Νο. 95 της παγκόσμιας κατάταξης με μόλις 1 ποσοστιαία μονάδα κάτω από τον μέσο όρο παγκόσμια.
Στην Κίνα το επίπεδο των επενδύσεων για το 2013 εκτιμάται στο 47,052% του ΑΕΠ της. Το γεγονός αυτό κάνει την Κίνα το Νο. 5 της παγκόσμιας κατάταξης με 24,85 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Στην Ινδία αντίστοιχα εκτιμάται ότι το 2013 το επίπεδο επενδύσεων θα φτάσει στο 35,145%. Πράγμα που σημαίνει ότι η Ινδία βρίσκεται στο Νο 17 της παγκόσμιας κατάταξης με 12,95 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Ενώ η Ρωσία θα μπορέσει να φτάσει σε επίπεδο επενδύσεων για το 2013 στο 26,24% του ΑΕΠ της. Κι αυτός θα την φέρει στο Νο 58 της παγκόσμιας κατάταξης με 4,04 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο.
Είναι φανερό ότι υπάρχει ένα τέλμα, μια κρίση επενδύσεων στις ανεπτυγμένες οικονομίες που αν δεν ξεπεραστεί δεν θα υπάρξει πραγματική ανάκαμψη στην οικονομία. Ακόμη και προσωρινή.
Η ευρωζώνη σε επενδυτικό τέλμα
Η ευρωζώνη έχει βυθιστεί σ’ αυτό το επενδυτικό τέλμα και δεν προβλέπεται να βγαίνει. Το 1991 οι χώρες μέλη της ευρωζώνης διέθεταν το 24,75% του ΑΕΠ τους για επενδύσεις. Πραγματικές επενδύσεις για την δημιουργία παγίου κεφαλαίου στην οικονομία. Το 1995 διέθεταν το 20,76% του ΑΕΠ τους για επενδύσεις. Το 2000 διέθεταν όλες μαζί το 22,12% του ΑΕΠ τους για επενδύσεις. Το 2005 διέθεταν το 20,92% του ΑΕΠ τους σε επενδύσεις και το 2008 χρονιά του παγκόσμια κραχ διέθεσαν το 22,19% του ΑΕΠ τους για επενδύσεις. Από το 2009 άρχισαν να καταρρέουν οι επενδύσεις. Το 2010 έπεσαν στο 19,61% του ΑΕΠ. Ενώ το 2013 έπιασαν το ιστορικά χαμηλό του 17,83% του ΑΕΠ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως κάνει όλα τα χρόνια, είναι υπεραισιόδοξη με τις προβλέψεις.
Ωστόσο, μέχρι το 2018 δεν προβλέπει να ανέλθει το επίπεδο των επενδύσεων στις οικονομίες της ευρωζώνης άνω του 18,82% του ΑΕΠ. Πρόβλεψη που στηρίζεται στην προϋπόθεση της ανάκαμψης των χρεοκοπημένων χωρών κυρίως του Νότου, όπως είναι η Ελλάδα. Κάτι που αποτελεί μια φενάκη για πολιτική κατανάλωση και τίποτε άλλο.
Η πραγματικότητα αυτή προδικάζει το βάθεμα της ύφεσης για ολόκληρη την ευρωζώνη, όπως επίσης και την διαρκή αύξηση της ανεργίας. Τον Ιούλιο του 2013 η ανεργία στην ευρωζώνη έφτασε το 12,1% έναντι 11,5% που ήταν τον Ιούλιο του 2011. Η εκτίμηση είναι ότι στο τέλος του 2013 η ανεργία στην ευρωζώνη θα ξεπεράσει το 12,3%, ενώ το 2014 προβλέπεται ότι θα παραμείνει στα ίδια επίπεδα. Υπέρμετρα αισιόδοξη πρόβλεψη, αν πάρει κανείς υπόψη την επενδυτική άπνοια σ’ ολόκληρη την ευρωζώνη.
Χαρακτηριστικό είναι ότι η ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά είναι χαμηλότερη από αυτήν την ευρωζώνης. Τον Ιούλιο του 2013 έφτασε το 11,0% σε σχέση με ένα χρόνο αργότερα (Ιούλιος 2012) που ήταν 10,5%. Αν και αρκετά υψηλό νούμερο, παραμένει χαμηλότερο γιατί οι χώρες που βρίσκονται εκτός ευρώ κατορθώνουν να διατηρούν μικρότερα ποσοστά ανεργίας. Τυχαίο; Δεν νομίζω.
Αξίζει τον κόπο να σημειώσουμε ότι η ανεργία τόσο στην ευρωζώνη, όσο και στην ΕΕ ήταν από την αρχή σε πολύ υψηλά επίπεδα. Πολύ υψηλότερα από τα επίπεδα ανεργίας που είχαν οι χώρες μέλη τους πριν την ένταξή τους στην Ένωση και αργότερα στην ευρωζώνη. Κι όχι μόνο. Τα ποσοστά ανεργίας ήταν εξαρχής πολύ υψηλότερα από τα μέσα επίπεδα ανεργίας στην παγκόσμια οικονομία, αλλά και στις ανεπτυγμένες χώρες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο μέσος όρος ανεργίας παγκόσμια ήταν το 1991 στο 3,3%, ενώ στις ανεπτυγμένες χώρες στο 6,4%. Στις χώρες της ευρωζώνης ήταν 8,2%. Το 1995 ο παγκόσμιος μέσος όρος της ανεργίας της 4,2%, ενώ των ανεπτυγμένων χωρών ήταν στο 6,7%. Την ίδια χρονιά οι χώρες που αποτελούν σήμερα την ευρωζώνη είχαν κατά μέσο όρο ανεργία της τάξης του 10,7%. Το 2000 ο μέσος όρος της ανεργίας για όλες της χώρες παγκόσμια ανερχόταν στο 4,8%, ενώ των ανεπτυγμένων χωρών στο 5,7%. Στις χώρες που αποτέλεσαν την ευρωζώνη η ανεργία ανερχόταν στο 9,6%. Το 2005 ο μέσος όρος ανεργίας της παγκόσμιας οικονομίας ήταν 5,0%, ενώ των ανεπτυγμένων χωρών στο 6,3%. Στις χώρες της ευρωζώνης ήταν στο 9,2%. Το 2010 ο παγκόσμιος μέσος όρος της ανεργίας παρέμενε στο 5,0%, των ανεπτυγμένων χωρών στο 8,2%, ενώ της ευρωζώνης είχε φτάσει στο 10,1%.
