2012-09-02 17:43:44
Φωτογραφία για Το πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Πόλης >Η προβοκάτσια στη Θεσσαλονίκη και το πρώτο μήνυμα για την Κύπρο
Στις 6 Σεπτεμβρίου συμπληρώνονται 57 χρόνια από τη φρικτή εκείνη νύκτα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου 1955 οπότε ο φιλήσυχος και νομοταγής Ελληνισμός της Πόλης δέχτηκε ξαφνικά και απρόκλητα επίθεση από μαινόμενο τουρκικό όχλο που πυρπολούσε και λεηλατούσε κάθε τι το ελληνικό και ορθόδοξο. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του στρατοδίκη Σαλίμ Μπάσολ που έκρινε ένοχους για τα γεγονότα τους Αντνάν Μεντερές (Πρωθυπουργό) και Φατίν Ρουστού Ζορλού (ΥΠΕΞ). «Τα όσα συνέβησαν εκείνη τη νύκτα δεν τα έχουμε διαπράξει στη μακραίωνη ιστορία μας ούτε σε χώρες που είχαμε εισβάλει».

Η βία, το μίσος, το πάθος του τουρκικού όχλου κατά των Ελλήνων της Πόλης, όπως εκδηλώθηκαν στις 6-9-55, αποτελούν για την Τουρκία μια ακόμη σελίδα ντροπής. Τη βαρβαρότητα των Τούρκων της νύκτας εκείνης αδυνατεί να συλλάβει η φαντασία του πολιτισμένου ή έστω ημιπολιτισμένου ανθρώπου.

Αιτία των Σεπτεμβριανών ήταν η πρόθεση της Τουρκίας να διαμηνύσει στη διεθνή κοινότητα ότι ενδιαφέρεται για την Κύπρο και το συλλαλητήριο της 6ης Σεπτεμβρίου ήταν η δήθεν έκφραση της αγανάκτησης του τουρκικού λαόυ στις προσπάθειες κάποιων να παραβλέψουν την οντότητα της τ/κ κοινότητας
. Η ημερομηνία δεν ήταν συμπτωματική. Τις μέρες εκείνες Ελλάδα-Αγγλία και Τουρκία συζητούσαν στο Λονδίνο το Κυπριακό.

Στα μέσα του Αυγούστου του 1955 ο πρέσβης της Τουρκίας στο Λονδίνο Χαϊρί Ουργκιουπλούογλου και ο σύνδεσμος «Η Κύπρος είναι τουρκική», που δραστηριοποιoύνταν στην Τουρκία, διαδίδουν ότι την 28η Αυγούστου οι Ελληνοκύπριοι θα σφάξουν τους Τουρκοκύπριους. Όταν δεν συνέβη τίποτα στις 28 Αυγούστου, ανέβαλαν τη σφαγή (!) για την 30ή Αυγούστου. Οι μεγαλουπόλεις της Τουρκίας, και κυρίως η Πόλη, είχαν γεμίσει με αφίσες που παρουσίαζαν τον χάρτη της Κύπρου κόκκινο και στη μέση το λευκό αστροφέγγαρο. Αυτοκόλλητα στις βιτρίνες ελληνικών καταστημάτων καλούσαν τους Τούρκους να μην συναλλάσσονται με αυτά επειδή «κάθε γρόσι που δίνετε στους γκιαούρηδες, γίνεται σφαίρα κατά των αδελφών μας στην Κύπρο». Όταν δεν συνέβη η γενοκτονία, την 30ή Αυγούστου άρχισε να διαδίδεται ότι οι Ελληνες της Πόλης μαζεύουν χρήματα, τα οποία μέσω Πατριαρχείου και ελληνικού προξενείου στέλνουν στην Κύπρο, για να εφοδιαστούν οι άνδρες της ΕΟΚΑ με πυρομαχικά και όπλα, τα οποία θα χρησιμοποιήσουν

κατά των Τ/κ. Τα τ/κ φύλλα της εποχής προετοίμαζαν το έδαφος. Για να έχει επιτυχία η οργάνωση του συλλαλητηρίου έπρεπε να προκληθεί ένα σημαντικό επεισόδιο με θύματα Τούρκους. Μελετήθηκαν πολλά σενάρια. Κάποιοι άρρωστοι εγκέφαλοι συνέλαβαν την ιδέα να τοποθετήσουν μικρό εκρηκτικό μηχανισμό στο σπίτι που λέγεται ότι γεννήθηκε ο ιδρυτής της Τουρκικής Δημοκρατίας Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη (αριθμός Τούρκων επιστημόνων και ερευνητών αμφισβητεί κατά πόσο γεννήθηκε στο σπίτι αυτό).

