2025-07-30 13:00:38
Spyros Pavlides Καθηγητής ΑΠΘ Τμήμα Γεωλογίας
Επικράτησε η ιαπωνική ονομασία (τσου- και νάμι, κύμα του λιμανιού). Ονομάζεται και «μοναχικό οδεύον κύμα» μεγάλης ενέργειας ή «σολιτόνιο κύμα», που εμφανίζεται από το «πουθενά», ταξιδεύει γρήγορα μόνο του και προσπαθεί να διαδοθεί παντού. Εμφανίζεται συνήθως με καλό καιρό, πλήττει τις ακτές για λίγα μόνο λεπτά και πριν και μετά από αυτό η θάλασσα συνεχίζει να έχει τη συνηθισμένη δραστηριότητα της με μικρό ή μεγάλο κυματισμό, σαν να μη συνέβη τίποτα. Δεν έχει σχέση με τις παλίρροιες, γι’ αυτό είναι λάθος να ονομάζεται παλιρροϊκό, ούτε με τη δράση της βαρύτητας και δεν είναι «κύμα βαρύτητας.
Το κύμα τσουνάμι (tsunami) δεν έχει καμία σχέση με τα μεγάλα θαλάσσια κύματα του ωκεανού που οφείλουν τη δημιουργία τους σε ατμοσφαιρική επίδραση και εξαφανίζονται στα 10 με 20 μέτρα βάθος νερού. Τα τσουνάμι είναι κύματα που δημιουργούνται σε ανοικτές θάλασσες λόγω υποθαλάσσιων σεισμών ή/και κατολισθήσεων, οι οποίοι μετακινούν όγκους νερού ανάλογα με το βάθος της θάλασσας. Ενώ στα ανοικτά η ταχύτητα των κυμάτων αυτών είναι πολύ μεγάλη (έως 800 km/h), στα ρηχά μειώνεται, με αποτέλεσμα την αύξηση του ύψους τους.
Η ταχύτητα διάδοσης (c) του εξαρτάται από το βάθος του πυθμένα και σε πρώτη προσέγγιση δίνεται από τη σχέση:
c= (τετραγωνική ρίζα της επιτάχυνσης βαρύτητας g = 9.8 ms-1, X h: βάθος νερού)
Το τσουνάμι είναι κύμα περιόδου της τάξης 10-60 min και σε ωκεανό βάθους 4.000 m αναπτύσσει ταχύτητες 200 m/sec, ξεπερνά τα 700 km/h. Στις ακτές πλησιάζει με ταχύτητες 90-50 km/h, ενώ τα παράκτια εδάφη τα πλήττει με 40-30 km/h.
Το τσουνάμι είναι ένα στιγμιαίο κύμα ορμής που δημιουργείται από τη βίαιη ανακατάταξη των πετρωμάτων στο βυθό του ωκεανού, συνήθως μετά από ισχυρό σεισμό. Αποτελείται από μια τεράστια στήλη νερού, που πολλές φορές ξεπερνά και τα 1.000 μέτρα. Είναι μια σειρά επιμέρους σύμφωνων κυμάνσεων, (κυματοσυρμός) που «ενώνουν» τα μόρια νερού, τα οποία μ’ αυτόν τον τρόπο αποκτούν «μνήμη σύνδεσης», και σαν συρμός κυμάνσεων κινείται μεταφέροντας τεράστια ενέργεια, περίπου στο 1/10 του σεισμού που το προκάλεσε. Έχει μεγάλο μήκος, της τάξης πολλών χιλιομέτρων και μικρό πλάτος κύματος όταν διατρέχει τον ωκεανό. Το μήκος, το πλάτος και η ταχύτητα του θηριώδους αυτού κύματος μεταβάλλονται συνεχώς καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής του, αφού εξαρτώνται από το βάθος και τις γεωμορφολογικές ανωμαλίες του θαλάσσιου πυθμένα. Καμιά μαθηματική σχέση δεν μπορεί να περιγράψει πλήρως αυτή την κίνηση, αν και ευφυή μοντέλα σε υπολογιστές την προσεγγίζουν ικανοποιητικά και ερμηνεύουν τα περισσότερα εμπειρικά δεδομένα και μετρήσεις. Παράλληλα, ένας πολύπλοκος εσωτερικός στροβιλισμός ανασκάπτει το βυθό, ανασηκώνει άμμο και μικροοργανισμούς και το κύμα, σαν μαύρος τοίχος, ακολουθεί τη μοναχική του πορεία. Το τσουνάμι είναι ένα «μοναχικό κύμα υψηλής ταχύτητας και χαμηλών απωλειών ενέργειας» που θα μπορούσε να ταξιδεύει γύρω από τη γη πολλές