Τα δεδομένα αυτά τι δείχνουν; Ότι η αποκαλούμενη «ευρωπαϊκή ενοποίηση» από την εποχή των 300 οδηγιών ανοίγματος των αγορών μαζί και της αγοράς εργασίας πριν και μετά την ψήφιση του Μάαστριχτ, όπως επίσης και ολόκληρη η πορεία προς το ευρώ και μέσα στο κοινό νόμισμα έγινε με αντίτιμο την εκτίναξη της ανεργίας. Και μάλιστα σε επίπεδα που δεν είχαν γνωρίσει μέχρι τότε ούτε καν οι χώρες που εντάχθηκαν στην όλη διαδικασία.
Η μονιμοποίηση της χρόνιας μαζικής ανεργίας
Μέχρι τη δημιουργία της ΕΕ και κατόπιν της ευρωζώνης η χρόνια μαζική ανεργία αφορούσε συγκεκριμένες εξάρσεις της οικονομικής κρίσης. Ποτέ ξανά δεν μονιμοποιήθηκε σε τέτοιο βαθμό όσο στις χώρες μέλη της «ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης». Αυτό δεν σημαίνει απλά και μόνο ότι η ΕΕ και κυρίως το ευρώ στήθηκε πάνω στην μαζική καταστροφή της ζωντανής εργασίας, αλλά αποδεικνύει και το γεγονός ότι η ανεργία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ούτε μέσα στο ευρώ, ούτε μέσα στην ΕΕ.
Η μόνιμη μαζική ανεργία σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, πρωτόγνωρα ακόμη και για την παγκόσμια οικονομία, είναι ο απαραίτητος όρος ενοποίησης της Ευρώπης προκειμένου να συμπιέζονται διαρκώς οι εργατικές αμοιβές και οι όροι εργασίας. Ταυτόχρονα, η ίδια η μόνιμη μαζική ανεργία είναι αναγκαστικό προϊόν του ανοίγματος των αγορών και της καταστροφής της παραγωγικής βάσης των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών
Για να αναχαιτιστεί η ανεργία χρειάζεται μια οικονομία να διαθέτει το δικό της εθνικό νόμισμα και να διαθέτει στα χέρια της όλα τα εργαλεία της οικονομικής πολιτικής, νομισματική, δημοσιονομική, πιστωτική. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι ο μέσος όρος της ανεργίας παγκόσμια το 2012 βρέθηκε στο 4,8%, ενώ το 2013 δεν προβλέπεται να ξεπεράσει το 4,7%. Ο μέσος όρος της ανεργίας στις ανεπτυγμένες χώρες ήταν 7,4% το 2012, ενώ το 2013 εκτιμάται ότι θα κινηθεί στα ίδια επίπεδα. Αντίθετα στις χώρες της ευρωζώνης η ανεργία έφτασε το 11,4% το 2012, ενώ το 2013 εκτιμάται ότι θα φτάσει το 12,3%. Κι έχει ο Θεός!
Σε τι διαφέρουν οι υπόλοιπες χώρες της παγκόσμιας οικονομίας με τις χώρες της ευρωζώνης και κατορθώνουν έστω να πετυχαίνουν ηπιότερα ποσοστά ανεργίας; Μα ακριβώς σ’ αυτά που αναφέραμε. Αφενός, έχουν το δικό τους εθνικό νόμισμα με το οποίο ανεξάρτητα της διεθνούς ισοτιμίας του μπορούν να χρηματοδοτήσουν αυτοτελώς την δική τους οικονομία και, αφετέρου, δεν έχουν εκχωρήσει τα ινία της οικονομικής τους πολιτικής, όπως έχουν κάνει οι χώρες της ευρωζώνης και της ΕΕ. Να γιατί μπορούν να συγκρατούν την ανεργία σε αντίθεση με την ευρωζώνη και την ΕΕ.
Εδώ δεν υπάρχουν ναι μεν αλλά. Τα στοιχεία βοούν από μόνα τους. Πάρτε την Ελλάδα. Δείτε στον πίνακα την ανεργία από το 1980 έως σήμερα. Πότε η ελληνική οικονομία γονάτισε στην ανεργία; Την περίοδο της «ευρωπαϊκής ενοποίησης» κυρίως μετά το 1987 όπου άρχισαν να επιβάλλονται συστηματικά οι κοινοτικοί κανόνες ευλυγισίας των εργασιακών σχέσεων, ανοίγματος της αγοράς εργασίας και κινητικότητας της εργασίας.
Όσο παραμένουμε στο ευρώ και μάλιστα υπό καθεστώς δουλοπαροικίας του χρέους είναι αδύνατο να αντιμετωπιστεί η ανεργία, μιας και είναι αδύνατο να αντιστραφεί η επενδυτική άπνοια. Το μόνο που μπορεί να γίνει υπό καθεστώς ευρωζώνης είναι να ξεπουληθούν οι αδύναμοι στους ισχυρούς. Όπως γίνεται ήδη.
Η λογική του πρωτογενούς πλεονάσματος
Ξαναγυρίζοντας όμως στον πίνακα μπορούμε να σημειώσουμε κι άλλα ιδιαίτερα χρήσιμα στοιχεία ειδικά για τον μέγα εθνικό στόχο, το πρωτογενές πλεόνασμα. Θα επανέλθουμε στο ζήτημα, αλλά όταν παρατηρεί κανείς σε ιστορική προβολή τους βασικούς δείκτες μιας οικονομίας αποκτά μια διαφορετική οπτική για όλα αυτά που του λένε.
Άντε λοιπόν και πετύχαμε πρωτογενές πλεόνασμα. Στραγγίξαμε μέχρι θανάτου το ελληνικό νοικοκυριό και πετύχαμε πρωτογενές πλεόνασμα. Και λοιπόν; Δείτε τα πρωτογενή πλεονάσματα που πέτυχε ο κρατικός προϋπολογισμός της Ελλάδας από το 1994 έως το 2002. Κυμάνθηκαν από 2,0% έως 4,5% επί του ετήσιου ΑΕΠ. Και λοιπόν; Αναχαιτίστηκε η δυναμική του χρέους; Ελάχιστα και για λίγο. Μόλις για δυο-τρία χρόνια. Κι έπειτα ξανά προς τη δόξα τραβά.