Η έκρηξη σημειώθηκε στις 0.10΄της 5ης προς 6η Σεπτεμβρίου. Από ανακρίσεις που ακολούθησαν απεδείχθη ότι το καψούλι δυναμίτη τοποθετήθηκε από τον φύλακα του προξενείου, ονόματι Χασάν Ουτσάρ από την Κομοτηνή και έτυχε βοήθειας από τον πράκτορα της ΜΙΤ Οκτάι Εγκίν. Για τη δράση του αυτή ο Εγκίν προσλήφθηκε στο τουρκικό ΥΠΕΞ και στη συνέχεια ανέλαβε Νομάρχης Νεάπολης (Νεβσεχίρ) Καππαδοκίας. Όπως κάθε χρόνο έτσι και τον Σεπτέμβριο του 1955 η μειονότητα αρχίζε τις ετοιμασίες για την έναρξη του νέου σχολικού έτους. Πολλοί Έλληνες παραθέριζαν ακόμη στον Βόσπορο και τα Πριγκηπόνησα. Τα καταστήματα στη Μεγάλη του Πέραν οδό, στην πλειονότητά τους ελληνικά, ετοίμαζαν τις βιτρίνες για τη φθινοπωρινή σεζόν. Από το πρωί της 6ης Σεπτεμβρίου η οδός αυτή είχε μια ασυνήθιστη κίνηση, χωρίς ωστόσο οι Έλληνες καταστηματάρχες να υποψιαστούν οτιδήποτε, αν και η συμπεριφορά και περιβολή του πλήθους ήταν κάτι το ασυνήθιστο για την κοσμοπολίτικη αυτή οδό. Γύρω στις 4 το απόγευμα εκατοντάδες εφημεριδοπώλες ξεχύθηκαν στους δρόμους κραδαίνοντας την εφημερίδα «Ισταμπούλ Εξπρές», η οποία με πηχυαίους τίτλους πληροφορούσε τους αναγνώστες: «Ζημιές από βόμβα στο σπίτι του πατέρα μας Ατατούρκ».

Οι συγκεντρωθέντες στην πλατεία Ταξίμ περίμεναν την κυκλοφορία της εφημερίδας για να αρχίσουν το έργο τους. Το σύνθημα για το πογκρόμ δόθηκε από τον Μουρσίτ Γκιολγκετσέν «Ηaydi arkadaslar, yuruyun» (Μπρος , φίλοι, προχωρήστε). Με το σύνθημα αυτή η Πόλη μετατράπηκε σε επίγεια κόλαση. Χιλιάδες κουβαλητοί από την Ανατολία, εργατοϋπάλληλοι των κρατικών εργοστασίων στους οποίους χορηγήθηκε ειδική άδεια, όπως και κατάδικοι που συμμετείχαν στα γεγονότα με ειδική άδεια εξόδου, φανατικοί μουσουλμάνοι, κλέφτες, φονιάδες, βιαστές, μέλη κομμάτων, οργανώσεων… για μια ολόκληρη νύκτα δεν άφησαν τίποτα όρθιο, αρκεί να ήταν ελληνικό και ορθόδοξο. Πρώτος στόχος τους ήταν η Αγία Τριάδα, η οποία βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση από την πλατεία Ταξίμ. Αφού τη λήστεψαν, την κατέστρεψαν και στη συνέχεια την παρέδωσαν στις φλόγες. Την ίδια τύχη είχε και το παραπλεύρως Παρθεναγωγείο Ζάππειο. Οι βάνδαλοι δεν σεβάστηκαν ούτε Εκκλησίες, ούτε Μονές, ούτε Αγιάσματα, ούτε καν τα νεκροταφεία, εξ ου και το βιβλίο του Χαντί Ουλούεγκιν που αναφέρεται στα Σεπτεμβριανά φέρει τον τίτλο «Τα σκυλιά των τάφων». Τα εμπορεύματα των ελληνικών καταστημάτων καταστράφηκαν, ρίχτηκαν στους δρόμους. Ο συγγραφέας Γιλμάζ Καρακογιουνλού γράφει: «Οι δρόμοι ήταν καλυμμένοι μέχρι τα γόνατα με ό,τι βάλει ο νους σας. Στα πόδια μου ένιωθα την ίδια αντίσταση που νιώθει κάποιος όταν περπατά στη θάλασσα».