φορές, αν υπήρχαν κατάλληλες συνθήκες χωρίς τριβές και εμπόδια. Όταν όμως φτάνει σε ρηχές θάλασσες, ανυψώνεται γιατί η βάση του αλληλεπιδρά με τον πυθμένα, λόγω της τριβής μειώνεται η ταχύτητά του, μεγαλώνει το πλάτος του (δηλαδή το ύψος του) όπως προαναφέρθηκε, θεριεύει, διαθλάται, ανακλάται, στροβιλίζεται και ξεσπά στις ακτές με τη μορφή «κεφαλής κόμπρας», όπως πολύ εύστοχα πολλοί αυτόπτες μάρτυρες το περιγράφουν, εκτονώνοντας όση ενέργεια του απέμεινε. Τότε η φύση «σκοτώνει» άμεσα και ανελέητα τα παιδιά της, ζωντανά του βυθού, κοινωνίες κοραλλιών στα αβαθή, φύκια και όσους ζωικούς οργανισμούς δεν μπορέσουν να ξεφύγουν από τη χερσαία ακτίνα δράσης του, η οποία μπορεί να είναι από λίγα μέτρα ως λίγα χιλιόμετρα. Το τσουνάμι σκοτώνει λοιπόν άμεσα και όχι έμμεσα όπως οι σεισμοί, που προκαλούν θανάτους και τραυματισμούς κυρίως στα δημιουργήματα του ανθρώπου, δηλαδή τα κτίρια, που πλήττονται εξαιτίας του σεισμού, παθαίνουν ζημιές ή καταρρέουν. Τα ζώα και ο πρωτόγονος άνθρωπος δεν κινδύνευσαν σχεδόν ποτέ από σεισμούς.
Αυτή είναι μια σύντομη και όσο γίνεται πιο κατανοητή περιγραφή του φαινομένου τσουνάμι ή θαλάσσιο σεισμικό κύμα, που περιέχει μέσα της όλη την επιστημονική, εμπειρική και μαθηματική έκφραση. (απο το βιβλιο το ΓΕΩΣΥΣΤΗΜΑ ΓΑΙΑ, Σπ. Παυλίδη κ Αλ. Χατζηπέτρου Liberal Books 2018).
Σχήμα Μήκη και πλάτη του κύματος τσουνάμι στην ανοιχτή (βαθιά) και ρηχή θάλασσα
tinanantsou.blogspot.gr
Επικράτησε η ιαπωνική ονομασία (τσου- και νάμι, κύμα του λιμανιού). Ονομάζεται και «μοναχικό οδεύον κύμα» μεγάλης ενέργειας ή «σολιτόνιο κύμα», που εμφανίζεται από το «πουθενά», ταξιδεύει γρήγορα μόνο του και προσπαθεί να διαδοθεί παντού. Εμφανίζεται συνήθως με καλό καιρό, πλήττει τις ακτές για λίγα μόνο λεπτά και πριν και μετά από αυτό η θάλασσα συνεχίζει να έχει τη συνηθισμένη δραστηριότητα της με μικρό ή μεγάλο κυματισμό, σαν να μη συνέβη τίποτα. Δεν έχει σχέση με τις παλίρροιες, γι’ αυτό είναι λάθος να ονομάζεται παλιρροϊκό, ούτε με τη δράση της βαρύτητας και δεν είναι «κύμα βαρύτητας.
Το κύμα τσουνάμι (tsunami) δεν έχει καμία σχέση με τα μεγάλα θαλάσσια κύματα του ωκεανού που οφείλουν τη δημιουργία τους σε ατμοσφαιρική επίδραση και εξαφανίζονται στα 10 με 20 μέτρα βάθος νερού. Τα τσουνάμι είναι κύματα που δημιουργούνται σε ανοικτές θάλασσες λόγω υποθαλάσσιων σεισμών ή/και κατολισθήσεων, οι οποίοι μετακινούν όγκους νερού ανάλογα με το βάθος της θάλασσας. Ενώ στα ανοικτά η ταχύτητα των κυμάτων αυτών είναι πολύ μεγάλη (έως 800 km/h), στα ρηχά μειώνεται, με αποτέλεσμα την αύξηση του ύψους τους.
Η ταχύτητα διάδοσης (c) του εξαρτάται από το βάθος του πυθμένα και σε πρώτη προσέγγιση δίνεται από τη σχέση:
c= (τετραγωνική ρίζα της επιτάχυνσης βαρύτητας g = 9.8 ms-1, X h: βάθος νερού)
Το τσουνάμι είναι κύμα περιόδου της τάξης 10-60 min και σε ωκεανό βάθους 4.000 m αναπτύσσει ταχύτητες 200 m/sec, ξεπερνά τα 700 km/h. Στις ακτές πλησιάζει με ταχύτητες 90-50 km/h, ενώ τα παράκτια εδάφη τα πλήττει με 40-30 km/h.