Να θυμηθούμε εδώ ότι αυτά τα εφήμερα πρωτογενή πλεονάσματα δημιουργήθηκαν αφενός εκτός ευρώ, δηλαδή με τη δραχμή και αφετέρου σε συνθήκες οικονομικής ανόδου. Έχει μεγάλη σημασία να το τονίσουμε. Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι αύξηση του μεριδίου που καρπούται το κράτος από την πίτα εισοδημάτων που παράγει η οικονομία. Την εποχή εκείνη το κράτος πέτυχε έστω και προσωρινά πρωτογενή πλεονάσματα αρπάζοντας με τους γνωστούς αντικοινωνικούς τρόπους του μεγαλύτερο μερίδιο από μια πίτα που συνολικά αύξαινε. Όταν η αύξηση του μεριδίου του κράτους ξεπέρασε την αύξηση των εισοδημάτων που παρήγαγε η οικονομία, τότε άρχισε η βουτιά στην οικονομία που για να αποτραπεί το κράτος άρχισε πάλι να αυξάνει τις δαπάνες του πάνω από τα έσοδά του.
Σήμερα το κράτος και τα αφεντικά του επιχειρούν να αρπάξουν ένα όλο και μεγαλύτερο μερίδιο από μια πίτα που όλο και μικραίνει. Κι όσο μεγαλύτερο μερίδιο προσπαθούν να αρπάξουν για να πληρώσουν τους τοκογλύφους, τώρα περισσότερο μειώνεται η πίττα που παράγει η οικονομία γιατί δεν απομένουν ικανά εισοδήματα για να ανακυκλωθούν σ’ αυτήν. Είναι απλή λογική όσο και η αριθμητική πράξη 1+1=2.
Τέλος, αξίζει τον κόπο να παρατηρήσει κανείς και το εξωτερικό ισοζύγιο, δηλαδή το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών με το εξωτερικό για να διαπιστώσει τα παραμύθια που μας πούλαγαν σε σχέση με την ΕΕ και το ευρώ. Το εξωτερικό έλλειμμα της χώρας ως % του ΑΕΠ κλιμακώθηκε όσο ποτέ με το ευρώ, όπου έφτασε σχεδόν στο 15%. Κι ενώ αρπάζουν κάθε ευκαιρία για να μας πουν για το «εξαγωγικό θαύμα» της Ελλάδας εν μέσω μιας τόσο πρωτοφανούς και μεθοδευμένης ύφεσης, η αλήθεια είναι ότι ακόμη και τα πιο σημαντικά επιτεύγματα εξαγωγικής επίδοσης, όπως τα εμφανίζουν τελευταία οι εντολοδόχοι της τρόικας, δεν συγκρίνονται με τη δυναμική των εξαγωγών που πέτυχε η ελληνική οικονομία τις προηγούμενες δεκαετίες. Αν και σημαντικά χαμηλότερη από την εποχή πριν την ένταξη στην τότε ΕΟΚ το 1980 όπου η ελληνική οικονομία πετύχαινε επιδόσεις γύρω στο 10% του ΑΕΠ.
Χωρίς ταχύρυθμη άνοδο της παραγωγής και μαζικότατες επενδύσεις σ’ αυτήν (με προτεραιότητα στον πρωτογενή τομέα, αλλά και στον δευτερογενή) δεν μπορεί να υπάρξει ανάκαμψη και αναχαίτιση της ανεργίας. Χωρίς εθνικό νόμισμα και καθεστώς προστασίας της εγχώριας παραγωγής, είναι αδύνατο να χρηματοδοτηθούν – ειδικά υπό τις σημερινές συνθήκες – οι επενδύσεις που χρειάζονται στην παραγωγή και να αποδώσουν με όρους νέων θέσεων σταθερής απασχόλησης. Όλα τα υπόλοιπα δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Πρόκειται για ιστορίες για αγρίους που ο λαός και η χώρα πληρώνει ήδη πολύ ακριβά.
Βασικοί δείκτες της Ελληνικής Οικονομίας 1980-2014 (σε % επί του ΑΕΠ)
Έτος
Επενδύσεις
Ανεργία
Εξωτερικό Ισοζύγιο
Εξαγωγές
Δημόσια Έσοδα
Δημόσια Έξοδα
Πρωτογενές πλεόνασμα
Δημόσιο Χρέος
2014*
14.12
26.008
0.358
3.713
42.796
46.189
1.5
175.552
2013*
13.198
26.986
-0.286
2.77
42.968
47.542
--
179.471
2012
13.595
24.238
-2.882
-0.349
43.866
50.292
-1.2
158.546
2011
16.109
17.467
-9.895
0.328
42.236
51.68
-2.308
170.617
2010
17.535
12.531
-10.131
5.187
40.624
51.364
-4.796
147.912
2009
18.575
9.413
-11.173
-19.419
38.342
53.94
-10.442
129.264
2008
24.012
7.676
-14.922
1.662
40.637
50.537
-4.781
112.487
2007
26.721
8.29
-14.609
7.118
40.74
47.529
-2.002
107.261
2006
24.647
8.891
-11.388
4.314
39.231
45.267
-1.349
107.469
2005
21.405
9.891
-7.637
2.503
38.964
44.598
-0.969
101.185
2004
22.507
10.485
-5.785
17.312
38.098
45.52
-2.571
98.862
2003
24.476
9.714
-6.533
2.919
39.024
44.738
-0.734
97.445
2002
22.308
10.314
-6.516
-8.393
40.252
45.088
0.746
101.66
2001
23.205
10.784
-7.229
-0.013
40.851
45.291
2.018
103.716
2000
23.318
11.35
-7.792
14.104
42.954
46.688
3.643
103.442
1999
23.967
12.125
-5.48
18.14
41.121
44.218
4.415
100.318
1998
22.182
11.2
-4.349
5.252
39.246
43.068
4.475
94.532
1997
20.843
9.767
-5.204
20.037
37.761
43.655
3.579
96.601
1996
20.427
9.804
-3.657
3.485
36.19
42.833
4.068
99.386
1995
19.664
9.071
-2.439
2.999
35.377
42.209
4.545
97.008
1994
18.093
9.299
-0.133
7.384
32.63
41.646
2.462
98.512
1993
19.325
9.339
-0.728
-2.597
31.169
43.566
-2.025
100.509
1992
20.441
8.368
-1.953
10.021
30.121
41.625
-1.912
80.143
1991
23.004
7.425
-1.583
4.123
29.326
39.695
-2.727
74.847
1990
22.319
6.795
-3.836
-3.469
28.921
43.427
-5.965
73.315
1989
21.751
7.217
-3.435
1.943
26.256
39.237
-6.806
59.951
1988
21.483
7.423
-1.331
-2.123
27.754
38.148
-4.142
57.194
1987
18.53
7.122
-1.979
5.937
29.757
38.385
n/a
52.528
1986
24.847
7.14
-3.156
16.849
28.851
38.091
n/a
47.245
1985
25.609
7.555
-7.259
1.831
28.305
38.616
n/a
46.724
1984
24.298
7.877
-4.687
10.945
28.404
36.042
n/a
40.149
1983
23.31
7.603
-4.021
-5.846
27.61
34.113
n/a
33.665
1982
24.341
5.594
-3.663
-16.464
26.62
32.371
n/a
29.374
1981
20.42
3.916
-4.865
8.407
24.096
31.674
n/a
26.739
1980
25.134
2.663
-4.118
11.071
25.255
27.655
n/a
22.577
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
* Προβλέψεις της τρόικας
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΖΑΚΗΣ
logioshermes
Οι κυβερνώντες ψάχνουν εναγωνίως για καλά νέα από μια οικονομία που πνέει τα λοίσθια, την ίδια ώρα που οι νεκρόφιλοι της τρόικας συνεχίζουν να την βιάζουν ακατάπαυστα. Έτσι έχουμε και τραγελαφικά περιστατικά. Όπως εκείνο με τον ανεκδιήγητο υπουργό εργασίας Βρούτση, ο οποίος βγήκε μόλις πριν μια εβδομάδα και μας παρουσίασε περιχαρής – μ’ αυτό το σπιρτόζο βλέμμα της στρουθοκαμήλου που πάσχει από ηλίαση – ότι το ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων του 7μήνου του 2013 βρέθηκε θετικό. Κι επομένως στο πρώτο επτάμηνο του 2013 αυξήθηκαν οι θέσεις εργασίας κατά 108 χιλιάδες! Τον βαράς, κύριε πρόεδρε, ή δεν τον βαράς; Όπως λέει και το γνωστό ανέκδοτο.
