Από τις παγωμένες κορυφές των Ιμαλαΐων μέχρι την καυτή Κοιλάδα του Θανάτου στην Καλιφόρνια, και από την τούνδρα της Ανταρκτικής μέχρι τις πεδιάδες στερεοποιημένης λάβας γύρω από ηφαίστεια, τα βρύα αναπτύσσονται ακόμα και στα πιο εχθρικά περιβάλλοντα της Γης.
Όπως φαίνεται, επιζούν ακόμα και στις ακραίες συνθήκες του διαστημικού περιβάλλοντος.
Εντυπωσιασμένοι από την ανθεκτικότητα των βρυόφυτων, ιάπωνες ερευνητές άφησαν σπόρια ενός κοινού είδους εκτεθειμένα στο εξωτερικό του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS)
«Μείναμε πραγματικά έκπληκτοι από την εντυπωσιακή αντοχή αυτών των κυττάρων» σχολίασε ο Τομομίτσι Φουτζίτα του Πανεπιστημίου του Χοκάιντο, τελευταίος συγγραφέας της μελέτης.
Όπως εκτιμά η ομάδα του, η ανθεκτικότητα των βρυόφυτων δεν αποκλείεται να είναι μια εξελικτική προσαρμογή που τους επέτρεψε να γίνουν η πρώτη ομάδα φυτών που επεκτάθηκε από το νερό στη στεριά πριν από 500 εκατομμύρια χρόνια.
Οι ερευνητές πειραματίστηκαν με το κοινό βρύο Physcomitrium patens. Όπως συμβαίνει σε όλα τα βρυόφυτα, ο αναπαραγωγικός του κύκλος περιλαμβάνει δύο στάδια. H ώριμη μορφή που συνήθως αναγνωρίζουμε ως βρύα είναι το γαμετόφυτο, το οποίο παράγει γαμέτες, δηλαδή αρσενικά και θηλυκά αναπαραγωγικά κύτταρα.
Από την ένωση των γαμετών προκύπτει το σπορόφυτο, μια μικρότερη μορφή του φυτού που παράγει σπόρια, τα οποία όταν βλασταίνουν δίνουν τα γαμετόφυτα για να αρχίσει ο κύκλος από την αρχή.
Η μελέτη έδειξε ότι τα σπόρια είναι μακράν η πιο ανθεκτική μορφή, πιθανώς επειδή προστατεύονται από ένα σκληρό περίβλημα.
Σε πρώτη φάση, οι ερευνητές μελέτησαν στο εργαστήριο το P. patens, εκθέτοντας διάφορα στάδια ανάπτυξης σε συνθήκες που προσομοιώνουν το διαστημικό περιβάλλον: υψηλά επίπεδα υπεριώδους ακτινοβολίας, μηδενική ατμοσφαιρική πίεση και ακραίες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις.
Τα σπόρια αποδείχθηκαν το πιο ανθεκτικό στάδιο, καθώς μπορούσαν να βλαστήσουν έπειτα από δύο εβδομάδες έκθεσης στους -196 βαθμούς Κελσίου για μια εβδομάδα ή στους 55 βαθμούς για πάνω από έναν μήνα.
Το πείραμα επαναλήφθηκε στη συνέχεια στο Διάστημα: τον Μάρτιο του 2022, οι ερευνητές έστειλαν εκατοντάδες σπόρια στον ISS, όπου τα δείγματα εκτέθηκαν στο κενό του Διαστήματος για 283 ημέρες. Τα σπόρια μεταφέρθηκαν τελικά πίσω στη Γη τον Ιανουάριο του 2023 με σκάφος της SpaceX.
«Περιμέναμε μηδενικά ποσοστά επιβίωσης, όμως το αποτέλεσμα ήταν το ακριβώς αντίθετο: τα περισσότερα σπόρια επέζησαν» ανέφερε ο Φουτζίτα.
Το 80% των σπορίων που ταξίδεψαν εκτός του πλανήτη βλάστησαν κανονικά όταν εκτέθηκαν σε ευνοϊκές συνθήκες στο εργαστήριο.
Οι χονδρικοί υπολογισμοί της μελέτης υποδεικνύουν μάλιστα ότι τα σπόρια των βρυόφυτων θα μπορούσαν να επιζήσουν έως και 15 χρόνια στο διαστημικό περιβάλλον.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα βρυόφυτα θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον σε προγράμματα γεωμηχανικής για δημιουργία οικοσυστημάτων στον Άρη.
Τα ευρήματα έρχονται να προστεθούν σε περυσινή μελέτη που έδειχνε ότι ένα διαφορετικό είδος βρύου, το Syntrichia caninervis, επιβιώνει σε συνθήκες που προσομοιώνουν το περιβάλλον του Κόκκινου Πλανήτη.
Βαγγέλης Πρατικάκης – https://www.in.gr/2025/11/21/in-science/episthmes/vrya-epezisan-gia-ennea-mines-sto-eksoteriko-tou-diethnous-diastimikou-stathmou/ –
https://www.livescience.com/space/scientists-put-moss-on-the-outside-of-the-international-space-station-for-9-months-then-kept-it-growing-back-on-earth
tinanantsou.blogspot.gr