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΘΗΝΑΓΟΡΑ (1886-1972)

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας, σε επιστολή ημερομηνίας 12-9-1955 στον πρωθυπουργό Μεντερές, γράφει: «Επί 80 εκκλησιών οι 70 έχουν καταστραφεί ολοσχερώς υπό του πυρός. Οι ιεροί χώροι εβεβηλήθησαν κατά τρόπο εξεγείρονταν πάσαν συνείδησιν. Οι οφθαλμοπί των εικονιζομένων αγίων εξορύχθησαν, οι τάφοι των Πατριαρχών και άλλων κληρικών εβεβηλήθησαν, τα λείψανα και τα οστά διεσκορπίσθησαν επί των δημοσίων οδών ή αποτεχρώθησαν, εις ιερεύε εδολοφονήθη και άλλοι εκακοποιήθησαν. Οι ομάδες που ανέλαβαν την καταστροφή, δρούσαν στο πλαίσιο προγραμματισμένου σχεδίου». 

Ένας εκ των δύο Ελλήνων βουλευτών στην τουρκική εθνοσυνέλευση, ο Αλέξανδρος Χατζόπουλος, κατά την έκτακτη συνεδρία του Σώματος για συζήτηση των γεγονότων (12-9-55) δήλωσε ενώπιον των Τούρκων συναδέλφων του ότι, «οίκοι λατρείας και εκπαιδευτικά ιδρύματα κατεδαφίστηκαν και πυρπολήθηκαν ολοσχερώς, εθνική μας κληρονομιά πολλών εκατομμυρίων καταστράφηκε, το άσυλο χιλιάδων οικογενειών παραβιάστηκε, σπίτια καταστράφηκαν τη νύκτα εκείνη κάτω από φοβερές συνθήκες… Το γεγονός ότι τα επεισόδια ξέσπασαν ταυτόχρονα σε διαφορετικά σημεία με την ίδια μεθοδικότητα, το ίδιο πρόγραμμα και το ίδιο σύστημα αποδεικνύει περίτρανα ότι είχαν οργανωθεί πριν από αρκετό καιρό και μάλιστα από ειδήμονες». 

ΟΡΓΙΑΣΕ Ο ΟΧΛΟΣ ?Τη νύκτα εκείνη πυρπολήθηκαν 71 ναοί ενώ η ρωμηοσύνη έκλαψε 16 νεκρούς. Ο αριθμός των τραυματιών έφθασε τους 700 μεταξύ των οποίων και ο πατέρας μου. ?Πάνω από 1.000 σπίτια λεηλατήθηκαν. Οι σπουδαστές της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων έδρασαν στη Χάλκη, όπου βρίσκεται η Θεολογική Σχολή. Τη Μεγάλη του Γένους Σχολή κατέστρεψαν στρατιώτες. ?Τον 90χρονο ιερομόναχο Χρύσανθο (Μονή Βαλουκλή) τον έκαψαν ζωντανό, ο Μητροπολίτης Δέρκων σώθηκε από τις φλόγες από δύο Έλληνες, ο Μητροπολίτης Ηλιουπόλεως Γεννάδιος σύρθηκε στους δρόμους. ?Ο Επίσκοπος Παμφίλου Γεννάδιος ρίχτηκε στα καμμένα ερείπια της Μονής Μπαλουκλή, όπου οι τάφοι των Πατριαρχών. Στο κοιμητήριο Σισλι οι βάνδαλοι πέταξαν τα οστά από το οστεοφυλάκιο και το πυρπόλησαν. 