Πριν πετεινός λαλήσαι τρις η ΕΛΣΤΑΤ βγήκε και ανακοίνωσε ότι τον Ιούνιο οι άνεργοι έσπασαν το φράγμα του 1.400.000. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ Οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 174.709 άτομα σε σχέση με τον Ιούνιο του 2012 (αύξηση 14,2%) και κατά 20.254 άτομα σε σχέση με το Μάιο του 2013 (αύξηση 1,5%). Το επίσημο ποσοστό ανεργίας έκλεισε στο 27,9%, έναντι 27,6% το Μάιο και 24,6% τον Ιούνιο του 2012 (ήτοι αύξηση 14% σ' ένα χρόνο). Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο ανεργίας που έχει καταγραφεί από το 2006, οπότε η ΕΛΣΤΑΤ παρέχει στοιχεία σε μηνιαία βάση, και παραμένει υπερδιπλάσιο της ευρωζώνης, στην οποία το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε τον Ιούλιο στο 12,1%. Αποτελεί επίσης το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας όχι μόνο σ’ ολόκληρη την μεταπολίτευση, αλλά από το 1960 και έπειτα. Τυχαίο, σύμπτωση, ή παράδοξο; Τίποτε απ’ όλα αυτά. Αναγκαία συνέπεια της επέμβασης των δανειστών και της τρόικας στην Ελλάδα.
Η ανεργία στην Ελλάδα έχει υπερτριπλασιαστεί από το 2008, όταν η χώρα εισήλθε σε ύφεση με την οικονομία να έχει συρρικνωθεί κατά το ένα πέμπτο στο ίδιο διάστημα. Μόνο που αυτό δεν είναι φυσιολογικό, ούτε αποτέλεσμα γενικά της ύφεσης. Τόσο η συνεχιζόμενη ύφεση, όσο και η εκτόξευση της ανεργίας οφείλονται πρωτίστως στις πολιτικές που εφαρμόζονται από την κυβέρνηση και επιβάλλονται από την τρόικα.
Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν είναι φυσιολογικές συνέπειες μιας αόριστης και απροσδιόριστης ύφεσης. Ούτε η ανεργία είναι μια δυστυχής σύμπτωση. «Προφανώς είναι απογοητευτικό το ποσοστό, αν και τα πρόσφατα στοιχεία για την ετήσια μεταβολή στην απασχόληση και τις νέες προσλήψεις στον ιδιωτικό τομέα ίσως φθάνουν στο ανώτατο σημείο του κύκλου τους», σχολίασε στο Reuters ο Πλάτων Μονοκρούσος, οικονομολόγος στην Eurobank, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά ότι οι αναλυτές οικονομικών των τραπεζών είναι ένα μακάβριο μίγμα τσαρλατάνων και ασυνείδητων του περίεργου αυτού είδους.
Μη μου τους κύκλους τάραττε Ποιον κύκλο κ. Μονοκρούσο; Που τον είδες τον κύκλο; Πρόκειται για πρωτοφανή κλιμάκωση που οφείλεται στην εφαρμοζόμενη περιοριστική πολιτική και τη συντριβή της αγοράς εργασίας. Έλεος! Ακόμη και η χυδαία απολογητική έχει τα όριά της.
Για να καταλάβουμε την κατακόρυφη πτώση της οικονομίας και το γιατί δεν πρόκειται να ανακάμψει η ανεργία, ούτε η οικονομία πρέπει να δούμε τα στοιχεία για τις επενδύσεις. Μιλάμε για ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου, δηλαδή πραγματικές επενδύσεις κι όχι εικονικές με αγορές μετοχών, ή άλλων τίτλων. Οι επενδύσεις ως % του ΑΕΠ στην Ελλάδα για το έτος 2013 είναι 13.198%. Αυτό καθιστά την Ελλάδα Νο 164 στην παγκόσμια κατάταξη, σύμφωνα με το επίπεδο των επενδύσεων ως % του ΑΕΠ για το έτος 2013. Μέσος όρος των επενδύσεων στον κόσμο ως % του ΑΕΠ είναι 22,20%. Η Ελλάδα είναι 9 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερες από τον μέσο όρο.
Κατά το προηγούμενο έτος, το 2012, ο επενδύσεις ως % του ΑΕΠ για την Ελλάδα ήταν 13,60%. Οι εκτιμήσεις είναι ότι οι επενδύσεις ως % του ΑΕΠ για την Ελλάδα το 2013 θα είναι 2,92% λιγότερο από ό,τι ήταν το 2012. Έχουμε ακόμη μεγάλη κατηφόρα.
Στο παρακάτω ή της προβλεπόμενης έτος, 2014, Επενδύσεων (% του ΑΕΠ) για την Ελλάδα ήταν ή θα είναι 14,12%, το οποίο είναι 6,99% πάνω από το ποσοστό του 2013.
Από τον αναλυτικό πίνακα που παραθέτουμε παρατηρούμε τα εξής δεδομένα.