Το τσουνάμι είναι ένα στιγμιαίο κύμα ορμής που δημιουργείται από τη βίαιη ανακατάταξη των πετρωμάτων στο βυθό του ωκεανού, συνήθως μετά από ισχυρό σεισμό. Αποτελείται από μια τεράστια στήλη νερού, που πολλές φορές ξεπερνά και τα 1.000 μέτρα. Είναι μια σειρά επιμέρους σύμφωνων κυμάνσεων, (κυματοσυρμός) που «ενώνουν» τα μόρια νερού, τα οποία μ’ αυτόν τον τρόπο αποκτούν «μνήμη σύνδεσης», και σαν συρμός κυμάνσεων κινείται μεταφέροντας τεράστια ενέργεια, περίπου στο 1/10 του σεισμού που το προκάλεσε. Έχει μεγάλο μήκος, της τάξης πολλών χιλιομέτρων και μικρό πλάτος κύματος όταν διατρέχει τον ωκεανό. Το μήκος, το πλάτος και η ταχύτητα του θηριώδους αυτού κύματος μεταβάλλονται συνεχώς καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής του, αφού εξαρτώνται από το βάθος και τις γεωμορφολογικές ανωμαλίες του θαλάσσιου πυθμένα. Καμιά μαθηματική σχέση δεν μπορεί να περιγράψει πλήρως αυτή την κίνηση, αν και ευφυή μοντέλα σε υπολογιστές την προσεγγίζουν ικανοποιητικά και ερμηνεύουν τα περισσότερα εμπειρικά δεδομένα και μετρήσεις. Παράλληλα, ένας πολύπλοκος εσωτερικός στροβιλισμός ανασκάπτει το βυθό, ανασηκώνει άμμο και μικροοργανισμούς και το κύμα, σαν μαύρος τοίχος, ακολουθεί τη μοναχική του πορεία. Το τσουνάμι είναι ένα «μοναχικό κύμα υψηλής ταχύτητας και χαμηλών απωλειών ενέργειας» που θα μπορούσε να ταξιδεύει γύρω από τη γη πολλές φορές, αν υπήρχαν κατάλληλες συνθήκες χωρίς τριβές και εμπόδια. Όταν όμως φτάνει σε ρηχές θάλασσες, ανυψώνεται γιατί η βάση του αλληλεπιδρά με τον πυθμένα, λόγω της τριβής μειώνεται η ταχύτητά του, μεγαλώνει το πλάτος του (δηλαδή το ύψος του) όπως προαναφέρθηκε, θεριεύει, διαθλάται, ανακλάται, στροβιλίζεται και ξεσπά στις ακτές με τη μορφή «κεφαλής κόμπρας», όπως πολύ εύστοχα πολλοί αυτόπτες μάρτυρες το περιγράφουν, εκτονώνοντας όση ενέργεια του απέμεινε. Τότε η φύση «σκοτώνει» άμεσα και ανελέητα τα παιδιά της, ζωντανά του βυθού, κοινωνίες κοραλλιών στα αβαθή, φύκια και όσους ζωικούς οργανισμούς δεν μπορέσουν να ξεφύγουν από τη χερσαία ακτίνα δράσης του, η οποία μπορεί να είναι από λίγα μέτρα ως λίγα χιλιόμετρα. Το τσουνάμι σκοτώνει λοιπόν άμεσα και όχι έμμεσα όπως οι σεισμοί, που προκαλούν θανάτους και τραυματισμούς κυρίως στα δημιουργήματα του ανθρώπου, δηλαδή τα κτίρια, που πλήττονται εξαιτίας του σεισμού, παθαίνουν ζημιές ή καταρρέουν. Τα ζώα και ο πρωτόγονος άνθρωπος δεν κινδύνευσαν σχεδόν ποτέ από σεισμούς.
Αυτή είναι μια σύντομη και όσο γίνεται πιο κατανοητή περιγραφή του φαινομένου τσουνάμι ή θαλάσσιο σεισμικό κύμα, που περιέχει μέσα της όλη την επιστημονική, εμπειρική και μαθηματική έκφραση. (απο το βιβλιο το ΓΕΩΣΥΣΤΗΜΑ ΓΑΙΑ, Σπ. Παυλίδη κ Αλ. Χατζηπέτρου Liberal Books 2018).
Σχήμα Μήκη και πλάτη του κύματος τσουνάμι στην ανοιχτή (βαθιά) και ρηχή θάλασσα
tinanantsou.blogspot.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Χρήστος Μπόνης : Πολιτισμός και ηχορύπανση
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