Η Πόλη έχασε την ταυτότητά της

ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ, ερευνητές, δημοσιογράφοι αναφέρονται με τα πλέον μελανά γράμματα για τα γεγονότα εκείνα, που έμειναν στην ιστορία ως Σεπτεμβριανά, καθ’ ότι η Πόλη έχασε τον χαρακτήρα της και την αρχοντιά της με το ελληνικό στοιχείο να συρρικνώνεται και να εγκαταλείπει τη γενέτειρά του. Ο γνωστός δημοσιογράφος Μετίν Τόκερ έγραψε: «τα προάστια επέδραμαν στην Πόλη. Με τα γεγονότα αυτά έληξε η περίοδος που η Κωνσταντινούπολη χαρακτηριζόταν αυτοκρατορική πόλη με κουλτούρα και ποικιλία προσανατολισμών και πολυπολιτισμικότητας . Η Πόλη πλέον είναι μια επαρχιακή ανατολίτικη πόλη». Ο δημοσιογράφος Χαντί Ουλουενγκίν στο βιβλίο του «Τα σκυλιά των τάφων», που αναφέρεται στα Σεπτεμβριανά, γράφει: «Πρόκειται για μια ντροπή για τη δημοκρατία μας, για μια παραφροσύνη του έθνους μας... Ήρθε πλέον η ώρα να γίνουμε ένα έθνος που κτίζει και όχι να γκρεμίζει». Ο Ιμπραχίμ Ογκούζ (διοικητής Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας στην κατάθεσή του στο στρατοδικείο για τα Σεπτεμβριανά, δήλωσε: «Ο Οκτάι Εγκίν με περηφάνια και ηρωικό ύφος έλεγε ότι αυτός τοποθέτησε τη βόμβα στο σπίτι που γεννήθηκε ο Ατατούρκ». Ο Χασίμ Ακμάν (δημοσιογράφος του περιοδικού Ακτουέλ) έγραφε: «Από τον καιρό της Αλώσεως ίσχυε μια γερά θεμελιωμένη παράδοση του σεβασμού της ζωής, περιουσίας και τιμής. Η παράδοση αυτή καταλύθηκε μέσα σε δύο ώρες». 

 

 Με τα γεγονότα της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου ασχολήθηκε για μέρες ο διεθνής και ελλαδικός Τύπος. Η ελβετική Α-Ζ (15-9-55) έγραφε: «Δεν μπορεί να περιγραφεί με λέξεις η εικόνα της φρίκης. Οι λέξεις «σεισμός», «βομβαρδισμός» δεν αποδίδουν την εικόνα της πόλης Σαν, ένα ζώο με 2.000 πόδια ο όχλος όρμησε κατά των Ελλήνων». Η γερμανική «Ντι Βελτ» (20-9-55 ) έγραψε: Κατά τη νύκτα εκείνη καταστράφηκαν περιουσίες ανεκτίμητης αξίας, εκατομμυρίων γερμανικών φράγκων. Παρά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Μεντερές ότι υπαίτιοι ήταν οι κομμουνιστές, παραμένει γεγονός αναμφισβήτητο ότι διαδηλώσεις ετύγχαναν της ανοχής των αρχών».

Η γερμανική «Ντερ Μιταγκ» (24-9-55) σημείωνε: «Ένας όχλος αγρίων, κουρελιασμένων και ξυπόλητων ανθρώπων κατέστρεψε τα πάντα κάτω από τα βλέμματα της αστυνομίας και του στρατού που παρακολουθούσαν τους βανδαλισμούς με αδιαφορία».

Η Μακεδονία Θεσσαλονίκης έγραφε: «Όσοι έζησαν την τραγωδία της νύκτας εκείνης δεν θα τη λησμονήσουν. Οι αλαλαγμοί του μαινόμενου πλήθους, οι ύβρεις κατά των Ελλήνων, οι απειλές για σφαγή, οι μάταιες επικλήσεις βοήθειας των γυναικόπαιδων έχουν δώσει τον χαρακτήρα Δεύτερης Αλωσης».

http://www.philenews.com/digital/
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