Πρώτο: Ποτέ άλλοτε δεν είχαμε τόσο χαμηλό επίπεδο επενδύσεων. Το 1980 ήταν 25,1% επί του ΑΕΠ. Το 1990 ήταν 22,3% του ΑΕΠ. Ενώ το 2000 ήταν 23,3% του ΑΕΠ. Σε ολόκληρη αυτήν την περίοδο το μέσο επίπεδο επενδύσεων παγκόσμια ως % του ΑΕΠ κυμάνθηκε γύρω στο 24%.
Δεύτερο: Η κατακόρυφη άνοδος της ανεργίας που δεν έχει σχέση με κανένα κύκλο όπως διαπιστώνει κανείς από τα στοιχεία. Αντίθετα έχει δυο βασικές αφετηρίες. Πρώτο, την συστηματική ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και της αγοράς εργασίας που ξεκίνησε στη δεκαετία του 1990 κυρίως με την κυβέρνηση Μητσοτάκη και κλιμακώθηκε με τις κυβερνήσεις Σημίτη και εκτόξευσαν για πρώτη φορά σε ιστορικό υψηλό την ανεργία γύρω στο 9%. Δεύτερο, το άνοιγμα της οικονομίας με όρους εξωστρέφειας και κατάργησης της προστασίας της εσωτερικής παραγωγής με αποτέλεσμα τη δημιουργία μια αγοράς εργασίας με εφήμερη απασχόληση και προσωρινή εργασία. Αυτός είναι κύρια ο λόγος, μαζί με την παρασιτικοποίηση της οικονομίας που κορυφώθηκε στα χρόνια του ευρώ, που η ανεργία εκτινάχθηκε σε νέα ύψη.
Τρίτο: Με την επιβολή του καθεστώτος της τρόικας και των πολιτικών της η αγορά εργασίας κυριολεκτικά συντρίφτηκε και έτσι η ανεργία άρχισε να καλπάζει σε πρωτοφανή ιστορικά επίπεδα. Για να επανέλθει στο επίπεδο του 10% θα πρέπει για τουλάχιστον τρεις δεκαετίες οι επενδύσεις να φτάσουν στο μέσο όρο των προηγούμενων τριών δεκαετιών, γύρω στο 23%. Να ανέβει δηλαδή κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες από το επίπεδο του 2013 και να κρατηθεί εκεί για τρεις δεκαετίες ώστε να απορροφήσει όλους τους επιπλέον ανέργους.
Αυτά βέβαια θεωρητικά. Γιατί δεν αρκεί το επίπεδο των επενδύσεων. Χρειάζονται ευρύτατες επενδύσεις στην παραγωγή. Και για να υπάρξει παραγωγή με δυναμική αυτοτελούς ανάπτυξης, απαιτείται ενεργό καθεστώς προστασίας της. Διαφορετικά θα συνεχίζεται η παρασητικοποίηση της οικονομίας, ακόμη κι αν επανέλθει το επίπεδο επενδύσεων. Πράγμα φυσικά αδύνατο.
Το επενδυτικό αδιέξοδο της κρίσης
Αυτό σημαίνει πρακτικά επιπλέον δαπάνη για επενδύσεις κατ’ έτος που να αγγίζει τουλάχιστον τα 20 δις ευρώ. Από πού θα βρεθούν; Από το εξωτερικό; Ακόμη κι αν κάποιος διαθέτει τέτοια τρομακτική φαντασία ώστε να πιστεύει ότι μπορεί μια οικονομία σαν την Ελλάδα σε τέτοια κατάσταση να προσελκύσει μια τέτοια ροή κεφαλαίων από το εξωτερικό για επενδύσεις, θα πρέπει να του πούμε ότι η διασυνοριακή κίνηση κεφαλαίων παγκόσμια έχει υποχωρήσει από το ιστορικά υψηλότερο σημείο που έφτασε ποτέ το 2007, πάνω από 60% δημιουργώντας επενδυτικές τρύπες ακόμη και στις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η ευρωζώνη στο σύνολό της το ύψος των επενδύσεων όλων των χωρών μελών της εκτιμάται σε 17,832% το 2013. Δηλαδή 4,37 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της παγκόσμιας οικονομίας.
Στην ίδια τη Γερμανία το επίπεδο των επενδύσεων στην οικονομία της για το 2013 εκτιμάται στο 17,369% του ΑΕΠ της. Το γεγονός αυτό μετατρέπει την Γερμανία σε Νο 141 στην παγκόσμια κατάταξη των οικονομιών με βάση το επίπεδο επενδύσεων ως % του ΑΕΠ.
Σε ανάλογη κατάσταση βρίσκεται και η Ιταλία, η οποία κατά το 2013 εκτιμάται ότι το επίπεδο των επενδύσεων θα φτάσει τελικά στο 17,57%. Με την επίδοση αυτή καταλαμβάνει τη θέση Νο 138 της παγκόσμιας κατάταξης με 4,63 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερες από τον μέσο όρο.
Η κατάσταση είναι λίγο καλύτερη στη Γαλλία με το επίπεδο των επενδύσεων στην οικονομία για το 2013 της τάξης του 19,223% του ΑΕΠ της. Πράγμα που φέρει την Γαλλία στη θέση Νό 124 της παγκόσμιας κατάταξης.
Στη Βρετανία το επίπεδο επενδύσεων για το 2013 εκτιμάται στο 15,123% του ΑΕΠ της. Αυτό φέρνει τη Βρετανία στη θέση Νο 157 της παγκόσμιας κατάταξης.
Οι ΗΠΑ με τη σειρά τους έχουν επίπεδο επενδύσεων για το 2013 της τάξης του 16,756% του ΑΕΠ της. Το γεγονός αυτό φέρνει τις ΗΠΑ στη θέση Νο 146 της παγκόσμιας κατάταξης.
Αντίθετα στην Ιαπωνία το επίπεδο των επενδύσεων για το 2013 εκτιμάται στο 21,024% του ΑΕΠ της. Αυτό φέρνει την Ιαπωνία στη θέση Νο. 95 της παγκόσμιας κατάταξης με μόλις 1 ποσοστιαία μονάδα κάτω από τον μέσο όρο παγκόσμια.
Στην Κίνα το επίπεδο των επενδύσεων για το 2013 εκτιμάται στο 47,052% του ΑΕΠ της. Το γεγονός αυτό κάνει την Κίνα το Νο. 5 της παγκόσμιας κατάταξης με 24,85 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Στην Ινδία αντίστοιχα εκτιμάται ότι το 2013 το επίπεδο επενδύσεων θα φτάσει στο 35,145%. Πράγμα που σημαίνει ότι η Ινδία βρίσκεται στο Νο 17 της παγκόσμιας κατάταξης με 12,95 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Ενώ η Ρωσία θα μπορέσει να φτάσει σε επίπεδο επενδύσεων για το 2013 στο 26,24% του ΑΕΠ της. Κι αυτός θα την φέρει στο Νο 58 της παγκόσμιας κατάταξης με 4,04 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο.
Είναι φανερό ότι υπάρχει ένα τέλμα, μια κρίση επενδύσεων στις ανεπτυγμένες οικονομίες που αν δεν ξεπεραστεί δεν θα υπάρξει πραγματική ανάκαμψη στην οικονομία. Ακόμη και προσωρινή.
Η ευρωζώνη σε επενδυτικό τέλμα
Η ευρωζώνη έχει βυθιστεί σ’ αυτό το επενδυτικό τέλμα και δεν προβλέπεται να βγαίνει. Το 1991 οι χώρες μέλη της ευρωζώνης διέθεταν το 24,75% του ΑΕΠ τους για επενδύσεις. Πραγματικές επενδύσεις για την δημιουργία παγίου κεφαλαίου στην οικονομία. Το 1995 διέθεταν το 20,76% του ΑΕΠ τους για επενδύσεις. Το 2000 διέθεταν όλες μαζί το 22,12% του ΑΕΠ τους για επενδύσεις. Το 2005 διέθεταν το 20,92% του ΑΕΠ τους σε επενδύσεις και το 2008 χρονιά του παγκόσμια κραχ διέθεσαν το 22,19% του ΑΕΠ τους για επενδύσεις. Από το 2009 άρχισαν να καταρρέουν οι επενδύσεις. Το 2010 έπεσαν στο 19,61% του ΑΕΠ. Ενώ το 2013 έπιασαν το ιστορικά χαμηλό του 17,83% του ΑΕΠ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως κάνει όλα τα χρόνια, είναι υπεραισιόδοξη με τις προβλέψεις.
Ωστόσο, μέχρι το 2018 δεν προβλέπει να ανέλθει το επίπεδο των επενδύσεων στις οικονομίες της ευρωζώνης άνω του 18,82% του ΑΕΠ. Πρόβλεψη που στηρίζεται στην προϋπόθεση της ανάκαμψης των χρεοκοπημένων χωρών κυρίως του Νότου, όπως είναι η Ελλάδα. Κάτι που αποτελεί μια φενάκη για πολιτική κατανάλωση και τίποτε άλλο.
Η πραγματικότητα αυτή προδικάζει το βάθεμα της ύφεσης για ολόκληρη την ευρωζώνη, όπως επίσης και την διαρκή αύξηση της ανεργίας. Τον Ιούλιο του 2013 η ανεργία στην ευρωζώνη έφτασε το 12,1% έναντι 11,5% που ήταν τον Ιούλιο του 2011. Η εκτίμηση είναι ότι στο τέλος του 2013 η ανεργία στην ευρωζώνη θα ξεπεράσει το 12,3%, ενώ το 2014 προβλέπεται ότι θα παραμείνει στα ίδια επίπεδα. Υπέρμετρα αισιόδοξη πρόβλεψη, αν πάρει κανείς υπόψη την επενδυτική άπνοια σ’ ολόκληρη την ευρωζώνη.
Χαρακτηριστικό είναι ότι η ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά είναι χαμηλότερη από αυτήν την ευρωζώνης. Τον Ιούλιο του 2013 έφτασε το 11,0% σε σχέση με ένα χρόνο αργότερα (Ιούλιος 2012) που ήταν 10,5%. Αν και αρκετά υψηλό νούμερο, παραμένει χαμηλότερο γιατί οι χώρες που βρίσκονται εκτός ευρώ κατορθώνουν να διατηρούν μικρότερα ποσοστά ανεργίας. Τυχαίο; Δεν νομίζω.
Αξίζει τον κόπο να σημειώσουμε ότι η ανεργία τόσο στην ευρωζώνη, όσο και στην ΕΕ ήταν από την αρχή σε πολύ υψηλά επίπεδα. Πολύ υψηλότερα από τα επίπεδα ανεργίας που είχαν οι χώρες μέλη τους πριν την ένταξή τους στην Ένωση και αργότερα στην ευρωζώνη. Κι όχι μόνο. Τα ποσοστά ανεργίας ήταν εξαρχής πολύ υψηλότερα από τα μέσα επίπεδα ανεργίας στην παγκόσμια οικονομία, αλλά και στις ανεπτυγμένες χώρες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο μέσος όρος ανεργίας παγκόσμια ήταν το 1991 στο 3,3%, ενώ στις ανεπτυγμένες χώρες στο 6,4%. Στις χώρες της ευρωζώνης ήταν 8,2%. Το 1995 ο παγκόσμιος μέσος όρος της ανεργίας της 4,2%, ενώ των ανεπτυγμένων χωρών ήταν στο 6,7%. Την ίδια χρονιά οι χώρες που αποτελούν σήμερα την ευρωζώνη είχαν κατά μέσο όρο ανεργία της τάξης του 10,7%. Το 2000 ο μέσος όρος της ανεργίας για όλες της χώρες παγκόσμια ανερχόταν στο 4,8%, ενώ των ανεπτυγμένων χωρών στο 5,7%. Στις χώρες που αποτέλεσαν την ευρωζώνη η ανεργία ανερχόταν στο 9,6%. Το 2005 ο μέσος όρος ανεργίας της παγκόσμιας οικονομίας ήταν 5,0%, ενώ των ανεπτυγμένων χωρών στο 6,3%. Στις χώρες της ευρωζώνης ήταν στο 9,2%. Το 2010 ο παγκόσμιος μέσος όρος της ανεργίας παρέμενε στο 5,0%, των ανεπτυγμένων χωρών στο 8,2%, ενώ της ευρωζώνης είχε φτάσει στο 10,1%.
Τα δεδομένα αυτά τι δείχνουν; Ότι η αποκαλούμενη «ευρωπαϊκή ενοποίηση» από την εποχή των 300 οδηγιών ανοίγματος των αγορών μαζί και της αγοράς εργασίας πριν και μετά την ψήφιση του Μάαστριχτ, όπως επίσης και ολόκληρη η πορεία προς το ευρώ και μέσα στο κοινό νόμισμα έγινε με αντίτιμο την εκτίναξη της ανεργίας. Και μάλιστα σε επίπεδα που δεν είχαν γνωρίσει μέχρι τότε ούτε καν οι χώρες που εντάχθηκαν στην όλη διαδικασία.
Η μονιμοποίηση της χρόνιας μαζικής ανεργίας
Μέχρι τη δημιουργία της ΕΕ και κατόπιν της ευρωζώνης η χρόνια μαζική ανεργία αφορούσε συγκεκριμένες εξάρσεις της οικονομικής κρίσης. Ποτέ ξανά δεν μονιμοποιήθηκε σε τέτοιο βαθμό όσο στις χώρες μέλη της «ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης». Αυτό δεν σημαίνει απλά και μόνο ότι η ΕΕ και κυρίως το ευρώ στήθηκε πάνω στην μαζική καταστροφή της ζωντανής εργασίας, αλλά αποδεικνύει και το γεγονός ότι η ανεργία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ούτε μέσα στο ευρώ, ούτε μέσα στην ΕΕ.
Η μόνιμη μαζική ανεργία σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, πρωτόγνωρα ακόμη και για την παγκόσμια οικονομία, είναι ο απαραίτητος όρος ενοποίησης της Ευρώπης προκειμένου να συμπιέζονται διαρκώς οι εργατικές αμοιβές και οι όροι εργασίας. Ταυτόχρονα, η ίδια η μόνιμη μαζική ανεργία είναι αναγκαστικό προϊόν του ανοίγματος των αγορών και της καταστροφής της παραγωγικής βάσης των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών
Για να αναχαιτιστεί η ανεργία χρειάζεται μια οικονομία να διαθέτει το δικό της εθνικό νόμισμα και να διαθέτει στα χέρια της όλα τα εργαλεία της οικονομικής πολιτικής, νομισματική, δημοσιονομική, πιστωτική. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι ο μέσος όρος της ανεργίας παγκόσμια το 2012 βρέθηκε στο 4,8%, ενώ το 2013 δεν προβλέπεται να ξεπεράσει το 4,7%. Ο μέσος όρος της ανεργίας στις ανεπτυγμένες χώρες ήταν 7,4% το 2012, ενώ το 2013 εκτιμάται ότι θα κινηθεί στα ίδια επίπεδα. Αντίθετα στις χώρες της ευρωζώνης η ανεργία έφτασε το 11,4% το 2012, ενώ το 2013 εκτιμάται ότι θα φτάσει το 12,3%. Κι έχει ο Θεός!
Σε τι διαφέρουν οι υπόλοιπες χώρες της παγκόσμιας οικονομίας με τις χώρες της ευρωζώνης και κατορθώνουν έστω να πετυχαίνουν ηπιότερα ποσοστά ανεργίας; Μα ακριβώς σ’ αυτά που αναφέραμε. Αφενός, έχουν το δικό τους εθνικό νόμισμα με το οποίο ανεξάρτητα της διεθνούς ισοτιμίας του μπορούν να χρηματοδοτήσουν αυτοτελώς την δική τους οικονομία και, αφετέρου, δεν έχουν εκχωρήσει τα ινία της οικονομικής τους πολιτικής, όπως έχουν κάνει οι χώρες της ευρωζώνης και της ΕΕ. Να γιατί μπορούν να συγκρατούν την ανεργία σε αντίθεση με την ευρωζώνη και την ΕΕ.
Εδώ δεν υπάρχουν ναι μεν αλλά. Τα στοιχεία βοούν από μόνα τους. Πάρτε την Ελλάδα. Δείτε στον πίνακα την ανεργία από το 1980 έως σήμερα. Πότε η ελληνική οικονομία γονάτισε στην ανεργία; Την περίοδο της «ευρωπαϊκής ενοποίησης» κυρίως μετά το 1987 όπου άρχισαν να επιβάλλονται συστηματικά οι κοινοτικοί κανόνες ευλυγισίας των εργασιακών σχέσεων, ανοίγματος της αγοράς εργασίας και κινητικότητας της εργασίας.
Όσο παραμένουμε στο ευρώ και μάλιστα υπό καθεστώς δουλοπαροικίας του χρέους είναι αδύνατο να αντιμετωπιστεί η ανεργία, μιας και είναι αδύνατο να αντιστραφεί η επενδυτική άπνοια. Το μόνο που μπορεί να γίνει υπό καθεστώς ευρωζώνης είναι να ξεπουληθούν οι αδύναμοι στους ισχυρούς. Όπως γίνεται ήδη.
Η λογική του πρωτογενούς πλεονάσματος
Ξαναγυρίζοντας όμως στον πίνακα μπορούμε να σημειώσουμε κι άλλα ιδιαίτερα χρήσιμα στοιχεία ειδικά για τον μέγα εθνικό στόχο, το πρωτογενές πλεόνασμα. Θα επανέλθουμε στο ζήτημα, αλλά όταν παρατηρεί κανείς σε ιστορική προβολή τους βασικούς δείκτες μιας οικονομίας αποκτά μια διαφορετική οπτική για όλα αυτά που του λένε.
Άντε λοιπόν και πετύχαμε πρωτογενές πλεόνασμα. Στραγγίξαμε μέχρι θανάτου το ελληνικό νοικοκυριό και πετύχαμε πρωτογενές πλεόνασμα. Και λοιπόν; Δείτε τα πρωτογενή πλεονάσματα που πέτυχε ο κρατικός προϋπολογισμός της Ελλάδας από το 1994 έως το 2002. Κυμάνθηκαν από 2,0% έως 4,5% επί του ετήσιου ΑΕΠ. Και λοιπόν; Αναχαιτίστηκε η δυναμική του χρέους; Ελάχιστα και για λίγο. Μόλις για δυο-τρία χρόνια. Κι έπειτα ξανά προς τη δόξα τραβά.
Να θυμηθούμε εδώ ότι αυτά τα εφήμερα πρωτογενή πλεονάσματα δημιουργήθηκαν αφενός εκτός ευρώ, δηλαδή με τη δραχμή και αφετέρου σε συνθήκες οικονομικής ανόδου. Έχει μεγάλη σημασία να το τονίσουμε. Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι αύξηση του μεριδίου που καρπούται το κράτος από την πίτα εισοδημάτων που παράγει η οικονομία. Την εποχή εκείνη το κράτος πέτυχε έστω και προσωρινά πρωτογενή πλεονάσματα αρπάζοντας με τους γνωστούς αντικοινωνικούς τρόπους του μεγαλύτερο μερίδιο από μια πίτα που συνολικά αύξαινε. Όταν η αύξηση του μεριδίου του κράτους ξεπέρασε την αύξηση των εισοδημάτων που παρήγαγε η οικονομία, τότε άρχισε η βουτιά στην οικονομία που για να αποτραπεί το κράτος άρχισε πάλι να αυξάνει τις δαπάνες του πάνω από τα έσοδά του.
Σήμερα το κράτος και τα αφεντικά του επιχειρούν να αρπάξουν ένα όλο και μεγαλύτερο μερίδιο από μια πίτα που όλο και μικραίνει. Κι όσο μεγαλύτερο μερίδιο προσπαθούν να αρπάξουν για να πληρώσουν τους τοκογλύφους, τώρα περισσότερο μειώνεται η πίττα που παράγει η οικονομία γιατί δεν απομένουν ικανά εισοδήματα για να ανακυκλωθούν σ’ αυτήν. Είναι απλή λογική όσο και η αριθμητική πράξη 1+1=2.
Τέλος, αξίζει τον κόπο να παρατηρήσει κανείς και το εξωτερικό ισοζύγιο, δηλαδή το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών με το εξωτερικό για να διαπιστώσει τα παραμύθια που μας πούλαγαν σε σχέση με την ΕΕ και το ευρώ. Το εξωτερικό έλλειμμα της χώρας ως % του ΑΕΠ κλιμακώθηκε όσο ποτέ με το ευρώ, όπου έφτασε σχεδόν στο 15%. Κι ενώ αρπάζουν κάθε ευκαιρία για να μας πουν για το «εξαγωγικό θαύμα» της Ελλάδας εν μέσω μιας τόσο πρωτοφανούς και μεθοδευμένης ύφεσης, η αλήθεια είναι ότι ακόμη και τα πιο σημαντικά επιτεύγματα εξαγωγικής επίδοσης, όπως τα εμφανίζουν τελευταία οι εντολοδόχοι της τρόικας, δεν συγκρίνονται με τη δυναμική των εξαγωγών που πέτυχε η ελληνική οικονομία τις προηγούμενες δεκαετίες. Αν και σημαντικά χαμηλότερη από την εποχή πριν την ένταξη στην τότε ΕΟΚ το 1980 όπου η ελληνική οικονομία πετύχαινε επιδόσεις γύρω στο 10% του ΑΕΠ.
Χωρίς ταχύρυθμη άνοδο της παραγωγής και μαζικότατες επενδύσεις σ’ αυτήν (με προτεραιότητα στον πρωτογενή τομέα, αλλά και στον δευτερογενή) δεν μπορεί να υπάρξει ανάκαμψη και αναχαίτιση της ανεργίας. Χωρίς εθνικό νόμισμα και καθεστώς προστασίας της εγχώριας παραγωγής, είναι αδύνατο να χρηματοδοτηθούν – ειδικά υπό τις σημερινές συνθήκες – οι επενδύσεις που χρειάζονται στην παραγωγή και να αποδώσουν με όρους νέων θέσεων σταθερής απασχόλησης. Όλα τα υπόλοιπα δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Πρόκειται για ιστορίες για αγρίους που ο λαός και η χώρα πληρώνει ήδη πολύ ακριβά.
Βασικοί δείκτες της Ελληνικής Οικονομίας 1980-2014 (σε % επί του ΑΕΠ)
Έτος
Επενδύσεις
Ανεργία
Εξωτερικό Ισοζύγιο
Εξαγωγές
Δημόσια Έσοδα
Δημόσια Έξοδα
Πρωτογενές πλεόνασμα
Δημόσιο Χρέος
2014*
14.12
26.008
0.358
3.713
42.796
46.189
1.5
175.552
2013*
13.198
26.986
-0.286
2.77
42.968
47.542
--
179.471
2012
13.595
24.238
-2.882
-0.349
43.866
50.292
-1.2
158.546
2011
16.109
17.467
-9.895
0.328
42.236
51.68
-2.308
170.617
2010
17.535
12.531
-10.131
5.187
40.624
51.364
-4.796
147.912
2009
18.575
9.413
-11.173
-19.419
38.342
53.94
-10.442
129.264
2008
24.012
7.676
-14.922
1.662
40.637
50.537
-4.781
112.487
2007
26.721
8.29
-14.609
7.118
40.74
47.529
-2.002
107.261
2006
24.647
8.891
-11.388
4.314
39.231
45.267
-1.349
107.469
2005
21.405
9.891
-7.637
2.503
38.964
44.598
-0.969
101.185
2004
22.507
10.485
-5.785
17.312
38.098
45.52
-2.571
98.862
2003
24.476
9.714
-6.533
2.919
39.024
44.738
-0.734
97.445
2002
22.308
10.314
-6.516
-8.393
40.252
45.088
0.746
101.66
2001
23.205
10.784
-7.229
-0.013
40.851
45.291
2.018
103.716
2000
23.318
11.35
-7.792
14.104
42.954
46.688
3.643
103.442
1999
23.967
12.125
-5.48
18.14
41.121
44.218
4.415
100.318
1998
22.182
11.2
-4.349
5.252
39.246
43.068
4.475
94.532
1997
20.843
9.767
-5.204
20.037
37.761
43.655
3.579
96.601
1996
20.427
9.804
-3.657
3.485
36.19
42.833
4.068
99.386
1995
19.664
9.071
-2.439
2.999
35.377
42.209
4.545
97.008
1994
18.093
9.299
-0.133
7.384
32.63
41.646
2.462
98.512
1993
19.325
9.339
-0.728
-2.597
31.169
43.566
-2.025
100.509
1992
20.441
8.368
-1.953
10.021
30.121
41.625
-1.912
80.143
1991
23.004
7.425
-1.583
4.123
29.326
39.695
-2.727
74.847
1990
22.319
6.795
-3.836
-3.469
28.921
43.427
-5.965
73.315
1989
21.751
7.217
-3.435
1.943
26.256
39.237
-6.806
59.951
1988
21.483
7.423
-1.331
-2.123
27.754
38.148
-4.142
57.194
1987
18.53
7.122
-1.979
5.937
29.757
38.385
n/a
52.528
1986
24.847
7.14
-3.156
16.849
28.851
38.091
n/a
47.245
1985
25.609
7.555
-7.259
1.831
28.305
38.616
n/a
46.724
1984
24.298
7.877
-4.687
10.945
28.404
36.042
n/a
40.149
1983
23.31
7.603
-4.021
-5.846
27.61
34.113
n/a
33.665
1982
24.341
5.594
-3.663
-16.464
26.62
32.371
n/a
29.374
1981
20.42
3.916
-4.865
8.407
24.096
31.674
n/a
26.739
1980
25.134
2.663
-4.118
11.071
25.255
27.655
n/a
22.577
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
* Προβλέψεις της τρόικας
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΖΑΚΗΣ
logioshermes
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πύργος: Από εισρόφηση γάλακτος ο θάνατος του μόλις τριών ημερών βρέφους
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Σε εξέλιξη τα συλλαλητήρια κατά της διαθεσιμότητας
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
![Το μικρότερο αυτοκίνητο στον κόσμο [Video]](https://images.newsnowgreece.com/50/507496/to-mikrotero-aftokinito-ston-kosmo-Video-1-124x78.jpg)
